جسد ابراهیم رئیسی در مشهد به خاک سپرده شد

خبرگزاری مهر نماهنگ‌های «غم پنهان» با صدای محمد معتمدی و «رهایی» به خوانندگی سالار عقیلی، را منتشر کرده و نوشته که هر دو آن‌ها برای ابراهیم رئیسی، یا به گفته این خبرگزاری، «رئیس جمهور شهید» ساخته شده‌اند.

در بخشی از شعر نماهنگ «رهایی» با صدای سالار عقیلی آمده است: «جسمم را به خاک، روحم را به خدا، راهم را به شما می‌سپارم، مثل پرنده‌ها راهی‌ام و رها، مثل پرنده‌ها بی‌قرارم».

سالار عقیلی در شرایطی این نماهنگ را به مناسبت مرگ ابراهیم رئیسی اجرا کرده که به‌دنبال اعتراضات پس از مرگ مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد، شمار زیادی از هنرمندان از همکاری با نهادهای حکومتی امتناع کردند.

در حوزه موسیقی نیز تا مدت‌ها خوانندگان و نوازندگان، از برگزاری کنسرت خودداری می‌کردند، به گونه‌ای که وزارت ارشاد به طور مدام از هنرمندان دعوت می‌کرد که کنسرت برگزار کنند.

مراسم تشییع جنازه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه پیشین ایران که در جریان سقوط بالگرد همراه با ابراهیم رئیسی و چند تن دیگر کشته شد، از میدان مشق این وزارتخانه آغاز شده است.

قرار است جنازه او به حرم شاه عبدالعظیم در شهر ری درجنوب تهران منتقل و در آن‌جا دفن شود.

مراسم تشییع جنازه محمدعلی آل‌هاشم، امام جمعه پیشین تبریز و عضو مجلس خبرگان رهبری که او نیز در جریان سانحه سقوط بالگرد جان باخت، روز پنج‌شنبه در تبریز آغاز شده است.

جنازه او قرار است برای تدفین به «وادی رحمت» این شهر انتقال یابد و در «گلزار شهدا» دفن شود.

مهدی خلجی، تحلیل‌گر مسائل ایران در واشینگتن، به رادیو فردا می‌گوید رهبری آینده یک شخص نخواهد بود بلکه حکومت تلاش خواهد کرد که یک «شرکت سهامی خاص رهبری» تشکیل دهد.

یکی از اعضای ارشد تیم جستجوی بالگرد حامل ابراهیم رئیسی و هیئت همراه او، روایتی تازه از وضعیت بالگرد و سرنشینان آن پس از یافته‌شدن از سوی امدادگران ارائه کرده است.

خبرگزاری تسنیم با محسن هاشم‌نژاد، کارشناس زنجانی هواشناسی کوهستان، گفتگو کرده و نوشته است او یکی از «ده‌ها امدادگر باتجربه‌ای» بود که عصر ۳۰ اردیبهشت برای کشف بالگرد سانحه‌دیده‌ دولت و سرنشینان آن به منطقه جنگلی و کوهستانی دیزمار در ورزقان اعزام شد.

هاشم‌نژاد گفته است: «بالاخره و با تلاش بی‌وقفه تیم‌های امدادی، بالگرد سانحه کشف شد؛ بالگردی که به‌دلیل اصابت با کوه متلاشی شده بود؛ پیکر شهیدان عزیز هم پیدا شد. برخی پیکرها دارای سوختگی بودند و برخی به‌دلیل آسیب دیدن، ترومای سنگین و شدید مثل شکستگی داشتند».

او افزود: «اگر بخواهم دقیق‌تر بگویم دو پیکر از شهدا سوختگی زیادی داشتند، یک پیکر نیمه‌سوخته و یک پیکر تروما و شکستگی‌های زیاد و شدیدی داشت. کادر پروازی هم بیشترین آسیب‌ها را دیده بودند».

