همزمان با آغاز دور جدید مذاکرات وین برای احیای برجام از روز پنج‌شنبه، ۱۳ مرداد، خبرگزاری رویترز می‌نویسد که هم تهران و هم واشینگتن بخت دستیابی به موفقیت در این دور از مذاکرات را کم می‌دانند.
در حالی که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هشدار داده است که دیگر جایی برای چانه‌زنی‌های بیشتر بین ایران و آمریکا در این مذاکرات باقی نمانده است، نشانه‌های کمی از انعطاف دو طرف دیده می‌شود.
در این زمینه، یک مقام بلندپایه ایران که نامش ذکر نشده است عصر پنج‌شنبه به رویترز گفت که «ایران انعطاف کافی از خود نشان داده است. اکنون بایدن باید تصمیم بگیرد. ما پیشنهادهای خود را داریم که در مذاکرات وین مورد بحث قرار خواهند گرفت، مانند لغو تدریجی تحریم‌ها علیه سپاه».
یک مقام دیگر ایرانی که نام او نیز ذکر نشده به این خبرگزاری گفته است: «اگر می‌خواهند این پیمان را احیا کنند، واشینگتن باید منافع اقتصادی ایران را تضمین کند و این کار نباید تا پایان دوره ریاست‌جمهوری بایدن به‌درازا بکشد».
مسئله نام سپاه پاسداران در فهرست
جمهوری اسلامی خواستار حذف نام سپاه پاسداران از فهرست آمریکا برای سازمان‌های تروریستی است و بایدن تاکید کرده که دولت او نام سپاه را در سازمان‌های خارجی تروریستی حفظ خواهد کرد.
روزنامه آمریکایی وال استریت جورنال روز ۱۲ مرداد به نقل از «افراد مطلع از مذاکرات» نوشته بود که مذاکره‌کنندگان ایران در مذاکرات پیشین دریافته‌اند که آمریکا نام سپاه را از این فهرست حذف نخواهد کرد.
به نوشته وال استریت جورنال، ایران اکنون موافقت کرده که این درخواست را کنار بگذارد، اما کماکان خواهان دریافت «تضمین‌های قوی» در این زمینه است که در صورت احیای برجام، واشینگتن بار دیگر از این توافق خارج نخواهد شد یا دوباره ایران را مورد تحریم قرار نخواهد داد.
در مقابل، «یک منبع آگاه» در تیم ایرانی مذاکرات در وین روز پنج‌شنبه به خبرگزاری ایرنا گفت که جمهوری اسلامی درخواست در مورد سپاه را «کنار نگذاشته و ادعاهای رسانه‌ای در این رابطه فاقد اعتبار است».
این منبع ایرانی که ایرنا نام او را نبرده، افزوده است که تهران برای رسیدن به توافق «اراده جدی» دارد و اکنون «توپ در زمین آمریکاست».
روند شروع مذاکرات
با این حال، مذاکرات وین پس از پنج ماه وقفه، با تلاش جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از روز ۱۳ مرداد بار دیگر به جریان افتاده است. هنوز معلوم نیست که گفت‌وگوها برای چند روز تعیین شده است. هتل مجلل کوبورگ مانند گذشته محل تشکیل این اجلاس است.
علی باقری کنی که صبح پنج‌شنبه در رأس تیم مذاکره‌کننده ایرانی وارد وین شده است با پیتر لاونسکی، قائم مقام وزارت خارجه اتریش و وانگ کوان، رئیس هیئت مذاکره‌کننده چینی نیز دیدار و گفت‌وگو کرده است.
او پیش از این با میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه و همچنین انریکه مورا، هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها دیدار و دربارهٔ مباحث باقی‌مانده در مذاکرات رفع تحریم‌ها گفت‌وگو کرد.
علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه ایران و مسئول ارشد مذاکرات وین، پیش از رسیدن به محل مذاکرات، در توئیتی نوشته بود که آمریکا «باید قدردان فرصتی باشد که با سخاوتمندی اعضای برجام فراهم شده است؛ توپ در زمین آن‌هاست تا از خود پختگی نشان داده و مسئولانه عمل نماید».
