تلاش‌های بین‌المللی برای پایان درگیری میان اسرائیل و حماس

در حالی که بحران جدید نظامی میان ارتش اسرائیل و تشکل‌های مسلح فلسطینی در غزه ششمین روز خود را پشت سر گذاشت و تلفات به ویژه در طرف فلسطینی به بیش از یکصد نفر رسید، تلاش‌های جامعه جهانی برای پایان دادن به بحران، با رسیدن دبیرکل سازمان ملل به قاهره، شدت گرفت.

در سراسر روز دوشنبه بیست و نهم آبان،‌از یکسو با به صدا درآمدن آژیر خطر حمله قریب‌الوقوع راکتی به شهرهای مختلف جنوبی اسرائیل، حدود یک و نیم میلیون نفر از ساکنان این منطقه به سوی پناهگاه‌ها می‌شتافتند، و از سوی دیگر، با افزایش حملات هوایی اسرائیل، شمار کشته‌ها از میان شبه‌نظامیان و غیرنظامی‌ها بالا‌تر رفت.

اسرائیل می‌گوید هر چند تمامی ساعات دوشنبه حملات پی در پی راکتی به شهر‌هایش ادامه یافت و حدود ۱۱۰ راکت شلیک شد، اما احساس می‌کند که از ابعاد این حملات تا حدی کاسته شده است.

گنبد آهنین

پنج سامانه «گنبد آهنین» که ویژه دفاع ضدراکتی هستند، بسیاری از ۱۱۰۰ راکتی را که تا شامگاه دوشنبه به سوی اسرائیل شلیک شدند، و خطر اصابت مستقیم آنها به مناطق مسکونی می‌رفت، در هوا شکار و منهدم کرد.

بیش از ۱۰۰ کشته در غزه

حماس شامگاه دوشنبه اعلام کرد که شمار کشته‌ها در غزه به یک صد نفر افزایش یافت. در حالی که تا شنبه صد‌ها سورتی پرواز جنگنده‌های اسرائیل بیشتر شبه نظامیان فلسطینی را هدف قرار داده بود، در حملات هوایی روزهای یکشنبه و دوشنبه شمار تلفات غیرنظامی افزایش یافته است.

وزارت بهداشت و درمان در دولت حماس در غزه شامگاه دوشنبه خبر داد که شمار تلفات به یکصد نفر رسید.

سخنگوی وزارت بهداشت دولت حماس، اشرف القدیرا در فیسبوک خود نوشت که کشته‌ها شامل ۲۴ کودک و ۱۰ زن هستند. فیسبوک او شمار زخمی‌های فلسطینی را تا شامگاه دوشنبه ۸۵۰ نفر اعلام کرد.

حماس تصاویر کشته شدن ۱۱ نفر از اعضای خانواده «الدلو» را که در ساختمان سه طبقه مسکونی آنها شامگاه یکشنبه در شمال غربی غزه به قتل رسیدند، به عنوان «سند جدید جنایت رژیم صهیونیستی» مرتباً از رسانه‌های خود پخش می‌کند.

آیین تشییع جنازه اعضای خانواده «الدلو» در میان اندوه عمیق فلسطینی‌ها و تظاهرات و راه پیمایی‌های پر از شعار علیه اسرائیل و تهدیدهای شدید علیه این کشور، روز دوشنبه از تلویزیون‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین پخش می‌شد.

روزنامه «هاآرتص» دوشنبه به نقل از منابعی در ارتش اسرائیل نوشته بود که احتمالاً در تشخیص این خانه، بعنوان یکی از مقرهای تروریستی، «اشتباه» صورت گرفته بود.

اسرائیل از عصر چهارشنبه گذشته با کشتن احمد سعید الخلیل الجعبری فرمانده میدانی «گردان‌های عزالدین قسام»، شاخه نظامی حماس، درصدد «مجازات» او، بعنوان فرمانده صدور حملات راکتی به جنوب اسرائیل برآمد و سپس عملیات موسوم به «ستون ابر» را آغاز کرد.

