در پی بسته شدن بازداشتگاه کهریزک، و افشای خشونت‌های اعمال شده درآن، محمد خاتمی رئیس جمهوری پیشین، در دیدار با فراکسیون اقلیت مجلس، این اعمال را جنایت دانست و تأکید کرد که تعطیلی یک بازداشتگاه برای توجیه رفتاری که با زندانیان شده کافی نیست.
محمد خاتمی، همچنین با انتقاد از اعتراف‌گیری در بازداشتگاه‌ها و کشته شدن شهروندان در آنها گفت: «اگر یک قطره خون هم ریخته شود، فاجعه است، چه رسد به آنچه که تا کنون در بازداشتگاه‌ها رخ داده است».
محمد اولیایی‌فرد وکیل دادگستری، به پرسش‌های رادیو فردا در زمینه شرایط این قبیل بازداشتگاه‌ها پاسخ گفته است.
رادیو فردا: آقای اولیایی‌فرد، دلیل وجودی بازداشتگاه کهریزک چیست؟
محمد اولیایی‌فرد: در ابتدا اين بازداشتگاه مخصوص افراد معتاد بود و يک مکان غيربهداشتی، فاقد بهداری و پزشک بود. بعد اين بازداشتگاه را از معتادين خالی کردند و به تدريج فعالان سياسی، دانشجويی و مدنی را به آنجا انتقال دادند و اين مسئله به طور پنهانی انجام شد.
تا آن زمان شايد به عنوان «بازداشتگاه معتادان» معروف بود، اما حدود سه سال است که به طور پنهانی زندانيان سياسی را به آنجا منتقل می‌کردند و هيچ گزارشی هم از اين موضوع نمی‌دادند.
پيش از افشاگری‌های اخير، آيا از رفتاری که در اين بازداشتگاه با بازداشت‌شدگان می‌شد خبری به بيرون درز می‌کرد؟
چون اين بازداشتگاه برای نگهداری زندانيان سياسی و عقيدتی محل مناسبی نبود، همه چيز پنهانی صورت می گرفت و به همين دليل اخبار موثقی در دست نداريم.
اما اکنون خود مسئولان به وجود چنين بازداشتگاهی قرار کرده‌اند و افرادی هم که در آنجا به سر برده‌اند افشاگری می‌کنند که چه فجايعی در آن بازداشتگاه رخ داده است.
اين بازداشتگاه بسيار نمور، کوچک و فاقد پزشک، آب آشاميدنی و مواد غذايی بوده و چون اين محل پنهانی بوده هر نوع شکنجه، بدرفتاری و ضرب و شتم که می‌خواستند سر متهمين سياسی و عقيدتی در می‌آوردند و اخبار آن هم به بيرون درز نمی‌کرد.
آقای اوليايی فرد، قائم مقام دادگستری تهران روز چهارشنبه گفته اين بازداشتگاه زير نظر سازمان زندان‌ها نبوده، در حالی که فرمانده نيروی انتظامی تهران گفته که بازداشتگاه کهريزک زير نظر مراجع قضايی اداره می‌شده است.
به هيچ عنوان اين بازداشتگاه تحت نظارت سازمان زندان‌ها نبوده و نظارتی روی آن انجام نمی‌شده است. به طور پنهانی زندانيان را به آنجا منتقل می‌کردند و شکنجه می‌دادند، همان طور که اکنون بند ۲ الف سپاه پاسداران در زندان اوين زير نظر سازمان زندان‌ها نيست و اگر متهمی به آنجا برده شود نامش در ليست کامپيوتری زندان اوين وجود ندارد.
می توانم بگويم هم اکنون بازداشتگاه‌های ديگری هم وجود دارد که افشا نشده و بعدها افشا خواهد شد.
پس صحبت فرمانده نيروی انتظامی تهران مبنی بر اين که اين بازداشتگاه زير نظر مراجع قضايی بوده، يک حرف کلی است و مشخص نيست تحت نظارت کدام مرجع بوده است؟
نه مشخص نيست. البته شايد مراجع قضايی به طور پنهانی اطلاع داشته‌اند، اما مهم اين است که سازمان زندان‌ها مطلع باشد.
مهم اين است که وقتی متهمی بازداشت می‌شود و خانواده يا وکيلش به زندان مراجعه می‌کنند، به آنها اعلام کنند اين متهم در چنين روزی به اين زندان تحويل داده شده است.
آيت‌الله منتظری گفته مسئله بستن ساختمان بازداشتگاه‌ها مهم نيست، مهم اتفاقاتی است که آنجا رخ می‌دهد. آيا با بسته شدن اين بازداشتگاه خشونت در زندان‌ها تمام می‌شود؟
مهم اين است که حقوق انسانی يک متهم که در قانون اساسی و اعلاميه جهانی حقوق بشر و ساير قوانين آمده بايد رعايت شود و با بستن يک بازداشتگاه غيرقانونی مسئله حل نمی‌شود. ما می‌دانيم حتی در بند ۲۰۹ زندان اوين هم که مخصوص متهمين امنيتی، سياسی و عقيدتی است فجايع بسياری رخ می‌دهد.
بايد از خشونت، شکنجه و اعتراف‌گيری جلوگيری شود. دراين صورت ما خواهيم دانست اولاً بازداشت‌شدگان در کجا هستند و دوماً سالم از اين بازداشتگاه بيرون می‌آيند.
ما طی روزهای اخير بسياری از فجايع را داشتيم که در بازداشتگاه‌هايی که آشکار است انجام شده، به نظر من بايد کمپينی به نام «شکنجه ممنوع» به راه بيفتد تا مقامات بدانند کوچکترين شکنجه نسبت به متهمين بايد تحت تعقيب قضايی قرار گيرد.
