شورشیان مسلح سوری روز یکشنبه ۱۸ آذر با تصرف رادیو و تلویزیون دولتی سوریه در دمشق، به طور زنده خبر سقوط حکومت بشار اسد را اعلام کردند.
شورشیان سوریه شامگاه شنبه به رهبری «هیئت تحریر الشام» خبر داده بودند که بدون هیچ‌گونه مقاومتی وارد دمشق شدند.
گزارش‌های دیده‌بان حقوق بشر سوریه حاکی است که نیروهای دولتی پیش از ورود شورشیان، پایتخت را تخلیه کرده بودند.
تصاویر منتشرشده در رسانه‌های اجتماعی، هزاران نفر را در دمشق نشان می‌دهد که در یکی از میدان‌های اصلی شهر تجمع کرده و شعار «آزادی» سر می‌دهند.
شورشیان همچنین کنترل ساختمان‌های کلیدی مانند رادیو و تلویزیون را به دست گرفتند و زندان بدنام «صیدنا» را تصرف و زندانیان را آزاد کردند. براساس گزارش‌ها، فرودگاه بین‌المللی دمشق نیز تخلیه شده و ده‌ها نفر در تلاش برای خروج از کشور بوده‌اند.
شاهدان عینی صبح یکشنبه اعلام کردند که شورشیان وارد «کاخ ملت»، محل اقامت رئیس‌جمهور در منطقه مزه دمشق، شدند. ویدئوهایی از حیاط کاخ و دروازه‌های ورودی منتشر شده که شورشیان را در حال شعار دادن «الله اکبر» نشان می‌دهد. این در حالی است که گزارش‌ها حاکی از فرار بشار اسد به مقصدی نامعلوم است.
به گفته منابع نزدیک به ارتش سوریه، اسد ساعت ۱۰ شب شنبه با یک هواپیمای ویژه از دمشق خارج شد. هنوز جزئیات بیشتری از مقصد او منتشر نشده است.
باراک راوید، خبرنگار اکسیوس، روز یکشنبه به نقل از یک «مقام اسرائیلی» نوشت که بشار اسد، رئیس‌جمهور مخلوع سوریه، «حوالی نیمه شب گذشته دمشق را ترک کرد و با پرواز به پایگاه روسیه در سوریه رفت تا از آنجا به مسکو برود».
این مقام افزوده «ما هیچ نشانه روشنی نداریم که آیا او هنوز سوریه را ترک کرده است یا خیر».
خبرنگار اکسیوس همچنین به نقل از یک «مقام آمریکایی» نوشته که «ما شب گذشته اسد را در حال خروج از دمشق ردیابی کردیم و معتقدیم که او قصد دارد به مسکو برود».
احمد الشرع، معروف به الجولانی، رهبر گروه‌های شورشی، اعلام کرد که فعالیت نهادهای دولتی تا زمان «تحویل رسمی»، زیر نظر نخست‌وزیر سابق ادامه خواهد یافت. وی همچنین از نیروهایش خواسته است که از نزدیک شدن به مؤسسات عمومی خودداری کنند.
اظهارات نخست‌وزیر سوریه: درخواست انتخابات آزاد و مذاکره با شورشیان
محمد الجلالی، نخست‌وزیر سوریه، که تنها دو ماه و نیم پیش به این سمت منصوب شده بود، بامداد یکشنبه و پس از ورود شورشیان به دمشق، در پیامی ویدئویی از آمادگی خود برای همکاری در انتقال قدرت خبر داد.
الجلالی در گفت‌وگو با شبکه العربیه تأکید کرد که سوریه نیازمند برگزاری انتخابات آزاد است تا مردم دربارهٔ آینده کشور تصمیم‌گیری کنند.
وی همچنین تأیید کرد که در تماس با ابومحمد الجولانی، فرمانده شورشیان، برای مدیریت دوره گذار بوده است. وزیر ارتباطات سوریه نیز اعلام کرده که با همتای شورشی خود در ارتباط بوده است.
