لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۹:۱۹

به تماشای «جهان پنهان» در زیر پوست


با توسعه علوم و فناوری روش‌های تازه‌ای برای دیدن درون بدن ابداع شده است
با توسعه علوم و فناوری روش‌های تازه‌ای برای دیدن درون بدن ابداع شده است

گروهی از دانشمندان موفق شده‌اند با استفاده از نوعی رنگ خوراکی به‌طور موقت بخش‌هایی از پوست و بافته عضلانی را نامرئی کنند تا نگاهی دقیق‌تر به عملکرد بدن در زیر پوست بیندازند.

جهان شگفت‌انگیز بدن ما در زیر پوششی محافظ و نامرئی پنهان‌ شده است.

پوست بدن نه‌تنها ما را در برابر عوارض محیطی ازجمله تغییرات دما، تشعشعات و آسیب‌های سطحی محافظت می‌کند که باعث می‌شود بخش بزرگی از عملکرد شگفت‌انگیز بدن ما به‌ دور از چشمان ناظران بیرونی اتفاق بیفتد.

با ‌وجود این، درک دقیق عملکرد بدن و شناخت آنچه باعث رفتارهای عادی یا بدرفتاری اندام‌های مختلف می‌شود، وابسته به امکانات ما برای دیدن درون بدن است.

برای دورانی طولانی تنها راه دیدن درون بدن انسان کالبدشکافی و باز کردن بدن بود. اقدامی که انجام آن بر روی بدن درگذشتگان، ما را قادر ساخت بخشی از عملکرد درونی بدن و ساختارهای اساسی تشکیل‌دهنده آن را بشناسم.

هنوز هم در مواردی خاص عمل‌های جراحی اکتشافی یا کاوشگرانه صورت می‌گیرد. در این عمل‌های جراحی هدف باز کردن بدن برای شناختن عامل عارضه‌ای است که روش‌های دیگر شناسایی و تشخیص از معلوم کردن دلیل بروز آن ناتوان هستند.

با توسعه علوم و فناوری روش‌های تازه‌ای برای دیدن درون بدن ابداع شده است. این پیشرفت‌ها هم‌زمان در زیرمجموعه روش‌های تهاجمی و غیر تهاجمی اتفاق افتاده است.

روش‌های تهاجمی

روش‌های معروف تهاجمی، روش‌هایی مانند اندوسکوپی، کلونوسکوپی و فرستادن ربات تصویربردار به درون بدن است.

در این روش ابزاری بیرونی مجهز به دوربین و هدایت‌شونده از طریق مجاری ارتباط درون و بیرون بدن به داخل بدن فرستاده می‌شود تا بتواند تصویری دقیق از عملکرد درون بدن را در اختیار پزشکان قرار دهد و به انجام برخی از اقدام‌های درمانی مانند سوزاندن زخم‌های معده، و خارج کردن توده‌ها و نمونه‌برداری از بخش‌های درونی بدن کمک کند.

در موارد خاصی پزشکان از یک کپسول مجهز به دوربین استفاده می‌کنند که فرد بعد از بلعیدن آن، به دوربین اجازه می‌دهد تا تصاویر دقیقی از سیستم گوارش شخص را در اختیار پزشکان قرار دهد.

روش‌های غیرتهاجمی

روش‌های غیر تهاجمی و تصویربرداری درون بدن که شاید معروف‌ترین آن‌ها تصویربرداری پرتوایکس باشد، به پزشکان کمک می‌کند تا بتوانند نگاه دقیق‌تری به بافت‌های پنهان در زیر محافظ پوست بیندازند. این روش‌ها در مواردی با استفاده از طول‌موج‌هایی با ضریب نفوذ بالاتر (مانند پرتو ایکس) و در مواردی با استفاده از ساختار پیچیده‌تری مانند ایجاد یک میدان مغناطیسی قوی در اطراف بدن و رزونانس و ثبت بازتاب‌های آن صورت می‌گیرد.

اما هنوز هم محققان مشتاقند بتوانند عملکرد درون بدن را به شیوه‌ای مستقیم‌تر مشاهده کنند. در مواردی خاص برخی از بیماری‌ها که عمدتاً حاصل جهش‌های ژنتیکی هستند باعث می‌شوند پوست افراد نازک‌تر شده یا ضریب بازتاب نوری آن تغییر کند، اما آیا می‌توان روشی موقت و غیرتهاجمی پیدا کرد که بخش‌هایی از پوست یا سایر بافت ها را بدون آن‌که آسیبی به آن بزند، نامرئی کند تا بتوان رفتار پنهان در زیر آن را دید؟

نتایج پژوهشی که در جورنال ساینس منتشر شده است خبر از موفقیت یک گروه از محققان در این کار با استفاده از روشی نسبتاً ساده دارد.

