دو روز بعد از اینکه ایران اعلام کرد که بر سر اختلاف پیرامون بدهی گازی با ترکمنستان به تفاهم رسیده، اکنون مقام‌های ایرانی خبر می‌دهند که همسایه شمالی صادرات گاز به ایران را متوقف کرده است.
بر اساس بیانیه‌ای که یکشنبه ۱۲ دی ماه در سایت رسمی شرکت ملی گاز ایران منتشر شده، ترکمنستان «به رغم توافق به عمل آمده»، صادرات گاز به ایران را به طور کامل متوقف کرده است.
این گزارش می‌افزاید که بر اساس قراردادی که از ۲۰ سال پیش میان شرکت ملی گاز ایران و شرکت ترکمن گاز منعقد شده، بخشی از گاز مصرفی مناطق شمالی با واردات از این کشور تأمین می‌شود.
ایران سال گذشته حدود ۹ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان دریافت کرده بود که این رقم دو برابر میزان گاز دریافتی ایران از همسایه شمالی در سال ۹۳ بود.
گزارش شرکت ملی گاز می‌افزاید که «در طول این مدت هر از گاهی رفتارهایی مغایر با اصول قرارداد از شرکت ترکمنی سر زده است که مهم‌ترین آن قطع جریان گاز در اوج سرمای سال ۸۶ بود که متأسفانه منجر به پذیرش خواست نامعقول شرکت ترکمن گاز و افزایش ۹ برابری قیمت گاز شد».
پیش از سال ۸۶ قیمت گاز صادراتی ترکمنستان به ایران حدود ۴۰ دلار به ازای هر ۱۰۰۰ متر مکعب بود؛ قیمت گاز تابعی از قیمت محصولات نفتی و پتروشیمی است.
در سال ۸۶ قیمت نفت نسبت به سه سال قبل آن از حدود ۳۰ دلار به نزدیک ۸۰ دلار اوج گرفت و یک سال بعد به حدود ۱۰۰ دلار نیز رسید و این قیمت با افت و خیزهایی کماکان تا نیمه اول سال ۲۰۱۴ بالا بوده است، به طوری که درآمدهای صادرات نفتی هشت ساله دولت احمدی نژاد حدود ۸۰۰ میلیارد دلار عنوان شد که برابر کل درآمدهای نفتی ایران در تاریخ صد ساله صنعت نفت ایران بود.
ایران خود در انتهای دهه گذشته میلادی قیمت گاز صادراتی به ترکیه را بالای ۴۰۰ دلار به ازای هزار متر مکعب حساب می‌کرد که باعث شکایت ترکیه از ایران به دیوان داوری بین‌المللی و گرفتن تخفیف ۱۳ تا ۱۵ درصدی و خسارت از ایران شد.
رسانه‌های ایران می‌گویند که ترکمنستان ادعا دارد ایران بابت واردات گاز طی سال‌های ۸۶ و ۸۷ کلاً ۱.۸ میلیارد دلار بدهی دارد، اما ایران این رقم را قبول ندارد.
گزارش شرکت ملی گاز ایران می‌گوید که «در ۳ سال اخیر و با تلاش‌های صورت گرفته مبالغ مربوط به خرید گاز به طور کامل به شرکت ترکمن پرداخت شد و مذاکرات برای چگونگی بازپرداخت بدهی‌های گذشته با حفظ ادعاهای ایران مبنی بر خسارت کمی و کیفی نیز آغاز شد که در مذاکرات اخیر مورد توافق طرفین قرار گرفت».
این گزارش می‌افزاید که «شرکت ترکمن گاز به طور ناگهانی و خارج از توافق به عمل آمده به صورت غیرمنطقی و در اقدامی مغایر با چهارچوب قرارداد بار دیگر با آغاز فصل سرما با این ادعا که باید مبلغ مورد مناقشه و اختلاف را به سرعت دریافت کند، از صبح امروز [یکشنبه ۱۲ دی] اقدام به قطع گاز ارسالی به ایران کرده است».
پیش از این ادعای مدیرعامل شرکت گاز ایران گفته بود که قرارداد واردات گاز از ترکمنستان به ایران همچنان تا پنج سال آینده برقرار خواهد بود و هر دو کشور متعهد به اجرای کامل آن هستند.
او خبر داده بود که قرار است موارد اختلافی، توسط کمیته های مشترک طی دو ماه آینده با برگزاری جلساتی بررسی و نتیجه نهایی برای تصمیم گیری اعلام شود.
