معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران میزان بهره‌مندی تهران از مزایای توافق هستهای موسوم به «برجام» را به دلیل بازگشت تحریم‌های آمریکا، «نزدیک به صفر» اعلام کرد.
عباس عراقچی که روز دوشنبه پنجم آذر در سمینار همکاری‌های هستهای ایران و اتحادیه اروپا در بروکسل سخنرانی می‌کرد، هشدار داد که توازن «بده بستان» برجام از بین رفته و اگر ایران از مزایای برجام بهره‌مند نشود «این توافق زنده نمی‌ماند».
این مقام وزارت خارجه پیش از این نیز اعلام کرده بود که سازوکار مالی ویژه ایران و اروپا با وجود تلاش‌های کشورهای اروپایی، به دلیل تهدید شرکت‌های این قاره از سوی آمریکا اجرایی نشده است.
تهدید مستقیم کشورهای اروپایی از سوی برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه آمریکا در امور ایران نیز به گفته عراقچی، علت اصلی نپذیرفتن میزبانی سازوکار مالی ویژه اروپا با ایران از سوی کشورهای اروپایی است.
آقای عراقچی با بیان اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون «۱۳ بار» پایبندی ایران به مفاد توافقنامه هستهای برجام را تایید کرده، افزوده است: «اما در آن سوی ماجرا، ایران همچنان از مزایای اقتصادی برجام بهره‌مند نشده است».
وی در عین حال راه‌اندازی سازوکار مالی ویژه اروپا برای تداوم همکاری‌های صلح‌آمیز هستهای ایران و اروپا در فردو و اراک را «یک ضرورت» خواند.
ایالات متحده آمریکا روز ۱۸ اردیبهشت امسال از توافق هستهای شش قدرت جهانی با ایران خارج شد و در دو نوبت مردادماه و آبان تحریم‌های لغو شده در نتیجه برجام را بازگرداند.
این تحریم‌ها اثرات شدیدی روی اقتصاد ایران گذاشته و میزان فروش نفت کشور را تا یک میلیون بشکه کاهش داده است.
به رغم خروج آمریکا از برجام، کشورهای روسیه، چین و اتحادیه اروپا گفته اند که همچنان به برجام پایبندند مادامی که تهران تعهداتش را انجام دهد.
اتحادیه اروپا از طرح خود برای راه‌اندازی یک سازوکار ویژه به منظور انجام معاملات غیردلاری شرکت‌های این قاره با ایران خبر داده است. ولی این طرح که قرار بود از روز ۱۳ آبان اجرایی شود هنوز در پیچ و خم پیدا کردن کشور میزبان این سازوکار گرفتار است.
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، که روز دوشنبه در سمینار همکاری‌های هستهای ایران و اروپا حضور داشت، به اتحادیه اروپا هشدار داد اگر به تعهداتش در زمینه بهره‌مند شدن تهران از منافع اقتصادی برجام عمل نکند این وضعیت «عواقب ناگوار» به دنبال خواهد داشت.
صالحی افزود که «اگر حرف به عمل در نیایید، وضعیت... خیلی ناگوار خواهد شد، غیرقابل پیش‌بینی می‌شود».
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران به جزئیات مربوط به این وضعیت، پیامدهای آن یا خروج احتمالی تهران از برجام اشاره‌ای نکرد.
با این حال میگوئل آریاس کانیته، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا، روز دوشنبه در کنفرانس خبری مشترک با علی اکبر صالحی گفت: «هیچ کسی نباید درباره سطح بلندپروازی سیاسی و عزم کشورهای عضو تردید به خود راه دهد، بویژه فرانسه، آلمان و بریتانیا که به سرعت به دنبال اجرایی کردن سازوکار ویژه هستند».
