تالار بولشوی مشهورترین سالن باله و اپرای روسیه است؛ بنای تاریخی و باشکوهی در مسکو که چایکوفسکی «دریاچۀ قو» را برای نخستینبار در آن اجرا کرد؛ جایی که رقصندگان بالۀ برجسته و نوازندگان سمفونیک این کشور هنوز در آن از نظر هنری ارزیابی و بهخاطر هنرشان تحسین میشوند.
اکنون اما کارکنان تئاتر بولشوی با معیار دیگری هم سنجیده و حتی تحت نظر قرار خواهند گرفت: میزان علاقه و دیدگاههایشان در مورد تهاجم روسیه به اوکراین.
این تئاتر نامدار مسکو قراردادی به ارزش ۲۱.۶ میلیون روبل (۲۶۶ هزار دلار) امضا کرده است تا روی صدها رایانۀ کارکنان خود نرمافزار نظارتی نصب کند؛ نرمافزاری که در شرکت ناتالیا کسپرسکی طراحی شده است.
بخش تحقیقی سرویس روسی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی (سیستما) این قرارداد را در یک پایگاه دادۀ دولتی روسیه کشف کرده است.
این نرمافزار که «اینفوواچ ترافیک مانیتور» نام دارد، مکاتبات ایمیلی را برای یافتن مواردی چون محتوای مستهجن یا بحث دربارۀ مدیریت تئاتر بررسی میکند. توسعهدهندگان همچنین فیلترهایی برای شناسایی «دیدگاههای سیاسی» و نیز «علاقه به عملیات ویژۀ نظامی» ــ مخفف نام رسمی کرملین برای جنگ اوکراین ــ در آن گنجاندهاند.
بر اساس مواد تبلیغاتی، نرمافزار اینفوواچ همچنین شبکههای اجتماعی و برنامههای پیامرسانی مانند واتساپ و تلگرام، و مرورگرهای وب پرطرفدار را نیز رصد میکند.
بهگفتۀ بولشوی، این نهاد که در بودجۀ فدرال ردیف مستقل دارد، تا سال ۲۰۲۴ نزدیک به هزار رقصنده و نوازنده و حدود دو هزار و ۵۰۰ کارمند پشتیبانی، اداری و فنی را به کار گرفته بود.
پیشگام فناوری کسپرسکی
طبق قرارداد، پیمانکار اصلی این پروژه شرکتی به نام آندِک است. اما خود نرمافزار اینفوواچ توسط شرکتی به نام آزمایشگاه اینفوواچ توسعه یافته که متعلق به کسپرسکی است.
شوهر پیشین ناتالیا کسپرسکی، یوگنی کسپرسکی، برنامهنویس و پیشگام فناوری است که نرمافزار ضدویروس او تا زمانی که اتهام ارتباط با سرویسهای اطلاعاتی روسیه مطرح شد و دولت آمریکا استفاده از آن را ممنوع کرد، روی رایانههای سراسر جهان همهجا حاضر بود. ناتالیا کسپرسکی در دهۀ ۱۹۹۰ به تأسیس لابراتوار کسپرسکی کمک کرد و نقش مهمی در موفقیت آن ایفا نمود.
این زوج در سال ۱۹۹۸ از هم جدا شدند.
نه تئاتر بولشوی و نه شرکت ناتالیا کسپرسکی به درخواست «سیستما» برای اظهارنظر پاسخ ندادهاند.
تئاتر بولشوی که در سال ۱۷۷۶ بنیان گذاشته شد و فقط چند قدم با دیوارهای کرملین فاصله دارد، همواره زیر نظر دقیق سرویسهای امنیتی روسیه بوده است. در دورۀ شوروی، مأموران کا.گ.ب تورهای خارجی این تئاتر را همراهی میکردند تا رقصندگان و اجراکنندگان را زیر نظر داشته باشند و مانع فرار آنان شوند.
این تئاتر اکنون زیر نظر رهبر ارکستر نامدار، والری گرگیف، اداره میشود؛ کسی که حمایت آشکارش از رئیسجمهور روسیه، ولادیمیر پوتین، باعث شده در بسیاری از پایتختهای غربی طرد شود.
گرگیف جانشین ولادیمیر اورین شد؛ مدیرکل بولشوی که پس از امضای طوماری در سال ۲۰۲۲ مبنی بر مخالفت با جنگ اوکراین کنار گذاشته شد.
از زمان آغاز جنگ گستردۀ روسیه علیه اوکراین در سال ۲۰۲۲، بسیاری از نهادهای فرهنگی در سراسر روسیه تحت فشار قرار گرفتهاند. مدیران و هنرمندانی که مخالفت خود را با جنگ ابراز کردهاند، اخراج شده یا یارانههای دولتیشان قطع شده است.
در ژوئن ۲۰۲۲، وزارت فرهنگ روسیه اعلام کرد قراردادهای مرکز مشهور گوگول در مسکو را لغو میکند؛ مرکزی که تا یک سال پیش از آن زیر نظر کارگردان سینما، کیریل سربرنیکوف، اداره میشد و سپس برکنار شد.