در پی انتشار خبر مرگ دو تن از رهبران ارشد القاعده، سوالات متعددی درباره استراتژی، قدرت و همچنین رهبر آینده این گروه مطرح شده است.
خبرگزاری فرانسه روز دوشنبه ۲۶ آبان در گزارشی با اشاره به اخبار منتشره درباره مرگ ابو محمد المصری و ایمن الظواهری، دو رهبر ارشد القاعده، نوشته است در حال حاضر سیف‌العدل، نظامی پیشین مصری که در دهه ۸۰ به القاعده پیوست، شانس بالایی برای رهبری این گروه دارد.
پیش از اینکه روزنامه «نیویورک تایمز» خبر کشته شدن ابو محمد المصری، نفر دوم و معاون رهبر القاعده توسط ماموران موساد در تهران را منتشر کند، برخی از کارشناسان حوزه تروریسم خبر داده بودند که ایمن الظواهری که پس از اسامه بن لادن رهبری القاعده را به عهده گرفت نیز مرده است.
برخی کارشناسان با اشاره به این رویدادها به خبرگزاری فرانسه گفته‌اند پس از مرگ این دو نفر، القاعده دیگر گروهی نخواهد بود که توانایی طراحی و اجرای عملياتی نظیر حملات تروریستی یازده سپتامبر را داشته باشد.
البته دولت ایران خبر کشته شدن المصری در تهران را تکذیب کرده و گروه القاعده نیز به طور رسمی خبر مرگ ایمن الظواهری را تایید نکرده است ولی کارشناسان می‌گویند انتشار اخبار فعلی درباره وضعیت این دو نفر، گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت و آینده این گروه را بیشتر کرده است.
در سال‌های گذشته، گروه‌های متعددی با الهام از جهان‌بینی القاعده و تحت عنوان شاخه‌های محلی این گروه در نقاط مختلف جهان از جمله پاکستان، مصر، یمن، سومالی و ناحیه ساحل آفریقا شکل گرفته‌اند و فعال هستند.
رهبری القاعده تمامی این گروه‌ها و به خصوص شاخه‌های محلی آن‌ها را تحت کنترل ندارد ولی وجود شخصیت‌های محوری و برجسته مثل المصری یا الظواهری نقش مهمی در حفظ انسجام تبلیغاتی این گروه‌ها داشت.
باراک مندلسون، استاد کالج هاورفورد و نویسنده چند کتاب در مورد القاعده و گروه‌های جهادی به خبرگزاری فرانسه گفته است در صورت فقدان چنین شخصیت‌هایی، نقش رهبری القاعده از این پس بیشتر شبیه «هیئت مشاوران» خواهد بود.
به گفته این کارشناس، در وضعیت جدید، گروه‌های جهادی و شاخه‌های محلی «فقط در صورتی که بخواهند به رهبری مرکزی القاعده گوش می‌دهند» و این به معنای تبعیت کامل آن‌ها از رهبری القاعده نیست.
در این میان، گمانه‌زنی‌ها درباره رهبر آینده القاعده نیز در روزهای اخیر افزایش یافته است.
به باور برخی کارشناسان، در شرایط کنونی سیف العدل، نامزد اصلی برای به دست گرفتن رهبری القاعده است.
چالش اصلی رهبر جدید القاعده حفظ هویت و قدرت این گروه در شرایطی است که به نسبت ۲۰ سال پیش تغییرات زیادی کرده است.
سیف العدل که با نام‌های محمد ابراهیم مکاوی و ابراهیم مدنی نیز شناخته می‌شود، سرهنگ سابق ارتش مصر است و در دهه ۸۰ میلادی به گروه القاعده پیوست.
او در همان دوران برای مدتی بازداشت شد ولی پس از آزادی، برای پیوستن به القاعده به افغانستان رفت که در آن زمان محل استقرار رهبری این گروه از جمله بن لادن و الظواهری بود.
به گفته پژوهشکده «پروژه ضد تروریسم» که مرکز آن در آمریکاست، سیف‌العدل در سال ۲۰۰۳ در ایران بازداشت شد و بر اساس برخی گزارش‌ها، جمهوری اسلامی چند سال بعد او را در ازای آزادی یکی از دیپلمات‌های ایرانی ربوده شده توسط القاعده معاوضه کرد.
این پژوهشکده در یکی از گزارش‌های خود می گوید: «سیف العدل در سازماندهی قابلیت‌های عملیاتی القاعده نقش مهمی داشت و به سرعت در سلسله مراتب این گروه ارتقا یافت».
اردیبهشت سال ۹۰، پس از انتشار خبر کشته شدن بن لادن در عملیات نیروهای آمریکایی در پاکستان، رسانه‌ها گزارش دادند که سیف العدل به طور موقت به عنوان جانشین او انتخاب شده است.
یک ماه بعد در اواخر خرداد ۹۰ گروه القاعده اعلام کرد که ایمن الظواهری را به عنوان رهبر جدید خود انتخاب کرده است.
باراک مندلسون نیز با ارزیابی پژوهشکده «پروژه ضد تروریسم» موافق است و می‌گوید که سیف العدل یکی از چهره‌های مهم القاعده است و «قاعدتا باید نفر بعدی باشد که به رهبری می‌رسد».
او در عین حال می‌گوید که سیف العدل همچون ابو محمد المصری سال‌ها در ایران بوده و در نتیجه از نسل جدید فرماندهان و رهبران القاعده دور بوده است.
آمریکا برای دستگیری سیف العدل پنج میلیون دلار جایزه تعیین کرده است.
او به اتهام مشارکت در بمب‌گذاری در سفارتخانه‌های آمریکا در کنیا و تانزانیا در سال ۱۹۹۸ که منجر به کشته شدن ۲۲۴ نفر شد، تحت تعقیب است.
ابو محمد المصری که مرداد امسال در تهران به سفارش آمریکا و توسط ماموران موساد کشته شد نیز در آن انفجارها دست داشت.
