ریچارد بروس چینی معروف به دیک چینی، معاون رئیس جمهور آمریکا در دو دوره زمامداری جورج بوش پسر و از منتقدان جدی دونالد ترامپ، در ۸۴ سالگی درگذشت.
او که از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ معاون اول جورج بوش پسر و در فاصله سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۳ به مدت چهار سال وزیر دفاع جورج بوش پدر بود، در میان معاون‌های رئیس جمهوری در آمریکا یکی از قدرتمندترین‌ها شناخته می‌شد.
این سیاستمدار کهنه‌کار آمریکایی، که از ۳۳ سالگی در کاخ سفید و کنگره مشغول به کار بود، به عنوان یکی از طراحان و مشوقان اصلی حمله سال ۲۰۰۳ ایالات متحده به عراق هم معروف است.
دیک چینی که معتقد بود از زمان رسوایی «واترگیت» و متعاقب آن، کنار رفتن ریچارد نیکسون از مسند قدرت، جایگاه و اعتبار رئیس جمهوری آمریکا خدشه‌دار شده است، در طول دوره هشت‌ساله معاونتش، به جد برای افزایش قدرت رئیس جمهور تلاش کرد.
او همزمان، برای تقویت جایگاه معاون رئیس جمهور هم اقدامات زیادی کرد، از جمله ایجاد یک تیم امنیت ملی، که به مرکز قدرتمندی درون دولت ایالات متحده تبدیل شد.
دیک چینی از مهم‌ترین چهره‌هایی بود که صدام حسین را به در اختیار داشتن زرادخانه‌ای از تسلیحات کشتار جمعی متهم می‌کردند و خواستار اشغال عراق بودند. پس از حمله آمریکا و اشغال عراق و سقوط صدام حسین، هرگز چنین زرادخانه‌ای کشف نشد؛ اما دیک چینی در سال‌های بعد اصرار داشت که این حمله و ساقط کردن صدام حسین، تصمیم درستی بوده که بر اساس داده‌های اطلاعاتی وقت گرفته شده بوده است.
بیش از یک دهه پیش از سقوط صدام حسین، دیک چینی در مقام وزیر دفاع بوش پدر، عملیات نظامی آمریکا در بیرون راندن ارتش عراق از کویت در جریان جنگ اول خلیج فارس را رهبری کرده بود.
این سیاستمدار کهنه‌کار جمهوریخواه، به‌دلیل دفاع از برخی اقدامات جنجالی، از جمله شیوه‌ها و تکنیک‌های بازجویی از متهمان به تروریسم، از جمله شیوه «القای خفگی» یا غرق کردن مصنوعی، حتی با برخی از اعضای ارشد دولت جورج بوش، از جمله کالین پاوِل وزیر دفاع و کاندولیزا رایس وزیر خارجه هم اختلاف نظر جدی داشت.
در طرف مقابل، کمیته ویژه کنگره آمریکا در امور اطلاعاتی و حتی گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور ضد تروریسم و حقوق بشر، چنین شیوه‌هایی را مصداق «شکنجه» می‌دانستند.
موضع چینی در قبال ایران
دیک چینی در قبال ایران هم موضعی سرسخت و بی‌انعطاف داشت و جمهوری اسلامی را تهدیدی بزرگ برای ایالات متحده و هم‌پیمانانش می‌شمرد. او از منتقدان جدی توافق هسته‌ای موسوم به برجام هم بود و استدلال می‌کرد که این توافق باعث دستیابی جمهوری اسلامی به منابع مالی و تسلیحاتی شده و مسیر تهران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای را هم هموار می‌کند.
آقای چینی در زمان معاونت ریاست جمهوری، از مدافعان دسته‌بندی ایران، در زمره «محور شرارت» بود. این جمهوریخواه کهنه‌کار بارها درباره عواقب آن چه «بی‌عملی» آمریکا در خاورمیانه می‌خواند، هشدار داده بود و ادعا می‌کرد که این سیاست، به سود ایران و روسیه تمام می‌شود.
مواضع جنجالی
دیک چینی در طول ده سالی که به عنوان تنها نماینده ایالت وایومینگ، عضو کنگره آمریکا بود، از سیاست‌هایی به شدت محافظه‌کارانه طرفداری می‌کرد و از جمله، همواره علیه قانونی شدن حق سقط جنین رأی می‌داد. از دیگر آرای جنجالی او، می‌توان به مخالفت با آزادی نلسون ماندلا از زندان در آفریقای جنوبی و مخالفت با تلاش‌ها بری کنترل حمل و مالکیت سلاح در آمریکا نام برد.
در سال‌های اخیر اما و پس از حمله طرفداران دونالد ترامپ به کنگره در ششم ژانویه ۲۰۲۱، دیک چینی به جمع مخالفان او پیوست و بعدتر تأکید کرد که در انتخابات ۲۰۲۴ به کامالا هریس رأی داده است. آقای چینی که همواره به عنوان دشمن سرسخت جناح چپ شهرت داشت، در اظهار نظری جنجالی گفته بود: «در تاریخ ۲۴۸ ساله آمریکا، هیچ‌کس بیشتر از دونالد ترامپ برای جمهوریت تهدید به شمار نمی‌‌آمده است».
حتی پیش از مخالفت آشکارش با دونالد ترامپ هم، برخی نظرات دیک چینی با سایر محافظه‌کاران متفاوت بود. دختر دوم آقای چینی همجنسگرا است و دیک چینی از مدافعان روابط همجنس‌خواهان بود؛ موضوعی که او را در تقابل با تلاش‌های دولت جورج بوش برای تصویب یک متمم تازه قانون اساسی با هدف ممنوع کردن ازدواج همجنس‌گرایان قرار داده بود. متممی که البته تصویب نشد.
دیک چینی که در فاصله ریاست جمهوری جورج بوش پدر و پسر، به مدت پنج سال مدیریت شرکت نفتی «هالی‌برتون» را بر عهده داشت، در آستانه ورود به کاخ سفید به عنوان معاون رئیس جمهور، از این غول نفتی، یک بسته بازنشستگی به ارزش ۳۵ میلیون دلار دریافت کرد. هالی‌برتون در طول جنگ عراق، به یکی از مقاطعه‌کاران عمده دولت آمریکا تبدیل شد. ارتباطات دیک چینی با صنایع نفت، باعث انتقادات گسترده مخالفان جنگ از او شده بود.
ریچارد بروس چینی در بخش قابل توجهی از عمرش، با مشکلات قلبی دست به‌گریبان بود و اولین بار در ۳۷ سالگی دچار حمله قلبی شد. او در سال ۲۰۱۲ هم عمل پیوند قلب انجام داده بود. بر اساس بیانیه خانواده آقای چینی، درگذشت او هم ناشی از مشکلات مرتبط با ذات‌الریه، و بیماری‌های قلبی و عروقی بوده است.
