لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۲:۳۵

واکنش‌ها به رای آری سازمان ملل به «کشور فلسطین»


محمود عباس در سازمان ملل
محمود عباس در سازمان ملل
دولت اسرائیل رای موافق ۱۳۸ کشور عضو مجمع عمومی سازمان ملل متحد را به پذیرش فلسطین به عنوان دولت ناظر غیر عضو در این سازمان، باطل دانست و اعلام کرد که اقدام فلسطینی‌ها را یکجانبه می‌داند و آن را موجب دور شدن بخت موفقیت در مذاکرات سیاسی طرفین تلقی می‌کند.

مجمع عمومی سازمان ملل شامگاه پنجشنبه در میان شور و هیجان و کف زدن‌های ممتد اعضای خود، با رای موافق ۱۳۸ کشور، ۹ رای مخالف و رای ممتنع ۴۱ کشور، فلسطین را برای نخستین بار در تاریخ خود و ۶۵ سال پس از پذیرش کشور اسرائیل، به جایگاه دولت ناظر غیر عضو ارتقای مقام داد؛ این روز تاریخی، مقدمه استقلال کشور فلسطین تلقی می‌شود.

لحظاتی پس از نطق روز پنجشنبه محمود عباس رهبر تشکیلات خودگردان فلسطینی در مجمع عمومی سازمان ملل که در آن خواهان پذیرش فلسطینی‌ها به عنوان دولت ناظر غیر عضو شد، رون پروس اور نماینده اسرائیل در سازمان ملل متحد در یک سخنرانی، مدعی شد که موافقت با این خواسته فلسطینی‌ها به مفهوم آماده کردن زمینه برای نفوذ حماس و حتی حکومت ایران در کرانه باختری رود اردن خواهد بود.

رون پروس اور در این سخنان گفت که آقای عباس در نطق خود دراین نهاد، وجود اسرائیل را نفی کرده و واقعیات تاریخی را در باره سرزمین‌های مورد نزاع و ریشه و حضور تاریخی یهودیان در این اراضی، نه تنها تحریف، بلکه به صورت معکوس جلوه داده است.

سفیر اسرائیل با گفتن اینکه قطعنامه سازمان ملل «یک تکه کاغذ است که واقعیتی را تغییر نمی‌دهد»، گفت «فلسطینی‌ها خواهان به رسمیت شناخته شدن خود هستند اما از شناسایی اسرائیل سخنی نمی‌گویند».

آقای پروس اور در همین حال گفت که دست اسرائیل برای صلح و ازسرگیری مذاکرات سیاسی همواره دراز است.

فلسطینی‌ها در ما‌ه‌های اخیر پیوسته تاکید می‌کردند که از نبود هرگونه افقی در روند صلح بر اثر ادامه خانه‌سازی‌های فلسطینی‌ها ناامید شده و تصمیم گرفته‌اند که خواسته دیرینه خود را از راهکارهای دیگر عملی کنند و از جمله به سازمان ملل مراجعه کنند.

دفتر نخست‌وزیری اسرائیل بامداد آدینه در بیانیه‌ای در واکنش به سخنرانی آقای عباس و اینکه رهبر تشکیلات فلسطینی در نطق خود در مجمع عمومی گفته بود که «اسرائیل در صدد تطهیر نژادی به سبک مدرن است»، نوشت «رهبری که خواهان صلح است اینگونه سخن نمی‌گوید».

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل نیز پنجشنبه ساعاتی پیش از آغاز نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سخنانی در اورشلیم گفته بود که رای مثبت سازمان ملل به پذیرش فلسطین به عنوان دولت ناظر غیر عضو، هیچ تغییری را بوجود نمی‌آورد.

نتانیاهو گفته بود که «کسی نباید از کف زدن‌ها در سازمان ملل به وجد آید زیرا قطعنامه‌هایی که به صورت یکجانبه به تصویب برسد، استقلال کشور فلسطین را نزدیک نمی‌کند بلکه آن را دور‌تر خواهد کرد».

هیلاری کلینتون وزیرخارجه آمریکا نیز پیش از آغاز رای‌گیری در سازمان ملل گفته بود که «آرمان‌های فلسطینی‌ها در رام‌الله و اورشلیم و از طریق بازگشت فلسطینی‌ها به پشت میز مذاکرات با اسرائیل بدست خواهد آمد و نه از راه نیویورک».

آقای عباس پنجشنبه پیش از سخنرانی شامگاه خود در مجمع عمومی سازمان ملل، تاکید کرده بود که فشارهای بسیار سنگینی (از سوی آمریکا) بر او وارد شده است، که به توصیف وی، «کوه هم تحمل آن را نداشت» اما افزود که «فشار‌ها را رد کرده است».

