بایدن: از بین بردن هنیه به آتش‌بس در غزه کمکی نکرده است

خانواده گروگان‌های اسرائیلی که توسط گروه افراطی حماس در ۱۵ مهر سال گذشته به غزه ربوده شدند، از تأثیر ترور اسماعیل هنیه بر مذاکرات با اسرائیل ابراز نگرانی کردند. حماس که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا تروریستی شناخته شده، هنوز ۱۱۵ نفر از ۲۵۱ گروگان اسرائیلی را در دست دارد.

خانم سنگاوکر، مادر یکی از گروگان‌ها، بنیامین نتانیاهو را عامل اصلی عدم پیشرفت مذاکرات می‌داند. برخی از خانواده‌ها امید خود را برای دیدار مجدد با عزیزانشان از دست داده‌اند.

به نوشته هاآرتص، اسرائیل و کشورهای میانجی‌گر (مصر و قطر) هنوز «موضع انتظار» را حفظ کرده و منتظر پاسخ حماس به سندی هستند که داوید برنئا، رئیس موساد اسرائیل، در نشست روز یکشنبه این هفته در رم به روی میز گذاشت.

به گفته شبکه کان، اسماعیل هنیه در مقایسه با یحیی سنوار، رهبر داخلی حماس که در تونل‌ها پنهان شده، موضع نرم‌تری در قبال معامله با اسرائیل بر سر گروگان‌ها داشت اما هنیه از توان قبولاندن نظر خود به سنوار برخوردار نبود.

جنگ در غزه و فشارهای ناشی از آن جایگزینی اسماعیل هنیه را پیچیده کرده است و یکی از مقامات گروه افراطی حماس به شرط ناشناس ماندن به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که به این دلیل «ما در حال حاضر این موضوع را بررسی نمی‌کنیم». گروه حماس در فهرست تروریستی آمریکا و اتحادیه اروپا قرار دارد.

آسوشیتدپرس اما در گزارش خود می‌نویسد که از گزینه‌های احتمالی برای جایگزینی هنیه می‌توان به «خالد مشعل، خلیل الحیه، زاهر جبارین و نزار ابو رمضان» اشاره کرد.

پس از ترور هنیه و صالح العاروری، معاون هنیه، شورای حماس تصمیم‌گیری در این خصوص را بر عهده خواهد داشت. خالد مشعل روابط خوبی با ترکیه و قطر دارد ولی روابطش با ایران و حزب‌الله تیره شده است. خلیل الحیه که روابط نزدیکی با ایران و ترکیه دارد و اولین نفر بود که پس از حمله به هنیه سخن گفت، نیز گزینه‌ای مهم است.

زاهر جبارین نیز به داشتن رابطه نزدیک با جمهوری اسلامی ایران در میان کادر رهبری حماس شهرت دارد.

هانی المصری، کارشناس سازمان‌های فلسطینی، در گفت‌وگو با آسوشیتدپرس احتمال داد که رقابت اصلی برای جانشینی هنیه میان خالد مشعل و خلیل الحیه باشد. الحیه زمان کوتاهی پیش از حمله حماس به خاک اسرائیل از غزه بیرون رفت.

رسانه‌های اسرائیل نیز احتمال داده‌اند تا موعد انتخابات درونی در شورای رهبری حماس، خالد مشعل جانشین موقت هنیه شود.

با این حال، معلوم نیست موضع یحیی سنوار، رهبر پنهان‌شده حماس در شبکه تونلی غزه، در قبال ریاست جدید دفتر سیاسی حماس چه خواهد بود. دسترسی به سنوار برای کشورهای میانجی‌گر در مذاکرات غیر مستقیم اسرائیل و این گروه افراطی، آسان نبوده است.

سوئیس روز چهارشنبه از شهروندان خود خواست که به دلیل وضعیت بسیار ناپایدار در لبنان این کشور را ترک کنند.

وزارت خارجه سوئیس به اتباع خود توصیه کرد که در صورت امکان لبنان را ترک کنند و اعلام کرد که تصمیم به ترک آن کشور به صورت داوطلبانه و با مسئولیت و هزینه شخصی خواهد بود. سفارت سوئیس در بیروت باز خواهد ماند و به ارائه خدمات معمول خود ادامه خواهد داد، اما در صورت بدتر شدن وضعیت امنیتی، امکان ارائه خدمات سفارتخانه نیز محدود خواهد شد.