این امدادگر درباره جسد محمدعلی آل‌هاشم، امام جمعه پیشین تبریز، هم نوشته که پیکر او «کمی دورتر از پیکر سایر شهدا روی زمین گل‌آلود پیدا شد، درحالی که به‌دلیل خونریزی‌های داخلی به مقام رفیع شهادت رسیده بود».

با آن‌که غلامحسین اسماعیلی، رئیس دفتر ابراهیم رئیسی، پیشتر مدعی شده بود که چندین بار با تلفن همراه خلبان که آل‌هاشم آن را جواب می‌داده، گفتگو کرده، روزنامه «هم‌میهن» از اظهارات او انتقاد کرده است.

این روزنامه در شماره روز پنج‌شنبه سوم خرداد نوشت: «این به معنی وجود سیگنال و ارتباط با دکل‌های مخابراتی بوده که می‌توانند به سهولت محل سقوط را پیدا کنند. ولی هیچ توضیحی داده نمی‌شود که چرا آنان تا شش ساعت بعد که هوا تاریک می‌شود، نتوانسته‌اند لاشه را پیدا کنند».

هم‌میهن افزوده است: «چگونه کسی می‌تواند چنین سقوطی را تجربه کند و همچنان دسترسی به تلفن همراه خودش داشته باشد، چه رسد به این‌که تلفن همراه خلبان در دسترس او باشد و پاسخ هم داده باشد؟ آن هم تلفن کس دیگری که می‌گوید اصلاً آن‌ها را نمی‌بیند».

این روزنامه با انتقاد از «نکات و ابهامات و شایعات دیگری» در این زمینه که درباره آن‌ها «توضیح» داده نشده، نوشته است: «تاخیر در پاسخگویی، موجب رسوب ابهامات در اذهان مردم شده است».

در حالی که در دوران ناتمام ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی، ده‌ها استاد دانشگاه اخراج یا به اجبار بازنشسته شدند، وزیر علوم دولت سیزدهم مدعی شده که ابراهیم رئیسی درباره اخراج استادان «به بنده تذکر جدی داده بود که مراقب باشم حق کسی ضایع نشود».

محمدعلی زلفی‌گل در یک برنامه تلویزیونی افزود که او به‌دلیل «تذکر» رئیس‌جمهور پیشین ایران در این زمینه، یک «سفر کاری به یزد را ناتمام گذاشتم و برای ارائه گزارش و پیگیری دقیق موضوع به تهران برگشتم».

این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که در طول دوران ریاست‌جمهوری رئیسی، بویژه پس از اعتراضات «زن زندگی آزادی»، گزارش‌های زیادی از اخراج و بازنشستگی برخی استادان غیرهمسو منتشر شد.

در مواردی برخی از این استادان، خود اسناد اخراج، تعلیق و یا بازنشستگی خود را منتشر کرده بودند.

دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه نیز ۱۵ اردیبهشت امسال اعلام کرد که دخالت دولت ابراهیم رئیسی در امور دانشگاه‌ها به جایی رسیده که وزارت علوم «هیچ نقشی ندارد» و نهادهای «متعدد» دیگر برای دانشگاه‌های ایران تصمیم‌گیری می‌کنند.

به‌گفتۀ کارن ابری‌نیا، «دخالت‌های دولت در دانشگاه زیاد شده» و از زمان آغاز اعتراضات «زن، زندگی، آزادی»، محرومیت‌ و محدودیت‌ شامل «حدود ۲۰۰ استاد دانشگاه» شده است.

یکی از اساتید بزرگ دینی در یک مرکز آموزش علوم مذهبی یهود در مرکز این کشور گفته است: رسیدن دو بالگرد دیگر حامل مقامات ایران به مقصد، ولی سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور که کار را برای ایران کمی سخت کرده، «اراده خداوند» بوده است.