موضع ایالات متحده: عدم مداخله نظامی
دولت آمریکا اعلام کرده که تحولات سوریه را به دقت زیر نظر دارد اما قصد مداخله نظامی در این کشور را ندارد.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، در این‌باره گفت که ایالات متحده تنها اقداماتی برای جلوگیری از سوءاستفاده داعش از خلأ قدرت انجام خواهد داد.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، نیز تصریح کرده که آمریکا نباید وارد جنگ داخلی سوریه شود. مقام‌های کاخ سفید سقوط بشار اسد را ناشی از وابستگی بیش از حد او به ایران و روسیه و تن ندادن به روند سیاسی در کشورش دانسته‌اند.
دونالد ترامپ روز یکشنبه اعلام کرد که بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، به دنبال از دست دادن حمایت روسیه، از کشورش «فرار کرده است».
او در شبکه اجتماعی «تروث» خود نوشت: «اسد رفته است. حامی او، روسیه، روسیه، روسیه، به رهبری ولادیمیر پوتین، دیگر علاقه‌ای به حفاظت از او نداشت.»
رابرت ویلکی، از مقام‌های تیم انتقالی دونالد ترامپ، نیز گفت که فروپاشی «رژیم قاتل اسد» ضربه بزرگی به قدرت ایران خواهد بود.
حملات غافلگیرانهٔ شورشیان تحت رهبری هیئت تحریر الشام از هفتم آذر در شمال غرب سوریه آغاز شد و آن‌ها ظرف ۱۱ روز شهرهای مهم این کشور از جمله حلب، حماه و حمص را تصرف کردند.
ایالات متحده از سال ۲۰۱۸ گروه موسوم به هیئت تحریر الشام را به عنوان سازمان تروریستی اعلام کرده است؛ اتحادیه اروپا و شمار دیگری از کشورها نیز این گروه را تروریستی می‌دانند.
در همین حال، مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای سوریه دموکراتیک، که تحت حمایت آمریکا و رهبری کُردهاست در بیانیه‌ای سقوط حکومت اسد را «تاریخی» توصیف کرد.
او گفت: «این تغییر فرصتی برای ساختن سوریه‌ای جدید مبتنی بر دموکراسی و عدالت فراهم می‌کند که حقوق همه سوری‌ها را تضمین کند.»
حکومت ۵۰ ساله خانواده اسد در سوریه با چالش‌های بسیاری روبه‌رو بود و به گزارش خبرگزاری رویترز به نقل از یک افسر سوری، فرماندهی ارتش سوریه به نیروهایش اعلام کرده است که حکومت ۲۴ ساله بشار اسد نیز امروز به پایان رسید.
اسرائیل نیروهای مرزی خود را تقویت کرد
ارتش اسرائیل پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه، نیروهای خود را در مرز با سوریه و ارتفاعات جولان مستقر کرد تا امنیت مناطق مسکونی را تضمین کند. این اقدام در پی نگرانی از بی‌ثباتی و حضور گروه‌های شورشی مسلح صورت گرفته است.
عامی‌خی شیکلی، وزیر اسرائیلی، پیشنهاد داده بخش‌هایی از کوه حرمون در سوریه به کنترل اسرائیل درآید. او همچنین نسبت به تسلط گروه‌هایی مانند هیئت تحریر الشام در سوریه هشدار داد.
به گفته این وزیر اسرائیلی، تحولات سوریه دلیلی برای شادمانی در اسرائیل نیست زیرا «اکثر سرزمین سوریه اکنون در کنترل گروه‌های خواهرخوانده القاعده و داعش قرار گرفته» و هیئت تحریر الشام خود را با «برندی تازه» به تصویر کشیده است.
یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون نیز بر ضرورت تشکیل ائتلاف منطقه‌ای با کشورهای عربی برای مقابله با بی‌ثباتی تاکید کرد و سقوط محور ایران را فرصتی برای پیشبرد اهداف اسرائیل دانست.
