مشکلات زعفران کاران و صادرات: «طلای سرخ ایران و چالش های آن»

ایران بزرگترین کشور تولید کننده زعفران در جهان است. برای کشاورزان ایرانی، زعفران می تواند به یک برگ برنده اقتصادی بدل شود. زعفران به آب فراوان نیاز ندارد، کاشت و داشت و برداشت آن فرصت های فراوان شغلی به وجود میآورد، حمل و نقل آن گران تمام نمی شود و توان ارز آوری دارد. حدود صد هزار خانوار، به ویژه در خراسان، از این محصول روزگار میگذرانند. با توجه به نبود زیر بنا های صادراتی و تکنولوژی بسته بندی، حاصل دسترنج زعفران کاران خراسان عمدتا به جیب دلالان اسپانیولی و اماراتی ریخته میشود. از سوی دیگر چشم انداز گسترش کشت زعفران در افغانستان، که به عنوان یکی از مهم ترین کشت های جانشین خشخاش از سوی سازمان ملل متحد و قدرت های غربی در این کشور تشویق میشود، بر آینده «طلای سرخ» در خراسان سنگینی می کند. فریدون خاوند (رادیو فردا، پاریس): هر سال در نیمه دوم آبانماه، زعفران که با ارزش والای دارویی و ادویه ای اش «طلای سرخ» لقب گرفته، بار دیگر به صفحات روزنامه های ایران راه می یابد. برای کشاورزان ایرانی، به ویژه در خراسان، قلب تپنده «طلای سرخ»، زعفران می تواند به یک برگ برنده اقتصادی بدل شود. سخن بر سر گیاهی است که به آب فراوان نیاز ندارد، کاشت و داشت و برداشت آن فرصت های فراوان شغلی به وجود میآورد، حمل و نقل آن گران تمام نمی شود و توان ارز آوری دارد. از آماری که به گونه ای نه چندان دقیق درباره زعفران و زعفران کاران ایرانی منتشر میشود، چنین بر میآید که حدود صد هزار خانوار، به ویژه در خراسان، از این محصول روزگار میگذرانند. از 230 تن زعفرانی که هر سال در جهان تولید میشود، حدود 170 تن آن در ایران به دست میآید و بقیه عمدتا در اسپانیا، یونان، مراکش، هند و افغانستان. بر پایه همان آمار، هفتاد و پنج تا هشتاد در صد زعفران ایران صادر میشود و حدود پنجاه میلیون دلار برای کشور ارز میآورد. مساله در آنجا است که بخش عمده صادرات زعفران ایران به صورت فله ای به بهای هر کیلو چهار صد دلار راهی اسپانیا و امارات عربی متحده میشود و از آنجا، در بسته بندی های کوچک و مدرن، به بهای هر کیلو 1200 دلار راه بازار های غربی را در پیش میگیرد. به بیان دیگر با توجه به نبود زیر بنا های صادراتی و تکنولوژی بسته بندی، حاصل دسترنج زعفران کاران خراسان عمدتا به جیب دلالان اسپانیولی و اماراتی ریخته میشود. در مجموع بر پایه گزارش هایی که طی چند روز گذشته در رسانه های تهران انتشار یافته، رغبت کشاورزان خراسان به کشت زعفران رو به کاهش گذاشته که مهم ترین عامل آن ضعف بهای این کالا طی دو سال گذشته است. از سوی دیگر چشم انداز گسترش کشت زعفران در افغانستان، که به عنوان یکی از مهم ترین کشت های جانشین خشخاش از سوی سازمان ملل متحد و قدرت های غربی در این کشور تشویق میشود، بر آینده «طلای سرخ» در خراسان سنگینی می کند.