انتظار رسیدن به نرخ تورمی کمتر از ۲۰ درصد، نزدیک به سه سال طول کشید، اما آن طور که بانک مرکزی ایران گزارش کرده، این انتظار در مهرماه امسال به پایان رسید.
بااینکه هدف‌گذاری دولت برای نرخ تورم پایان امسال، رسیدن به نرخ ۲۰ درصد بود، اما بر اساس گزارش جدید بانک مرکزی از نرخ تورم مهرماه امسال، وعده رییس دولت، پنج ماه زودتر محقق شد.
آن‌طور که بانک مرکزی گزارش داده، نرخ تورم در مهرماه امسال به ۱۹ و چهار دهم (۱۹.۴) درصد رسید تا روند کاهش شتاب نرخ تورم که از سال گذشته آغازشده، همچنان ادامه یابد.
مقایسه نرخ تورم یک ساله منتهی به مهرماه امسال با نرخ تورمی که اقتصاد ایران در سال منتهی به ماه مشابه پارسال یعنی مهرماه سال ۹۲، تجربه کرده بود، نشان می‌دهد که نرخ تورم در این دو مقطع زمانی کاهشی ۲۱ واحد درصدی را پشت سر گذاشته و از ۴۰ و ۴ دهم درصد به ۱۹ و چهار دهم درصد رسیده است.
بر اساس این گزارش، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مهرماه نیز ۱۴ و ۶ درصد بود که چهار دهم درصد از نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه شهریورماه بیشتر بود.
در مهرماه نیز رکورددار تورم بخشی، بخش بهداشت و درمان و حمل‌ونقل بودند. شاخص بهای گروه بهداشت و درمان در مهرماه همچنان دو برابر متوسط شاخص تورم کل بود و با شتاب حدوداً ۲۹ درصدی رشد کرد. شاخص تورم در گروه حمل‌ونقل نیز در ماه مورد گزارش بانک مرکزی در نزدیکی‌های ۲۶ درصد متوقف شد.
روایت مرکز آمار ایران از شاخص تورم مهرماه در مناطق شهری، روایتی مشابه با بانک مرکزی است، نرخ تورم سالانه به کمتر از ۲۰ درصد رسیده و تورم نقطه‌به‌نقطه مهرماه در حد ۱۴ درصد متوقف مانده است.
بررسی تغییرات قیمتی سبد کالای منتخب رادیو فردا نیز نشان می‌دهد که متوسط تغییرات قیمتی این سبد ده قلم کالایی در مهرماه امسال در مقایسه با شهریورماه، با کاهشی سه درصدی، همراه شد.
جدول یک، جزییات تغییر قیمت این اقلام را در دوره زمانی دو ماه متوالی شهریور و مهر امسال به تصویر می‌کشد. در این میان بیشترین افزایش قیمتی - با رشد ۵.۸۹ درصدی- به گوجه‌فرنگی اختصاص یافت و بالاترین میزان کاهش قیمتی - با رقم منفی ۲۰ درصد - برای برنج داخله درجه‌یک، به ثبت رسید.
اگر مبنای مقایسه تغییرات قیمتی را به ماه مشابه پارسال یعنی مهرماه سال ۹۲، تغییر دهیم، متوسط تغییرات قیمتی سبد کالای منتخب رادیو فردا در مهرماه امسال در مقایسه با ماه مشابه پارسال، با رشدی نیم درصدی (۰.۵۵ درصد)، تقریباً ثابت مانده است و افزایش معناداری را تجربه نکرده است.
از مهرماه ۹۲ تا مهرماه امسال، بیشترین رشد قیمتی متعلق به پیاز بود که در مهرماه امسال در مقایسه با ماه مشابه پارسال با رشد قیمتی حدوداً بیست درصدی (۱۹.۸۸ درصد) روبرو شد.
بیشترین کاهش قیمت نیز در این میان به سیب‌زمینی اختصاص یافت که کاهش قیمتی حدوداً پانزده درصدی (۱۴.۷۴ درصد) را تجربه کرد.
در جدول دو، جزییات تغییرات قیمتی سبد کالای منتخب رادیو فردا در این دو مقطع زمانی نشان داده شده است.