در این روش محققان ترکیبی از نوعی رنگ خوراکی مورد تایید سازمان نظارت بر غذا و دارو ایالات‌ متحده را که عمدتا برای رنگ دادن به خوراکی‌هایی مانند چیپس یا پفک استفاده می‌شود به لایه پوست وارد می‌کنند. این ترکیب اصلاح‌شده، با توجه به ضریب انعکاسی که برای آن تعریف می‌شود، پس از مدتی باعث می‌شود تا بخشی از پوست نامرئی شده و رفتار زیر آن مشاهده‌پذیر شود.

داستان نور و دیدن

عملکرد این ترکیب اگرچه در نگاه اول عجیب و حتی جادویی به نظر می‌رسد اما ازنظر فیزیکی ساده است.

دو دلیل وجود دارد که ما می‌توانیم جسمی را در نور مرئی ببینیم؛ یا آن جسم دارای تشعشع نوری در منطقه طیف الکترون مغناطیس است (مثل خورشید یا شمع یا چراغ) یا این‌که نور دریافتی از محیط را بازتاب می‌دهد.

اگر ما نمی‌توانیم زیر پوست را ببینیم و به عبارتی تنها پوست را می‌بینیم، دلیلش این است که پرتوهای نور مرئی زمانی که با پوست برخورد می‌کنند به واسطه توزیع مولکولی و بافت پوست، از آن بازتابیده می‌شوند و در نتیجه به لایه‌های زیرین‌تر نمی‌رسند و ما تنها بافت پوست را می‌بینیم. اگر لایه پوست را بردارید حالا نور می‌تواند به بافت‌های زیرین رسیده و از آن بازتاب کند و آن را مرئی سازد.

عملکرد این ترکیب تازه بر اساس همین ساختار بنا شده است. این ترکیب، که مقدار و ضریب آن با توجه به بافت پوست و ضریب نفوذ مورد نظر تعیین می‌شود، باعث می‌شود تا ترکیب مولکولی موجود در پوست که باعث بازتاب دادن نور می‌شود به طور موقت تغییر آرایش بدهد و بنابراین نور پس از برخورد با پوست به جای این‌که بازتابیده شود، تا لایه زیرین‌تر نفوذ کرده و از بافت درونی بازتابیده شود. در مسیر خروج باز هم پوست در برابر این بازتاب، شفاف عمل می‌کند و ما می‌توانیم اندام داخلی را مشاهده کنیم.

محققان در این آزمایش، پس‌ازاین‌که این روش را روی بافت‌های غیر زنده آزمودند، آن را روی بدن موش‌ها نیز آزمایش کردند و توانستند با نامرئی شدن موقت پوست عملکرد زیر آن را مشاهده کنند.

محققانی که در این تحقیق نقش داشته‌اند معتقدند منعی برای انجام این آزمایش روی انسان وجود ندارد. اما چنین کاری چه فایده‌ای می‌تواند برای پزشکی داشته باشد؟

شاید مهم‌ترین اهمیت این روش دسترسی و تماشای مستقیم اندام داخلی بدن برای مشاهده عملکرد آن در شرایط طبیعی و همچنین شرایطی است که با عارضه‌ای خاص مواجه می‌شود. در این صورت امکان شناسایی مشکل و ارائه راه‌حل برای آن برای پزشکان آسان‌تر خواهد شد.

چنین رویکردی در صورت تایید سلامت و توسعه می‌تواند نقش پنجره‌ای را بازی کند که منظره‌ای بی‌نظیر و پیش‌تر پنهان را در مقابل چشم مردم و به خصوص دانشمندان باز نماید. پنجره‌ای به‌سوی درون بدن انسان.

به یاد داشته باشید که اگرچه ماده مورد استفاده در این آزمایش نوعی رنگ خوراکی موجود در بازار است اما این به معنی آن نیست که شما با پوشاندن بخشی از بدن با این رنگ خوراکی بدن‌تان را نامرئی کنید. و لطفا از انجام این کار به این بهانه در منزل خودداری کنید.

XS
SM
MD
LG