بر اساس بیانیه وزارت خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با جوزپ بورل خاطرنشان کرده که «ایالات متحده در تمایل به بازگشت متقابل به پایبندی به برجام صادق و ثابت‌قدم است.»
انریکه مورا، معاون سیاسی جوزپ بورل، مذاکرات وین را اداره خواهد کرد، و نمایندگان ایران، روسیه، چین، آلمان، بریتانیا و فرانسه هم در گفت‌وگوها حضور دارند.
آقای بورل هفته گذشته با هدف تجدید مذاکرات پیشنهادهایی به ایران ارائه کرد که آمریکا و سایر طرف‌ها را نیز در جریان مفاد آن گذاشت. تهران و واشینگتن گفته بودند که این پیشنهادها را بررسی کرده‌اند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، این هفته گفت که تهران آماده است تا در وین درباره جزئیات این پیشنهاد رایزنی شود.
از آنجا که ایران با این استدلال که آمریکا از چهار سال پیش از برجام خارج شده و حاضر به انجام مذاکره مستقیم با آمریکا نیست، آقای مورا میانجی رد و بدل کردن پیام‌های دو کشور در وین نیز خواهد بود.
با این حال، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، به وین رسیده تا مذاکرات را که ظاهرا به مرحله تعیین‌کننده و نهایی رسیده، از نزدیک دنبال کند.
آقای مالی با گفتن این که انتظار واشینگتن از مذاکرات وین محدود است، افزود خیلی زود معلوم خواهد شد که آیا ایران نیز «مانند ما» برای رسیدن به توافق آمادگی دارد یا نه. او همچنین گفت که باز گذاشتن پنجره احیای برجام زیانی به آمریکا نرسانده است.
پس از آن که دولت آمریکا اوایل این هفته تحریم‌های تازه‌ای علیه شماری از شرکت‌های بازرگانی مرتبط با صنایع پتروشیمی خلیج فارس برقرار کرد، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که صدها سانتریفوژ جدید و پیشرفته که قبلا در سایت نطنز نصب شده بود، فعال شده و به آنها گاز نیز تزریق شده است.
ایران دو ماه پیش نیز دوربین‌های نظارتی آژانس را در سایت‌های هسته‌ای خاموش کرد، امری که به گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، باعث می‌شود آژانس از آگاهی به ماهیت فعالیت در این سایت‌ها محروم بماند.
ایران در دوره اخیر با کاهش تعهدات برجامی خود، به پیشرفت‌های بی‌سابقه‌ای در برنامه هسته‌ای دست یافته است.
چند مقام ارشد ایران به تازگی تایید کردند که برای ایران تولید بمب اتم تنها موضوع «اراده» است و همه توانمندی‌های آن را هم‌اکنون در اختیار دارد. با این حال، آنها گفتند که تصمیمی برای دستیابی به بمب اتمی در کار نبوده و شرعا نیز «حرام» است.
در این میان، اسرائیل که خود را طرف اصلی در برنامه هسته‌ای ایران می‌داند، کماکان در روزهای اخیر تاکید کرده که با احیای برجام مخالف است. آمریکا در جریان سفر ماه گذشته جو بایدن به اورشلیم، به مقامات اسرائیل گفت که زنده کردن دوباره برجام را هنوز بهترین راه برای مهار وجود برنامه نظامی در چرخه هسته‌ای ایران می‌داند.
اما به گزارش خبرگزاری‌ها، با نزدیک شدن زمان انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا که اوایل آبان امسال قرار است برگزار شود دیپلمات‌های غربی نگران هستند که این انتخابات به جمهوری‌خواهان در کنگره قدرت بیشتری بدهد، به این مفهوم که «پنجره سیاسی برای دستیابی به راه حلی برای احیای برجام، بسته شود».