رسانه‌های خاورمیانه پنجشنبه گزارش داده بودند که آمریکا تا آخرین ساعتی که آقای عباس به سوی ایراد این سخنرانی می‌رفت از سوی دولت آمریکا زیر فشار بود. دیوید هیل و ویلیام برنز از سوی هیلاری کلینتون به هتل محل اقامت آقای عباس در نیویورک فرستاده شده بودند تا او را از این گام سیاسی منصرف کنند.

لئون پانه‌تا وزیردفاع آمریکا نیز در همین روز در یک نشست خبری در پنتاگون درکنار اهود باراک همتای اسرائیلی خود گفت «مذاکرات سیاسی مستقیم اسرائیل و فلسطینی‌ها، بدون جایگزین است».

چهار سناتور آمریکایی از دو حزب دموکرات و جمهوریخواه پنجشنبه «هشدار» دادند که فشار لازم را خواهند آورد تا دولت باراک اوباما کمک‌های مالی به تشکیلات فلسطینی را بخاطر این اقدام سیاسی، متوقف کند و نمایندگی فلسطینی را در واشینگتن، که به تازگی ارتقای مقام یافته بود، ببندد.

اسرائیل، آمریکا، کانادا و جزیره میکرونزی در میان۹عضو اقلیت سازمان ملل بودند که به خواسته فلسطینی‌ها رای مخالف دادند؛ سوزان رایس سفیر آمریکا در سازمان ملل لحظاتی پس از روشن شدن نتیجه رای‌گیری گفت که تنها راه برای استقلال فلسطین باید برآمدی از روند مذاکرات مستقیم و گفت‌و‌گوهای دو جانبه با اسرائیل باشد، و افزود که «فردا فلسطینی‌ها که از خواب برخیزند خواهند دید که چیز زیادی در زندگی آنها تغییر نکرده است».

از میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در حالی که ۱۲ کشور رای موافق دادند، ۱۵ کشور دیگر رای ممتنع خود را اعلام کردند و از دادن رای مخالف خودداری کردند.

فرانسه یکی از مهم‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا بود که در روزهای گذشته، حمایت خود را از اقدام فلسطینی‌ها ابراز داشت.

در حالی که تا آخرین لحظه نیز تماس‌های فلسطینی‌ها با آلمان و بریتانیا برای گرفتن رای حمایت آنان ناکام شده بود، دولت‌های برلین و لندن اعلام کردند که از رای مخالف، به رای ممتنع، روی می‌آورند.

کا‌ترین اشتون رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنجشنبه گفته بود که این اتحادیه در زمان مناسب کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت اما باید این امر در چارچوب راهکار صلح‌جویانه باشد.

بان گی مون دبیرکل سازمان ملل متحد پنجشنبه در دیداری با آقای عباس در نیویورک، با ابراز نگرانی از خطراتی که منطقه را بخاطر نبود امید به صلح تهدید می‌کند، از طرفین خواسته بود برای بازگشت به میز مذاکرات تلاش کنند.

پس از رای موافق ۱۳۸ کشور به پذیرش فلسطین در مقام دولت ناظر غیر عضو نیز‌ بان گی مون در سخنانی در مجمع عمومی تأیید کرد که اسرائیل نیز حق حیات دارد و این حق را جهان هم به رسمیت شناخته است و اقدام فلسطینی‌ها، براساس راهکار سیاسی وجود کشوری برای فلسطینی‌ها در جوار اسرائیل امن بوده است.

درهمین حال، در صحنه سیاست داخلی اسرائیل، تحلیلگران و منتقدان سیاسی دولت کنونی اسرائیل در روزهای گذشته در رسانه‌های این کشور تاکید کرده بودند که نظر به این واقعیت که قریب به اتفاق کشورهای آمریکای لاتین، آسیایی و آفریقایی شامل طیف کامل کشورهای عرب و اسلامی و اعضای جنبش عدم تعهد حامی درخواست فلسطینی‌ها بوده‌اند، انزوای سیاسی اسرائیل را در جامعه جهانی بار دیگر به خوبی به تصویر کشیده است.

ناظران امور ایران در خاورمیانه می‌گویند که رای جمهوری اسلامی ایران به این خواسته فلسطینی‌ها نیز مفاهیم سیاسی خاص خود را دارد.

آیت الله خامنه‌ای رهبر ایران جنبش حماس را در برابر فتح و تشکیلات خودگردان فلسطینی، نماینده فلسطینی‌ها دانسته بود هرچند که محمود عباس چندی پیش در نشست کشورهای سازمان کنفرانس اسلامی در تهران حضور یافت.

