نخستوزیر اسرائیل، همزمان با بالاگرفتن فشارها برای توقف جنگ در غزه از سوی بخش بزرگی از جامعهٔ اسرائیل و همچنین دولت آمریکا، به ایالات متحده رفته است؛ سفری در میانهٔ ابهامها دربارهٔ تأثیر تحولات سیاسی این روزهای واشینگتن بر این سفر و نیز آیندهٔ روابط میان آمریکا و اسرائیل.
قرار است بنیامین نتانیاهو با جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده که از رقابتهای انتخابات بعدی کنارهگیری کرده، دیدار و در کنگره نیز سخنرانی کند.
آقای نتانیاهو پیش از سوار شدن به هواپیما به مقصد واشینگتن به خبرنگاران گفت: «این سفر در حالی انجام میشود که اسرائیل در هفت جبهه در حال نبرد است و عدم اطمینان سیاسی زیادی در واشینگتن وجود دارد.»
آخرین تلاشهای بایدن برای توقف جنگ غزه
روزنامهٔ واشینگتن پست نوشته است که نتانیاهو با کامالا هریس، معاون رئیسجمهور آمریکا و نامزد احتمالی انتخابات ریاستجمهوری، نیز دیدار خواهد کرد. مجلهٔ پولتیکو هم از درخواست نخستوزیر اسرائیل برای دیدار با دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوریخواه در انتخابات ریاستجمهوری پیش رو، خبر داده است.
جو بایدن پس از اعلام کنار رفتن از مبارزات انتخاباتی، بر تعهد خودش به تلاش برای پایان دادن به جنگ در نوار غزه در مدت زمان باقیمانده از دورهٔ ریاستجمهوریاش تأکید کرده است.
آقای نتانیاهو هم دربارهٔ دیدار با بایدن گفته است: «قرار است رئیسجمهور بایدن را ببینم که بیش از ۴۰ سال است او را میشناسم، هم به عنوان سناتور، هم معاون رئیسجمهور و حالا رئیسجمهور. این دیدار فرصتی خواهد بود تا با او دربارهٔ پیشبرد اهدافی که در ماههای حساس پیشرو برای دو کشور مهم است، گفتوگو کنم؛ یعنی آزادی همهٔ گروگانها، شکست حماس، مقابله با محور تروریستی ایران و نیروهای نیابتیاش و اطمینان از بازگشت امن همهٔ شهروندان در شمال و جنوب اسرائیل به خانههایشان.»
اکنون مذاکرات برای آتشبس در نوار غزه و آزادی گروگانهای اسیر در دست گروه افراطی حماس، گروهی که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد، برپایهٔ طرح ارائهشده از سوی آقای بایدن در جریان است؛ مذاکراتی که فراز و نشیبهای جدی داشته و همچنان به فرجام نهایی نرسیده است.
جنگ در نوار غزه از ۱۵ مهر پارسال، پس از حملهٔ غافلگیرکنندهٔ حماس به شهرها و شهرکهای اسرائیلی اطراف غزه آغاز شد. در آن حمله، حدود ۱۲۰۰ نفر اکثراً غیرنظامی کشته و بیش از ۲۵۰ نفر به گروگان گرفته شدهاند.
پس از آن عملیات نظامی اسرائیل در غزه با هدف اعلام شده نابودی حماس آغاز شد که تاکنون حدود ۳۹ هزار کشته برجای گذاشته که اکثرشان غیرنظامی بودهاند.
فرصت نتانیاهو برای ترمیم روابط با آمریکا
سفر به واشینگتن فرصتی برای آقای نتانیاهو برای ترمیم روابط با کاخ سفید پس از چند ماه تنش میان دو طرف است.
این تنشها ناشی از سیاستهای نخستوزیر اسرائیل در جنگ، اصرارش بر متوقف نکردن جنگ تا زمان دستیابی به «پیروز کامل»، مخالفتهایش با تلاشها برای آتشبس و همچنین شمار زیاد غیرنظامیان کشتهشده در جنگ است؛ مسئلهای که باعث شد آمریکا بخشی از صادرات تسلیحات به اسرائیل را هم به حالت تعلیق درآورد.
آقای نتانیاهو همچنین این فرصت را دارد تا مردم اسرائیل را متقاعد کند که رابطه با مهمترین متحدشان یعنی آمریکا را با چالش مواجه نکرده است. با این حال، سفر بنیامین نتانیاهو به آمریکا با تظاهرات فراگیری در اسرائیل در مخالفت با این سفر و ماندنش در کشور برای تمرکز بر توافق برای آتشبس و آزادی گروگانهای اسیر در دست حماس روبهرو شد.
ایهود اولمرت، نخستوزیر اسبق اسرائیل، در این باره به رادیوفردا چنین گفته است:
«اختلافها میان ایالات متحده در برابر اسرائیل با تأخیر در صادرات اسلحهای که واشینگتن وعده داده، بالا گرفت. اما این دلیل اختلافهای کنونی است. اما در حقیقت، زمان زیادی است که عدم اعتماد دوطرفه آغاز شده؛ بهخصوص بیاعتمادی دولت آمریکا و آقای بایدن به نتانیاهو. چون مشخص نیست که استراتژی آقای نتانیاهو به سود منافع ملی اسرائیل است یا برای منافع شخصی و سیاسی.»
سخنرانی نتانیاهو در کنگره آمریکا
نخستوزیر اسرائیل قرار است در کنگره آمریکا نیز سخنرانی کند. او در این باره گفته است: «من برای چهارمین بار بهعنوان نخستوزیر در کنگره سخنرانی خواهم کرد. من به دنبال جلب حمایت دو حزب هستم؛ مسئلهای که برای اسرائیل بسیار مهم است.»
این در حالی است که انتقادها از سیاستهای آقای نتانیاهو محدود به دولت آمریکا نیست، بلکه در کنگره نیز انتقادهای زیادی علیه او مطرح شده است، بهویژه از سوی اکثریت دموکرات مجلس سنای آمریکا.
ایهود اولمرت، نخستوزیر اسبق اسرائیل، در این باره به رادیو فردا میگوید: «انتقادهای زیادی از طرفهای سیاسی مختلف مطرح است. به یاد میآورید که سناتور چاک شومر، رهبر اکثریت در مجلس سنای آمریکا که یک یهودی برجسته است و از سالها پیش به عنوان یکی از حامیان بزرگ اسرائیل شهرت دارد، در جلسه مجلس سنا علیه نخستوزیر اسرائیل سخنرانی کرد و خواستار برکناری او و برگزاری انتخابات زودهنگام در اسرائیل است. بیاعتمادی فزایندهای به نتانیاهو وجود دارد.»
ادامه ناخرسندیها
با وجود مواضع جامعهٔ جهانی از جمله آمریکا، بنیامین نتانیاهو همچنان با راهحل ارائهشده برای پس از جنگ که شامل تلاش برای برپایی کشور فلسطینی است، مخالفت میکند.
دولت آمریکا همچنین از مقاومت نخستوزیر اسرائیل در برابر درخواستها برای تلاش بیشتر با هدف حمایت از غیرنظامیان فلسطینی و افزایش ورود کمکهای بشردوستانه به غزه ناخرسند است.
این مسائل میتواند هم برجایگاه بینالمللی اسرائیل اثر بگذارد و هم نگاهها به میزان کارآمدی سیاستهای خارجی دولت آمریکا را زیر سؤال ببرد.