از سوی دیگر، ارتش اسرائیل با وجود احضار ۷۵ هزار نفر نیروی ذخیره، تاکنون از استفاده از آنها خودداری کرده است.

اظهار نظرهای مقام‌های اسرائیلی

«منابع نزدیک» به نخست‌وزیر اسرائیل دوشنبه گفتند که بنیامین نتانیاهو پیش از وارد کردن نیروهای پیاده نظام به غزه، به تلاش‌های سیاسی برای حل بحران، «بخت موفقیت» می‌دهد.

آقای نتانیاهو خود نیز صریحاً گفت «ابتدا (فلسطینی‌ها) حملات راکتی را قطع کنند، و سپس ما آماده گفت‌و‌گو خواهیم بود».

موشه یعلون وزیر راهبردی اسرائیل نیز دوشنبه در توییتر خود نوشته بود اگر حمله تروریستی جدیدی علیه اسرائیل انجام نشود، «ما نیز حمله نخواهیم کرد؛ آرامش در برابر آرامش».

اسرائیل از آغاز عملیات «ستون ابر» ضربه زدن به توان حملات راکتی فلسطینی‌های مسلح را مهم‌ترین هدف خودعنوان کرده بود.

ژنرال بنی‌گانتز رییس ستاد کل ارتش اسرائیل دوشنبه در بازدید از مناطق عملیاتی نزدیک به غزه گفته بود: «ارتش آماده ادامه اقدام، با تمامی توان، علیه تروریسم ریشه گرفته در غزه است».

اهود باراک وزیر دفاع این کشور نیز دربازدید از سامانه «گنبد آهنین» یکشنبه شب گفته بود «ارتش آماده استفاده از نیروی پیاده نظام است».

در این میان، نماینده ویژه‌ای که دولت اسرائیل روز یکشنبه برای گفت‌و‌گو با دولت مصر به قاهره فرستاده بود، شامگاه دوشنبه به اسرائیل بازگشت تا به بنیامین نتانیاهو گزارش بدهد.

تحرکات بین‌المللی

هشام قندیل نخست‌وزیر مصر که سرپرستی مذاکرات و تماس‌ها در قاهره برای حل بحران را در دست دارد، عصر دوشنبه از «نزدیک شدن» احتمال تفاهم برای آتش‌بس سخن گفت.

برخی از مقامات اسرائیل به رسانه‌های کشورشان گفتند که از مذاکرات با سران مصر چنین برداشت کرده است که حماس نیز خواهان بازگشت به آرامش، براساس تفاهم نانوشته پیشین است.

با وجود این، خالد مشعل رییس دفتر سیاسی حماس، عصر دوشنبه در یک نشست خبری در قاهره، با تجلیل از احمد الجعبری، فرمانده مقتول «یگان‌های عزالدین القسام» و سایر کشته‌های بحران جاری در غزه گفت که حماس پیش شرط‌های اسرائیل را برای آتش‌بس نخواهد پذیرفت. خالد مشعل این را نیز گفت که «نتانیاهو درخواست آتش‌بس را مطرح کرده است نه حماس».

عزت الرشق، عضو کادر سیاسی حماس، به خبرگزاری‌ها گفت: «قبل از هر کاری، این اسرائیل است که باید ابتدا حملات هوایی را پایان دهد».

بان گی مون، دبیرکل سازمان ملل، دوشنبه در آغاز ماموریت خود در منطقه، با رسیدن به قاهره تاکید کرد که برای برقراری آتش‌بس تلاش خواهد کرد. وی در ادامه این ماموریت به اورشلیم و نیز به رام‌الله خواهد آمد.

کا‌ترین اشتون رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دوشنبه طرفین را به رعایت «آتش‌بس فوری» فرا خواند.