به گزارش رسانه‌های اسرائیل، حاخام یهودا آریه دینر در کلاس درس خود مدعی شده که این «نشان می‌دهد خداوند کمک خواهد کرد تا ملت اسرائیل محفوظ بماند».

شماری از روحانیون یهودی در کنیسه‌ها و مدارس علوم دینی اشاره کرده‌اند که ایران ماه گذشته صدها فروند پهپاد و موشک به سوی اسرائیل شلیک کرد و اکنون خود با ضایعه از دست دادن رئیس‌جمهورش روبه‌رو شده است.

در روز اعلام سقوط بالگرد حامل رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران، فیلم‌هایی از دو «یشیوا»، کالج‌های علوم دینی یهود در اسرائیل، منتشر شد که در آن مربیان و طلاب از شنیدن این خبر ابراز خوشحالی می‌کردند.

رسانه‌های اسرائیل همچنین روز سوم خرداد اعلام کردند نیکول رایدمن، یک مدل و بازیگر سرشناس اسرائیلی که دوست نزدیک همسر بنیامین نتانیاهو است، خبر داده که در پی سقوط بالگرد حامل مقامات ایران، تصمیم گرفته که سنت‌های دینی یهود را اجرا کند و از جمله «تقدس شبات» را نگاه دارد.

مجریان برخی از شبکه‌های اسرائیل که حامی بنیامین نتانیاهو هستند، از تسلیت‌گویی کشورهای غربی به جمهوری اسلامی ایران ابراز شگفتی کرده و آن را محکوم کرده‌اند.

میری میخائلی، مجری شبکه آی۲۴، نوشت ایران نه تنها به سوی ما صدها فروند پهپاد و موشک شلیک کرد، بلکه حاکمیت ایران با «جنون مذهبی» خود گروه گروه از مردم ایران را به قتل رساند و اکنون دولت‌های غربی مرگ ابراهیم رئیسی را به «ملت ایران» تسلیت می‌گویند.

خانم میخائیلی افزود حتی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک دقیقه سکوت اعلام کرد و این پرسش مطرح است که آیا امنیت ما به «چنین فرد ابلهی» سپرده شده است.

این مجری نوشت: این دیپلمات‌های «مودب»، اسرائیل را بعد از آن «کشتار هولناک» (حمله گروه افراطی حماس به خاک اسرائیل) محکوم می‌کنند، علیه نخست‌وزیر و وزیر دفاع اسرائیل حکم جلب صادر می‌کنند اما به جمهوری اسلامی ایران که می‌رسند، خود را موظف به رعایت «ادب» می‌بینند.

گیلعاد اردان، سفیر اسرائیل در سازمان ملل، نیز این هفته یک دقیقه سکوت شورای امنیت برای ادای احترام به رئیس‌جمهور و وزیر خارجه ایران را «خطری برای صلح جهانی» خوانده بود.

آقای اردان گفت: «شورایی که هیچ کوششی برای آزادی شهروندان ربوده‌شده ما نکرد، در برابر فردی سر خود را برای احترام خم کرده که مسئول قتل‌عام هزاران نفر در ایران، اسرائیل و سراسر جهان بوده است» و باید «شرمسار باشد».

سفیر اسرائیل پرسید: «گام بعدی شورای امنیت چیست؟ یک دقیقه سکوت در سالروز مرگ (آدولف) هیتلر؟»

بعد از مرگ ابراهیم رئيسی و هیئت همراه او در سانحهٔ سقوط بالگرد، مطابق معمول چنین رخدادهایی در سطح جهان، هیئت‌های بین‌المللی هم به نشانهٔ ابراز همدردی نمایندگان خود را برای مراسم تشییع و یادبود او به تهران فرستاده‌اند.

رسانه‌های وابسته به حکومت ایران در این روزها فهرست مفصلی از هیئت‌های بین‌المللی منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد کشورهای بسیاری مراتب همدردی خود را با رهبران جمهوری اسلامی ابراز کرده‌اند.