در پایان سال ۲۰۲۲، حدود هزار شهروند سوئیسی در لبنان زندگی می‌کردند. حزب‌الله لبنان از زمان آغاز جنگ در غزه، به‌طور مداوم با اسرائیل در حال تبادل آتش بوده است.

یک عضو ارشد حماس می‌گوید اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی این گروه افراطی، بر اثر برخورد یک «موشک» به اتاق محل اقامتش در تهران کشته شده است.

خلیل الحیه، معاون اسماعیل هنیه، که همراه با هیئت نمایندگی حماس به تهران سفر کرده است، در یک نشست خبری افزود بر اساس «مشاهدات» کسانی که صحنه را دیده‌اند، شیشه‌ها شکسته و دیوار محل اقامت اسماعیل هنیه فرو ریخته است.

مقام‌های ایران هنوز از محل اقامت و کشته شدن آقای هنیه در تهران جزئیاتی منتشر نکرده و صرفاً گفته‌اند او در یک «آسایشگاه جانبازان در شمال تهران» اقامت داشته است.

پیش‌تر یک شاهد عینی از تهران به رادیوفردا گفته بود: «حوالی ساعت دو بامداد از اردوگاه بسیج الزهرا در مجموعهٔ تاریخی سعدآباد که متعلق به سپاه پاسداران است و به‌ظاهر برای اقامت مهمانان استفاده می‌شود، صدای مهیبی به گوش رسید به‌طوری‌ که شیشه‌های خانه‌ها در خیابان اطراف محل واقعه لرزید، اما خسارتی به بار نیامد».

خلیل الحیه که یکی از گزینه‌های جانشینی هنیه نیز به شمار می‌رود، همچنین گفت تهران و حماس به دنبال جنگ منطقه‌ای نیستند، اما ترور رئیس دفتر سیاسی حماس اقدامی است که نباید «بدون پاسخ» باقی بماند.

یک منبع نزدیک به حزب‌الله که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری فرانسه گفت که جسد فؤاد شُکر، فرمانده ارشد این گروه، پس از حدود ۲۴ ساعت از کشته شدن او در حمله اسرائیل به جنوب بیروت، در زیر آوار پیدا شده است.

ارتش اسرائیل گفته بود که در حمله شامگاه سه‌شنبه، فؤاد شکر را که به تلافی حمله راکتی به بلندی‌های جولان که منجر به کشته شدن ۱۲ کودک شد، به قتل رسانده است.

حزب‌الله تأیید کرد که فؤاد شُکر در ساختمان مورد هدف، حضور داشت اما سرنوشت او همچنان نامشخص بود. حمله به حومه بیروت، منطقه‌ای پرجمعیت و همچنین پایگاه حزب‌الله، به کشته شدن پنج غیرنظامی، شامل سه زن و دو کودک، منجر شد.

این حمله با حمله دیگری که چند ساعت بعد به کشته شدن اسماعیل هنیه در تهران منجر شد، نگرانی‌ها از گسترش جنگ غزه به یک درگیری منطقه‌ای را افزایش داده است.

بیشتر در این باره:

حمله هوایی به بیروت؛ اسرائیل می‌گوید فرمانده ارشد حزب‌الله کشته شده است

پس از آنکه حماس اعلام کرد که اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی این گروه افراطی، در حمله هوایی اسرائیل به پایتخت ایران کشته شده است، شورای امنیت سازمان ملل خبر داد که روز چهارشنبه جلسه اضطراری برگزار خواهد کرد.

این جلسه که به درخواست ایران و با حمایت نمایندگان روسیه، چین و الجزایر برگزار می‌شود، برای ساعت چهار بعدازظهر (ساعت ۲۰ به وقت گرینویچ) برنامه‌ریزی شده است.

آمریکا و اتحادیه اروپا حماس را گروهی تروریستی می‌دانند.

روعی شارون، گزارشگر نظامی شبکه دولتی کان در اسرائیل، در گزارشی تلویزیونی گفت که برای اجرای برنامه کشتن هنیه، نیروهایی که اسرائیلی نبوده‌اند، به‌طور زمینی نیز وارد ایران شده بودند.