خانم اشتون در نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «من از کشته شدن انسان‌ها نگرانم ولی باید حملات راکتی (علیه اسرائیل) متوقف شود و توافقی برای دراز مدت که امنیت و صلح را تأمین کند، بدست آید».

تونی بلر نماینده ویژه «کمیسیون چهار صلح خاورمیانه» («کوارتت») نیز دوشنبه در دیدار با شیمون پرز رییس جمهوری اسرائیل در اورشلیم ابراز امیدواری کرد که توافق آتش‌بس نزدیک باشد تا رنج مردم در هر دو سو پایان گیرد.

لورن فایبوس وزیر خارجه فرانسه و نیز گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان در دو روز گذشته برای ارائه کمک سیاسی کشور به حل بحران در منطقه بوده و با سران اسرائیل گفت‌و‌گو کرده‌اند.

باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا پیشتر از احتمال دستیابی به آتش‌بس تا سه‌شنبه شب خبر داده بود، هرچند که از حق اسرائیل برای دفاع از مردم خود نیز با قاطعیت حمایت کرد- همانگونه که دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا نیز در بیانیه‌هایی در روزهای گذشته حق اسرائیل دانستند که پاسخ حملات راکتی را بدهد.

یک نظرسنجی سی. ان. ان نیز دوشنبه نشان می‌داد که ۵۶ درصد از آمریکایی‌ها حق اسرائیل را برای دفاع از مردم خود مورد حمایت قرار می‌دهند، همانگونه که یک نظرسنجی روزنامه اسرائیلی «هاآرتص» نشان می‌دهد که ۸۴ درصد از اسرائیلی‌ها از عملیات نظامی کشورشان برای قطع حملات راکتی حمایت می‌کنند.

همزمان، اعلام شد که هیات اتحادیه عرب، شامل شماری از وزیران خارجه کشورهای عضو، سه شنبه برای نخستین بار از باریکه غزه دیدار خواهد کرد.

ریاست هیات دیدار از غزه با آقای نبیل العربی دبیرکل اتحادیه عرب خواهد بود و ترکیه نیز که عضو اتحادیه عرب نیست احمد داوود اوغلو وزیر خارجه خود را همراه با این هیات، سه شنبه راهی غزه می‌کند.

رجب طیب اردوغان که در روزهای اخیر در قاهره بحران غزه را با رییس جمهوری مصر، امیر قطر و رییس دفتر سیاسی حماس بررسی کرده بود، دوشنبه در بازگشت به کشورش، در یک همایش در استانبول، اسرائیل را به «ارتکاب ترور» متهم کرد.

هیات حدوداً پانصد نفره‌ای از شخصیت‌های سیاسی مصری، و از جمله از حزب حاکم این کشور، دوشنبه برای بیان «همبستگی» با مردم غزه، از طریق گذرگاه «الرفح» وارد این باریکه شدند.

«کشف دو راکت آماده شلیک در جنوب لبنان»

در همین حال، رسانه‌های لبنانی مانند وبسایت «النشره» و روزنامه «دیلی استار»، شامگاه دوشنبه خبر دادند که پلیس این کشور دو فروند راکت از نوع «گراد» را که در نقطه‌ای در جنوب لبنان برای شلیک به سوی اسرائیل آماده شده بود، شناسایی کرده و آن‌ها را قبل از آنکه اصابت گردد، خنثی کردند.

به نظر می‌رسد که عواملی در جنوب لبنان خواسته‌اند که همزمان با تنش میان اسرائیل و غزه و در حالی که اکنون بسیاری از شهرهای اسرائیل حتی تل آویو و اورشلیم (بیت المقدس) برای حمله راکتی نشانه گیری شده، بخش‌های شمالی اسرائیل را نیز هدف قرار دهند.

در سال ۲۰۰۸ نیز در جریان عملیات نظامی «سرب مذاب» در غزه، حامیان فلسطینی‌ها چند بار با کاتیوشا از لبنان به اسرائیل حمله کردند.