عباس عراقچی روز شنبه ۱۹ مهر مدعی شد استیون ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در خاورمیانه، پیش از بازگشت تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواستار مذاکره «رو در رو» با او در نیویورک شده بود.
وزیر خارجه ایران در یک گفتوگوی تلویزیونی گفت: «آقای ویتکاف بود که پیام داد که آمادگی دارد که با ایران مذاکره مستقیم کند، پاسخ ما این بود که ما حاضریم یک مذاکره جمعی داشته باشیم که سه کشور اروپایی و آقای گروسی [دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی] نیز در آن حضور داشته باشند، ولی آقای ویتکاف این را نپذیرفتند و حاضر نشدند که در این جمع حضور پیدا کنند... ما برای این جلسه شرط گذاشتیم ولی ایشان شرکت نکردند.»
او در پاسخ به سوالی درباره گزارشها مبنی بر درخواست ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا در آخرین ساعتهای پیش از فعال شدن سازوکار بازگشت خودکار تحریمها چنین ادعایی را مطرح کرد.
او در بخش دیگری از این مصاجبه، گفت که اگر در ادامه پیشنهادی «منطقی، متوازن و بر پایه منافع و احترام متقابل» ارائه شود، جمهوری اسلامی آن را مورد توجه قرار میدهد.
آقای عراقچی با رد کردن مذاکره با سه کشور اروپایی بعد از بازگشت تحریمها تأکید کرد که ایران مفهوم «مذاکرات جامع» را به رسمیت نمیشناسند و تنها درباره برنامه هستهای خود حاضر به مذاکره است.
در حالی که رهبران فرانسه، بریتانیا و آلمان روز جمعه اعلام کردند مصمم به ازسرگیری مذاکرات هستهای با ایران و آمریکا هستند، وزیر خارجه ایران گفت: «ایران هیچ زمینهای برای مذاکره مجدد با سه کشور اروپایی نمیبیند.»
سه کشور اروپایی عضو برجام با فعال کردن سازوکار ماشه، تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را روز ششم مهر علیه ایران بازگرداندند.
در پی فعال شدن سازوکار ماشه و اقدام مرتبط از سوی سازمان ملل، اتحادیه اروپا هم بازگرداندن تحریمهای گسترده علیه ایران را تأیید کرد. ایران بازگشت تحریمهای بینالمللی علیه خود را «غیرقانونی» و «فاقد مبنا» دانسته است.
وزیر خارجه ایران روز شنبه مذاکره با غرب درباره مسائل دیگر مانند برنامه موشکی و حمایت از گروههای موسوم به «محور مقاومت» را رد کرد و گفت: «ایران هیچگاه مذاکراتی تحت عنوان «توافق جامع» نداشته و چنین مفهومی را نیز به رسمیت نمیشناسد. مذاکرات ایران در گذشته و حال، صرفاً در چارچوب برنامه هستهای بوده و در صورت اقتضای منافع ملی، در آینده نیز فقط در همین موضوع ادامه خواهد یافت.»
او تأکید کرد: «در هیچ مقطعی، چه در گذشته و چه در دوره اخیر، درباره موضوعات غیرهستهای، بهویژه موضوع مقاومت، با آمریکا یا هیچ طرف دیگری مذاکرهای نداشتهایم.»
عباس عراقچی درباره اظهارنظر رئیسجمهور آمریکا درباره احتمال پیوستن ایران به «پیمانهای ابراهیم» نیز چنین اقدامی را رد کرد و عادی سازی روابط برخی کشورهای عربی منطقه با اسرائیل در قالب این پیمانها را «خائنانه» خواند.
دونالد ترامپ روز هفتم مهر در یک کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید در کنار نخستوزیر اسرائیل، با اشاره به پیمانهای ابراهیم گفت: «چه کسی میداند، شاید حتی ایران هم بتواند به آن بپیوندد. فکر میکنم آنها [ایرانیها] پذیرای آن خواهند بود.»
در حالی که غرب و کشورهای عربی از طرح رئیسجمهور آمریکا برای آتشبس در غزه استقبال کردهاند، وزیر خارجه ایران اعلام کرد که درباره پایان یافتن این جنگ «هیچ اعتمادی» به اسرائیل وجود ندارد.
او در عین حال گفت که تهران از بخشی از طرح آتشبس که به «توقف جنایتها» مربوط میشود» حمایت کرده است.
دونالد ترامپ روز ۱۷ مهر پس از اعلام توافق بین اسرائیل و گروه افراطی حماس برای اجرای فاز اول پایان جنگ در نوار غزه گفت: «ایران به ما اطلاع داده است که اکنون میخواهد روی صلح کار کند و اذعان کردهاند که کاملاً موافق این توافق هستند».
اما عباس عراقچی اعلام کرد در این باره هیچ پیامی برای آمریکا ارسال نشد و این برداشت رئیسجمهور آمریکا از بیانیه وزارت خارجه ایران بوده است.
او در پاسخ به سوالی درباره اینکه آیا استیو ویتکاف از ایران خواسته بود از آتشبس در غزه حمایت کند، گفت: «این موضوع صحت ندارد».
تهران که همواره از گروه حماس حمایت کرده است، در بیانیهای که وزارت خارجه جمهوری اسلامی پیش از نهایی شدن توافق آتشبس منتشر کرد، گفت از هر تصمیمی که متضمن خروج ارتش اسرائیل از غزه، احترام به حق تعیین سرنوشت مردم فلسطین، ورود کمکهای بشردوستانه و بازسازی غزه باشد، استقبال میکند.
این وزارتخانه در عین حال از جامعهٔ بینالمللی خواست تا از «نقض تعهدات» توسط اسرائیل جلوگیری کند.