ثبات نسبی روند تغییرات قیمتی سبد کالای منتخب رادیو فردا در دو مقطع مهرماه امسال و پارسال و از سوی دیگر کاهش سه درصدی متوسط قیمت این سبد در دو ماه متوالی شهریور و مهرماه امسال، نشانه‌ای از موفقیت مهار تورم است که در گزارش اخیر بانک مرکزی و مرکز آمار ایران نیز بر آن تأکید شده است.
اما رسیدن نرخ تورم به رقمی پایین‌تر از ۲۰ درصد، اگرچه خبر خوشی برای فعالان اقتصادی و مردم ایران است و دولت آن را به حساب موفقیت‌های اقتصادی خود خواهد گذاشت، در عین حال این نکته را نیز در برمی‌گیرد که دولت برای پایان سال، باید هدف‌گذاری تازه‌ای برای تورم تعیین کند که احتمالاً رسیدن به آن هدف، راه دشوارتری را پیش پای سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان اقتصادی می‌گذارد.
از سوی دیگر نرخ تورم اندکی کمتر از ۲۰ درصدی به‌دست‌آمده، همچنان از بالاترین نرخ‌های تورم در جهان به‌حساب می‌آید و جایگاه پنجم بالاترین تورم جهان را برای اقتصاد ایران، رقم‌زده است.
نکته قابل‌توجه در ادامه روند کاهش شتاب نرخ تورم و رسیدن به نرخ تورم تک‌رقمی که مطلوب نظر صاحب نظران و فعالان اقتصادی است، سختی ادامه این راه است.
حال تیم اقتصادی دولت به زمین سخت‌تری برای استمرار کاهش این شاخص برخورد خواهد کرد که کار را از یک سال و چند ماه گذشته، دشوارتر خواهد کرد، اصطلاح رسیدن به هسته سخت تورم، مفهومی است که در محافل اقتصادی ایران برای توصیف ادامه راه کاهش نرخ تورم از آن استفاده می‌شود.
برای پیش‌بینی نرخ تورم در ماه‌های آتی، با مراجعه به شاخص بهای تولیدکننده که برای نرخ تورم شاخصی پیش نگر محسوب می‌شود می‌توان به این جمع‌بندی رسید که در چند ماه پیش رو تا پایان امسال، نرخ تورم اگرچه با شتابی کمتر، اما روند کاهشی خود را حفظ خواهد کرد.
گزارش بانک مرکزی از شاخص کل بهای تولیدکننده در ایران در شهریورماه امسال، نشان می‌دهد که در آخرین ماه تابستان امسال، نرخ‌های تورم تولید با کاهش مواجه بوده است.
به‌طوری‌که نرخ ماهانه به کمترین سطح در سال جاری یعنی هفت‌دهم درصد رسید، نرخ متوسط سالانه تورم تولید نیز با برجای گذاشتن رکورد حدوداً ۲۱ درصدی، کمترین سطح در ۳۰ ماه گذشته را رقم زد و به سطح نخستین ماه سال ۹۰ بازگشت.
نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نیز که مقایسه نرخ تورم تولید شهریورماه امسال نسبت به شهریور پارسال بود، روی رقم ۱۵ و ۴ دهم درصد ایستاد که کمترین سطح تورم نقطه‌به‌نقطه تولید در ۳۳ ماه گذشته است که بیانگر دوره زمانی اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها از دی‌ماه ۸۹ است.
با توجه به اثرگذاری تأخیری تورم تولیدکننده بر شاخص اصلی تورم، می‌توان انتظار داشت با تداوم کاهش نرخ‌های تورم تولید در ماه‌های منتهی به شهریورماه، در ماه‌های بعد، تورم مصرفی نیز به روند کاهشی خود تا پایان سال ادامه دهد.
اما این پیش‌بینی‌ها با مهم‌ترین عامل خارج از اقتصاد ایران گره در گره است، این‌همه محقق می‌شود مگر آنکه مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای ۵+۱ متوقف شده یا بی‌نتیجه رها شود که شوک ناشی از آن می‌تواند نرخ تورم و دیگر شاخص‌های کلان اقتصادی را متأثر کند.