همان طور که در اصل ۳۸ تصريح شده، اگر کسی مبادرت به شکنجه کند بايد مورد تعقيب قضايی قرار گيرد.
محمد خاتمی، همچنین با انتقاد از اعتراف‌گیری در بازداشتگاه‌ها و کشته شدن شهروندان در آنها گفت: «اگر یک قطره خون هم ریخته شود، فاجعه است، چه رسد به آنچه که تا کنون در بازداشتگاه‌ها رخ داده است».
محمد اولیایی‌فرد وکیل دادگستری، به پرسش‌های رادیو فردا در زمینه شرایط این قبیل بازداشتگاه‌ها پاسخ گفته است.
رادیو فردا: آقای اولیایی‌فرد، دلیل وجودی بازداشتگاه کهریزک چیست؟
محمد اولیایی‌فرد: در ابتدا اين بازداشتگاه مخصوص افراد معتاد بود و يک مکان غيربهداشتی، فاقد بهداری و پزشک بود. بعد اين بازداشتگاه را از معتادين خالی کردند و به تدريج فعالان سياسی، دانشجويی و مدنی را به آنجا انتقال دادند و اين مسئله به طور پنهانی انجام شد.
تا آن زمان شايد به عنوان «بازداشتگاه معتادان» معروف بود، اما حدود سه سال است که به طور پنهانی زندانيان سياسی را به آنجا منتقل می‌کردند و هيچ گزارشی هم از اين موضوع نمی‌دادند.
پيش از افشاگری‌های اخير، آيا از رفتاری که در اين بازداشتگاه با بازداشت‌شدگان می‌شد خبری به بيرون درز می‌کرد؟
چون اين بازداشتگاه برای نگهداری زندانيان سياسی و عقيدتی محل مناسبی نبود، همه چيز پنهانی صورت می گرفت و به همين دليل اخبار موثقی در دست نداريم.
اما اکنون خود مسئولان به وجود چنين بازداشتگاهی قرار کرده‌اند و افرادی هم که در آنجا به سر برده‌اند افشاگری می‌کنند که چه فجايعی در آن بازداشتگاه رخ داده است.
اين بازداشتگاه بسيار نمور، کوچک و فاقد پزشک، آب آشاميدنی و مواد غذايی بوده و چون اين محل پنهانی بوده هر نوع شکنجه، بدرفتاری و ضرب و شتم که می‌خواستند سر متهمين سياسی و عقيدتی در می‌آوردند و اخبار آن هم به بيرون درز نمی‌کرد.
آقای اوليايی فرد، قائم مقام دادگستری تهران روز چهارشنبه گفته اين بازداشتگاه زير نظر سازمان زندان‌ها نبوده، در حالی که فرمانده نيروی انتظامی تهران گفته که بازداشتگاه کهريزک زير نظر مراجع قضايی اداره می‌شده است.
به هيچ عنوان اين بازداشتگاه تحت نظارت سازمان زندان‌ها نبوده و نظارتی روی آن انجام نمی‌شده است. به طور پنهانی زندانيان را به آنجا منتقل می‌کردند و شکنجه می‌دادند، همان طور که اکنون بند ۲ الف سپاه پاسداران در زندان اوين زير نظر سازمان زندان‌ها نيست و اگر متهمی به آنجا برده شود نامش در ليست کامپيوتری زندان اوين وجود ندارد.
می توانم بگويم هم اکنون بازداشتگاه‌های ديگری هم وجود دارد که افشا نشده و بعدها افشا خواهد شد.
پس صحبت فرمانده نيروی انتظامی تهران مبنی بر اين که اين بازداشتگاه زير نظر مراجع قضايی بوده، يک حرف کلی است و مشخص نيست تحت نظارت کدام مرجع بوده است؟
نه مشخص نيست. البته شايد مراجع قضايی به طور پنهانی اطلاع داشته‌اند، اما مهم اين است که سازمان زندان‌ها مطلع باشد.
مهم اين است که وقتی متهمی بازداشت می‌شود و خانواده يا وکيلش به زندان مراجعه می‌کنند، به آنها اعلام کنند اين متهم در چنين روزی به اين زندان تحويل داده شده است.
آيت‌الله منتظری گفته مسئله بستن ساختمان بازداشتگاه‌ها مهم نيست، مهم اتفاقاتی است که آنجا رخ می‌دهد. آيا با بسته شدن اين بازداشتگاه خشونت در زندان‌ها تمام می‌شود؟
مهم اين است که حقوق انسانی يک متهم که در قانون اساسی و اعلاميه جهانی حقوق بشر و ساير قوانين آمده بايد رعايت شود و با بستن يک بازداشتگاه غيرقانونی مسئله حل نمی‌شود. ما می‌دانيم حتی در بند ۲۰۹ زندان اوين هم که مخصوص متهمين امنيتی، سياسی و عقيدتی است فجايع بسياری رخ می‌دهد.
بايد از خشونت، شکنجه و اعتراف‌گيری جلوگيری شود. دراين صورت ما خواهيم دانست اولاً بازداشت‌شدگان در کجا هستند و دوماً سالم از اين بازداشتگاه بيرون می‌آيند.
ما طی روزهای اخير بسياری از فجايع را داشتيم که در بازداشتگاه‌هايی که آشکار است انجام شده، به نظر من بايد کمپينی به نام «شکنجه ممنوع» به راه بيفتد تا مقامات بدانند کوچکترين شکنجه نسبت به متهمين بايد تحت تعقيب قضايی قرار گيرد.
همان طور که در اصل ۳۸ تصريح شده، اگر کسی مبادرت به شکنجه کند بايد مورد تعقيب قضايی قرار گيرد.
