در حالی که با سقوط حکومت بشار اسد، این پرسش مطرح است که خیل آوارگان و پناهجویان سوریه را چگونه باید به خانه‌های خود بازگرداند، یانیک ژادو سناتور فرانسوی از حزب سبزها روز پنج‌شنبه ۲۲ آذر به شبکه تلویزیونی فرانسه گفت که توقف بررسی درخواست پناهجویان سوری در برخی کشورهای اروپا اقدامی «بیشرمانه» است.
آقای ژادو که پیشتر به مدت پانزده سال از نمایندگان برجسته فرانسه در پارلمان اروپا بوده، با استقبال از سقوط بشار اسد «به دلیل ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت»، هشدار داد که آینده سوریه مشخص نیست و «ابهام‌های زیادی، نگرانی‌ها و خطرات زیادی وجود دارد.»
او گفت: «شش میلیون از جمعیت سوریه در خارج از این کشور زندگی می‌کنند و من وقتی واکنش اروپا را می‌بینم که می‌گوید روند پناهندگی سوری‌ها را متوقف می‌کند، تعجب می‌کنم.»
این سناتور فرانسوی افزود: «قبول کنید که ما به سوری‌ها در برابر بشار اسد و زیر بمب‌های روسیه و حزب‌الله کمک نکردیم. بنابراین ما مردم سوریه را رها کردیم. امروز اروپا باید بگوید که اگر حکومت جدید در سوریه اقدام به بازسازی دموکراسی کند حقوق مردم از جمله زنان و اقلیت‌ها را رعایت کند ما به بازسازی سوریه کمک خواهیم کرد. اما در عوض، اکنون بسیاری از کشورهای اروپایی می‌گویند ما روند پناهندگی را برای سوری را تعلیق می‌کنیم. من این اقدام را بیشرمانه می‌دانم.»
در شرایطی که هنوز آینده سیاسی سوریه و روابط حکومت آینده این کشور با جامعه جهانی مشخص نیست، تعدادی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، همچون آلمان، اتریش، ایتالیا، سوئد، بلژیک و یونان روند رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی از سوی سوری‌ها را متوقف کردند.
حدود ۱۳ میلیون سوری که بیش از نیمی از مردم سوریه را تشکیل می‌دهند، از زمان آغاز درگیری‌های سوریه در سال ۲۰۱۱ خانه‌های خود را ترک و بیش از ۶ میلیون نفر از آنان اساسا از کشورشان فرار کردند.
اما اکثریت پناهجویان سوری به کشورهای همسایه سوریه فرار کردند و از این میان بخشی از پناهجویان سوری به ویژه در سال ۲۰۱۵ راهی اروپا شدند.
طبق آماری که روز چهارشنبه توسط آژانس پناهندگی اتحادیه اروپا اعلام شد، اکنون بیش از ۱۰۰ هزار درخواست پناهندگی در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا در حال بررسی و انتظار برای اولین تصمیم است.
بر اساس آماری که آقای ژادو اعلام کرد، اکنون در فرانسه فقط ۷۰۰ درخواست پناهندگی از سوی سوری‌ها در جریان است. او گفت: «بنابراین صادقانه باید گفت که هیچ بحران و اشغال کشور از سوی آنان وجود ندارد. ما نباید تروریسم کسانی با تابعیت فرانسوی را به حساب پناهجویان بگذاریم.»
بر اساس گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، پس از ترکیه که با حدود سه میلیون پناهجوی سوری، بیشترین تعداد پناهجویان سوری در کشورهای لبنان با ۷۸۳ هزار پناهجوی سوری، اردن با ۶۳۲ هزار پناهجوی سوری)، عراق با ۲۸۷ هزار پناهجوی سوری و مصر با ۱۵۸ هزار پناهجوی سوری قرار دارند.
سقوط حکومت بشار اسد، موضوع مهم بازگشت پناهجویان سوری را بیش از همیشه در سطح دولت‌ها و رسانه‌ها مطرح کرده است.
از روز یکشنبه، بسیاری از پناهجویان سوری مقیم ترکیه برای بازگشت به کشورشان به جنوب ترکیه هجوم برده‌اند.
وزیر کشور ترکیه روز سه‌شنبه گفت که ترکیه ظرفیت گذرگاه‌های مرزی خود را برای فراهم آوردن امکان بازگشت آوارگان سوری به کشورشان تقویت می‌کند.
او گفت که ترکیه تاکنون ظرفیت روزانه ۳ هزار نفر عبور از مرز را داشت اما اکنون آن را به ۱۵ هزار تا ۲۰ هزار نفر در روز افزایش داده است.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز از بازگشایی گذرگاه مرزی یایلاداغی، در مرز ترکیه و سوریه خبر داد که از سال ۲۰۱۳ بسته شده بود.
به گفته مقامات ترکیه، بیش از ۷۳۸ هزار سوری از سال ۲۰۱۶ به طور داوطلبانه به کشورشان بازگشته‌اند، اما تلاشهای ترکیه برای بازگرداندن پناهجویان سوری به کشورشان در شرایطی است که سازمان ملل متحد پیش از چنین اقدامی خواستار بازسازی سوریه است.
گی یر پدرسن نماینده دبیرکل سازمان ملل متحد در أمور سوریه در این زمینه گفت: «من امیدوارم که بتوانیم همچنان روی حمایت جامعه بین‌المللی برای گذار سیاسی در سوریه حساب کنیم. زیرا سوریه به کمک‌های بشردوستانه بیشتر، به کمک اقتصادی نیاز دارد و نیاز دارد احیا شود.»
او تاکید کرد: «اگر این اتفاق نیفتد، پناهندگان و آوارگان در داخل خود سوریه نمی‌توانند به شیوه‌ای مناسب به خانه‌های خود بازگردند. سوریه جایی خواهد بود که در آن فاجعه اقتصادی، فاجعه انسانی و فاجعه سیاسی رخ خواهد دهد و ما نمی‌توانیم از پس آن وضعیت بر بیاییم.»