به گفته آقای شارون، به احتمال زیاد بمبی در اتاق خواب هنیه از قبل کارگذاری شده بود و عواملی داخلی در این امر همکاری کرده‌اند.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در یک سخنرانی که شامگاه چهارشنبه از تلویزیون این کشور پخش شد نسبت به «بهای سنگین» برای «هرگونه خشونت‌ورزی در هر جبهه‌ای» علیه اسرائیل هشدار داد اما به کشتن رهبر گروه افراطی حماس اشاره نکرد.

این اولین اظهار نظر عمومی او پس از کشتن اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی ارشد حماس، در یک حمله هوایی در تهران بود. نتانیاهو به این قتل اشاره نکرد. حماس از گروه‌هایی است که در فهرست تروریستی آمریکا و اروپا قرار دارد.

آقای نتانیاهو در بخش دیگری از سخنانش گفت که کشورش «روزهای چالش‌برانگیزی پیش رو دارد» اما «برای همه سناریوها آماده است.»

نخست‌وزیر اسرائیل افزود که اسرائیل «ضربات خردکننده‌ای» به نیروهای تحت حمایت ایران وارد کرده است و تأکید کرد که «اسرائیل برای هر گونه تجاوزی از هر کجا که باشد بهای سنگینی خواهد گرفت.»

بنیامین نتانیاهو اظهار داشت: «ما با محسن [فؤاد شکر، فرمانده شاخه نظامی گروه حزب‌الله] تسویه حساب کردیم و هر کس دیگر هم که به کشور ما لطمه بزند، خون او پای خودش خواهد بود.»

بنیامین نتانیاهو افزود: «بعد از حمله در بیروت [اقدام هدفمند ارتش اسرائیل در از بین بردن فؤاد شکر]، تهدیدها [علیه اسرائیل) از همه طرف شنیده شده است. ما برای هر سناریویی آماده و متمرکزیم و مصمم در برابر هر تهدید دیگری هستیم.»

او تأکید کرد که «اسرائیل برای هر تجاوز علیه خود در هر عرصه‌ای بهای سنگینی خواهد گرفت.»

آقای نتانیاهو یادآور شد که در نخستین روزهای جنگ غزه گفته بود که این جنگ طولانی خواهد بود و باید همه مردم اسرائیل «صبور باشند». او گفت: «من امروز نیز این را تکرار می‌کنم.»

شاهزاده رضا پهلوی در واکنش به کشته شدن اسماعیل هنیه، رهبر دفتر سیاسی گروه افراطی حماس، در تهران، می‌گوید که «اسماعیل هنیه اساسا هرگز نباید قدم به خاک ایران می‌گذاشت. حضور او در ایران، توهینی به کشور و ملت ما بود.»

ولیعهد پیشین ایران، در متنی که در اینستاگرام منتشر کرده، همچنین نوشته است: «حذف هنیه در قلب تهران نشان می‌دهد که رژیم جمهوری اسلامی چه اندازه ضعیف، بی‌کفایت و در بالاترین سطح امنیتی، نفوذپذیر است.»

شاهزاده پهلوی «ضرب و شتم، زندانی کردن و کشتن ایرانیان بی‌گناه و بی‌دفاعی که برای آزادی خود در خیابان‌ها مبارزه می‌کنند» را تنها روش حکومت جمهوری اسلامی برای «تظاهر به قدرت» دانسته و اضافه کرد: «این مبارزان شجاع ایرانی، راه‌حل نهایی و تنها مسیر رسیدن به صلح پایدار در خاورمیانه هستند».

مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران با صدور پیامی اسرائیل را مسئول حمله به اسماعیل هنیه در تهران دانست و گفت که «جمهوری اسلامی ایران در پاسداری از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی و عزت و اعتبار خود کوتاهی نخواهد کرد.»

او افزود که اسرائیل «به زودی نتایج اقدام بزدلانه و تروریستی خود را خواهد دید.»

مسعود پزشکیان از آغاز اعلام برنده شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری، همواره تمرکز زیادی بر موضوع «تقویت» گروه‌های مسلح تحت حمایت جمهوری اسلامی در منطقه داشته و با افراد ارشد این گروه‌ها نیز دیدارهای متعدد داشته است.

این درحالی است که او پیشتر گفته بود که رشد هشت درصدی اقتصادی که در برنامه‌های توسعه ایران آمده است، بدون روابط خارجی امکان‌پذیر نیست.