یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در نخستین گزارش خود به شورای حکام از زمان خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران، تأکید کرد که آژانس به مراکز و مکان‌های مورد نیاز خود در ایران دسترسی تکمیلی دارد، و «همکاری بهنگام و فعالانه ایران» روند راستی‌آزمایی‌ها را تسهیل خواهد کرد.
در گزارشی که خطاب به شورای حکام آژانس در روز دوشنبه ۱۴ خرداد منتشر شد، مدیرکل آژانس تصریح کرد که به رغم خروج آمریکا از برجام، فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی‌های آژانس در مورد اجرای تعهدات هسته‌ای ایران در چارچوب توافق هسته‌ای، مطابق با الزامات شورای امنیت سازمان ملل متحد و نیز اختیارات محول‌شده توسط شورای حکام ادامه دارد.
دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا که از منتقدان توافق هسته‌ای ایران است، ماه گذشته در پایان ضرب‌الاجلی که برای اصلاح معایب برجام تعیین کرده بود، خروج ایالات متحده از برجام را اعلام کرد و گفت که آن دسته از تحریم‌های آمریکا علیه ایران که در سایه برجام بر طرف شده باز خواهد گشت.
از جمله شرایطی که آقای ترامپ برای اصلاح برجام و باقی ماندن در توافق هسته‌ای تعیین کرده بود، دسترسی کامل بازرسان آژانس به همه مراکز و مکان‌های مرتبط در ایران بود.
اکنون آقای آمانو با اشاره به گزارش پیشین خود به شورای حکام، یادآور شده که آژانس در چارچوب پروتکل الحاقی به همه مراکز و مکان‌ها در ایران که نیازمند به بازدید از آنهاست، دسترسی تکمیلی دارد.
مدیرکل آژانس افزوده است «همکاری‌های بهنگام و فعالانه ایران» در تأمین این دسترسی «به بهبود اجرای پروتکل الحاقی و افزایش اعتماد می‌انجامد».
او همچنین در این گزارش به نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در وین، اشاره کرده و گفته است که در این نشست شرکت‌کنندگان را در جریان فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی‌های آژانس در ایران قرار داده است.
آقای آمانو در پایان بخش ایران گزارش خود تأکید کرده که آژانس همچنان به بررسی عدم انحراف مواد هسته‌ای اعلام شده توسط ایران در موافقتنامه پادمان خود می‌پردازد و ارزیابی‌های مربوط به عدم وجود مواد هسته‌ای و فعالیت‌های اعلام‌نشده در ایران همچنان ادامه دارد.
تازه‌ترین نشست کمیسیون مشترک برجام، سازوکاری که بر اجرای توافق هسته‌ای ایران نظارت دارد، جمعه چهارم خرداد در وین برگزار شد و محور این نشست بررسی پیامدهای خروج آمریکا از برجام بود.
آن طور که هلگا اشمیت معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد، یوکیا آمانو به طور ویژه به این نشست دعوت شده بود و در اظهارات او بار دیگر بر پایبندی ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش تأکید شد.
خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران و قصد این کشور برای بازگرداندن تحریم‌های سخت‌گیرانه علیه جمهوری اسلامی، حفظ برجام و تعامل اقتصادی اروپا با ایران را با چالشی جدی روبه‌رو کرده است و مقام‌های اروپایی از زمان اعلام خروج آمریکا، در تلاش برای مواجهه با پیامدهای ناشی از این موضوع هستند.
در مورد راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات ایران، مدیرکل آژانس در آستانه اجرایی شدن برجام اعلام کرده بود که این روند سال‌ها به طول خواهد انجامید.
آژانس در آن زمان اعلام کرد که راستی‌آزمایی و نظارت بر اجرای برجام، سالانه نزدیک به ۱۰ میلیون یورو هزینه خواهد داشت که بیش از ۶۰ درصد از آن از بودجه سالانه این نهاد و بخش باقی مانده با کمک‌های اعضا تأمین می‌شود.
آمریکا که اصلی‌ترین تأمین‌کننده بودجه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است، در آستانه سال جاری میلادی اعلام کرده بود که یک میلیون دلار به فعالیت‌های آژانس در حوزه راستی‌آزمایی و نظارت بر برجام اختصاص داده است.