برخی از نیروهای فلسطینی هم‌پیمان با ایران مانند محمود الزهار، عضو ارشد دفتر سیاسی حماس درغزه، در روزهای گذشته مدعی شدند که آقای عباس «خائن» است و «باید دستگیر و محاکمه شود»، زیرا به گفته آنان، ابو مازن آرمان فلسطینی‌ها را نادیده گرفته، «حق بازگشت» فلسطینی‌ها را پایمال کرده و از بخش مهمی از اراضی سرزمین فلسطین عدول کرده و رضایت داده است که کشور فلسطین در زمین‌هایی کمتر از اراضی سال ۱۹۶۷ برپا شود.

حکومت ایران معتقد است که تمامی این سرزمین، حق فلسطین است و حقی برای موجودیت اسرائیل قائل نیست.

از سوی دیگر، حسین سبحانی نیا عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران در روزهای گذشته گفته بود که رای گیری سازمان ملل بر سردرخواست فلسطینی‌ها، محک زدن ادعاهای کشورهایی است که همواره ادعای حمایت از حقوق بشر را داشته باشند.

ورق خوردن دفتر تاریخ به سود فلسطینی‌ها در روز بیست و نهم نوامبر سال ۲۰۱۲ در حالی است که ۶۵ سال پیش درست در چنین روزی، مجمع عمومی سازمان ملل در روز تاریخی دیگری، تقسیم این سرزمین مورد نزاع را به دو کشور اسرائیل و فلسطین تصویب کرد؛ در آن زمان، رهبران مبارزان یهودی که در این سرزمین در آرزوی استقلال کشور اسرائیل برای یهودیان بودند، قطعنامه ۱۸۱ سازمان ملل را پذیرفتند اما فلسطینی‌ها با تشویق رهبران کشورهای عرب منطقه، این قطعنامه را رد کرده و راه مبارزه را در پیش گرفتند اما اکنون ۶۵ سال بعد، تنها موفق شده‌اند که فلسطین را به عنوان کشور ناظر غیر عضو، به رسمیت جهانی بشناسانند.

برخی ناظران می‌گویند که اقدام سیاسی موفق آقای عباس در جامعه جهانی، اتحاد و آشتی را نیز میان دو تکه جدا شده سرزمین‌های فلسطینی تقویت کرده است و فضایی از خوش بینی ایجاد کرده است؛ روز پنجشنبه برای نخستین بار دولت حماس در غزه به نیروهای عضو و طرفدار جنبش فتح در باریکه غزه امکان داده بود که به جشن و پایکوبی بپردازند.

خالد مشعل و سایر سران حماس نیز که مقیم خارج هستند، در روزهای گذشته با تغییر آشکار رویه پیشین خود، از اقدام آقای عباس حمایت کرده و او را مورد ستایش قرار داده بودند.

نه تنها فلسطینی‌های کرانه باختری و غزه پیشاپیش رای گیری سازمان ملل به جشن و پایکوبی پرداخته بودند، بلکه صد‌ها اسرائیلی نیز در تل آویو در حمایت از استقلال کشور فلسطین و برای همبستگی با آنها، تظاهرات کردند و به فلسطینی‌ها شادباش گفتند.

احزاب میانه و چپ اسرائیل نیز به دولت نتانیاهو هشدار داده‌اند که درصدد تنبیه تشکیلات فلسطینی برنیاید و انزوای جهانی اسرائیل را بیشتر نکند.

اهود اولمرت نخست وزیر پیشین اسرائیل از این دسته از سیاستمداران بود که پنجشنبه گفت محمود عباس شریک راه صلح برای اسرائیل بوده و هست و باید او و یارانش را به بازگشت به میز مذاکرات تشویق کرد.

یکی از نگرانی‌های اصلی اسرائیل پس از ارتقای جایگاه فلسطینی‌ها در سازمان ملل از این بابت است که فلسطینی‌ها حال به عضویت نهادهای مهم وابسته به این سازمان، مانند دیوان بین‌المللی لاهه در آیند و علیه سیاستمداران و فرماندهان نظامی اسرائیلی اقامه دعوی کنند.

صائب عریقات مذاکره کننده ارشد فلسطینی ساعتی پس از موفقیت سیاسی در سازمان ملل، در مصاحبه با کریستین امانپور در شبکه سی. ان. ان گفت «اسرائیل باید درک کند که از این پس نمی‌تواند به رویه پیشین ادامه دهد» اما حاضر نشد بگوید که آیا بزودی شکواییه‌های رسمی فلسطینی علیه اسرائیل به دیوان بین المللی ارائه خواهد شد یا خیر.
XS
SM
MD
LG