خبرگزاری «بلومبرگ» نوشت فهرست مقامات خارجی که در مراسم تشییع جنازه ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور پیشین ایران، در روز دوم خرداد در تهران شرکت کردند، نشان از آن دارد که تلاش‌های ایران برای کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا و بهبود روابط با همسایگان این کشور «نتیجه داده است».

به نوشته بلومبرگ، تنها موارد معدودی از رویدادها می‌توانست وزیران خارجه عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین را در کنار رهبران گروه‌های حماس و حزب‌الله در کنار یکدیگر گرد هم آورد.

این خبرگزاری افزود در کنار این افراد، نمایندگانی از گروه شبه‌نظامی حوثی‌های یمن و طالبان افغانستان، یک دستیار نزدیک پیشین رئیس‌جمهور روسیه و امیر قطر که بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه در خاک کشور او قرار دارد، به تهران رفته بودند.

به گزارش بلومبرگ، فهرست مهمانان آیین تشییع جنازه ابراهیم رئیسی نشان داد ایران برای ترمیم مناسبات خود با کشورهای بزرگ عربی تلاش کرده است، حتی اگر آن‌ها متحدان حیاتی آمریکا مانده و روابط خود با اسرائیل را عادی کرده یا دولت‌هایی باشند که در صدد انجام برقراری مناسبات با اسرائیل هستند.

این خبرگزاری اضافه کرد برای نخستین بار بعد از انقلاب بهمن ۵۷، رئیس‌جمهور تونس به ایران سفر کرد و همچنین حضور وزیران خارجه اردن و مصر در تهران، «یک رویداد نادر بود».

به نوشته بلومبرگ، ایران برای خنثی کردن تحریم‌های آمریکا که در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و جو بایدن تشدید شد، «به سختی کار کرد» و بسیاری از کشورهای منطقه نیز تمایل داشتند امور بازرگانی و روابط دیپلماتیک با تهران را ادامه دهند- حتی اگر این اقدام آن‌ها با نیات واشینگتن در تضاد باشد.

از سوی دیگر، روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحرونوت، روز سوم خرداد نوشت حضور همزمان «رهبران محور شرارت» در تهران، فرصتی به جمهوری اسلامی ایران داد که میزبان سران گروه‌های نیابتی متحد خود در منطقه باشد.

اشاره این روزنامه به نشستی در تهران در روز چهارشنبه است که در آن فرمانده کل سپاه پاسداران، فرمانده نیروی قدس سپاه در کنار سران حماس، جهاد اسلامی فلسطین، معاون دبیرکل حزب‌الله، رهبری حوثی‌ها و سران گروه‌های شیعی عراق شرکت کردند. این گروه‌ها همگی از آغاز جنگ غزه، درگیر عملیات علیه اسرائیل هستند.

اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در خارج از سرزمین‌های فلسطینی، سخنران مراسم تشییع جنازه مقامات کشته‌شده ایرانی در روز چهارشنبه در برابر هیئت‌های خارجی و شرکت‌کنندگان دیگر در این آیین بود.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در دیدار با اسماعیل هنیه به او گفت وعده تشکیل کشور فلسطین «از نهر تا بحر» و نابودی اسرائیل قابل تحقق است.

روایت‌های متناقض مقامات و رسانه‌های جمهوری اسلامی از ساعات ابتدایی انتشار خبر وقوع حادثه برای هلیکوپتر ابراهیم رئیسی و همراهانش آغاز شد و با گذشت چند روز از این واقعه همچنان ادامه دارد.

واکنش‌ها به این روایت‌های متناقض تا حدی گسترده بوده که حتی برخی شخصیت‌های نزدیک به حکومت و رسانه‌های داخلی نیز با وجود فضای امنیتی و تهدیدها در این زمینه انتقادات زیادی را مطرح کرده‌اند.