روز سه‌شنبه رهبران ایالات متحده و کره شمالی یک بیانیه مشترک را امضا کردند که بنا بر آن کره شمالی متعهد شده است در راستای غیراتمی شدن اقدام کند.
در دهه‌های گذشته نیز توافق‌هایی در این راستا با کره شمالی به دست آمد اما شکست خورده بود اما دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا می‌گوید این بار با دفعات پیشین تفاوت خواهد داشت و رهبر کره شمالی مصمم است که این بار این موضوع به نتیجه برسد. در عین حال آقای ترامپ گفته است که تحریم‌های آمریکا بر کره شمالی همچنان پابرجا خواهد بود.
در این باره رادیوفردا نظر مارک فیتزپاتریک مدیر اجرایی انستیتوی بین‌المللی مطالعات استراتژیک، در واشینگتن گفتگو کرده و واکنش اولیه او را درباره رخداد امروز در سنگاپور و توافق رهبران آمریکا و کره شمالی را جویا شده است.
واکنش اولیه شما به آنچه امروز در سنگاپور رخ داد چیست ؟
خب یک نشست تاریخی بود اما عاری از محتویات بنیادی بود. توافق بسیار کوتاه‌تر از استانداردهای موجود بود. مثلاً در مقایسه با توافق در زمینه ایران، این تقریباً هیچ محتوایی نداشت.
آیا ممکن است که توافق‌های فنی دیگری وجود داشته باشد که ما هنوز از آن اطلاع نداریم؟ به هر حال کارشناسان دو طرف مدتی را در حال گفتگو بودند.
مسلم است که درباره جزئیات در حال کار هستند، اما نتوانسته‌اند بر روی آن توافق کنند. در نتیجه آنچه ما از این نشست دیدیم، همه آن چیزی بوده که توانستند بر سر آن توافق کنند. ترامپ به چند موضوع دیگر در کنفرانس خبری اشاره کرد که گفت در بیانیه مشترک نیامده است. او مثلاً گفت که کره شمالی یکی از تأسیسات موشکی خود را جمع خواهد کرد. در نتیجه کارهای بیشتری انجام می شود اما تا اینجا بر چیزی که توافق کردند همان ۴ مورد کوتاه در بیانیه است.
از لحاظ فنی، آقای ترامپ چندین بار گفت که وقتی قدم اول در راستای غیراتمی کردن برداشت شود، دیگر راه بازگشتی وجود ندارد. نظر شما در این باره چیست؟
برای هر روند خلع سلاح اتمی، باید اولاً توافق شود که منظور از خلع سلاح چیست. آیا هدف فقط سلاح‌های اتمی است، و یا تأسیسات و سوخت فسیلی را هم شامل می شود. و آیا شامل موشک‌های بالیستیک و سلاح‌های شیمیایی هم می‌شود یا خیر. اینها جزئیاتی است که در این بیانیه به آن نپرداخته‌اند.
همچنین درباره سازمان‌های بین‌المللی از رئیس‌جمهور ایالات متحده پرسیده شد و اینکه آیا برای راستی‌آزمایی آنها اقدام خواهند کرد یا خیر. کره شمالی عضو پیمان ان پی تی نیست، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مسئول این اقدامات راستی‌آزمایی است. به نظرتان، آژانس چگونه می‌تواند در این زمینه کار کند؟
آژانس مسلماً باید در روند بازگشت کره شمالی به ان پی تی دخیل باشد. پیمان منع آزمایش سلاح اتمی که مقر آن هم در وین است، باید در زمینه اینکه هیچ آزمایش دیگری انجام نمی‌شود، دخیل باشد. اینکه هیچ کدام از این دو نهاد و هیچ کارشناسی برای اقدام اخیر کره شمالی در زمینه تخریب تونل آزمایش‌های هسته‌ای دعوت نشده بود، اینطور القا می‌کند که آنها خیلی درباره راستی‌آزمایی جدی نیستند.
با توجه به تجربه شما از توافق‌های پیشین آمریکا با کره شمالی، به نظرتان این توافق تازه چه تفاوتی با قبلی‌ها دارد؟
هیچ چیزی در این توافق نیست که بهتر از توافق‌های قبلی در سال‌های ۱۹۹۴ و ۲۰۰۵ باشد. تنها تفاوت مثبت این است که این توافق توسط یک رئیس‌جمهورِ از حزب جمهوری‌خواه انجام شده، که از سوی اعضای حزبش در کنگره مورد انتقاد قرار نمی‌گیرد. البته این در سال ۲۰۰۵ هم اتفاق افتاد.
اما توافق در آن سال به دلایل مختلفی دوام نداشت. هیچکدام از طرفین واقعاً خیلی جدی نبودند. بلافاصله بعد از آن توافق در سال ۲۰۰۵ ، ایالات متحده به خاطر جعل ارز با کره درگیر شد و بعد هم خواستار سطحی از نظارت و راستی‌آزمایی شد که آنقدر مداخله‌آمیز بود که کره شمالی نمی‌توانست آنها را قبول کند، و کره شمالی هم به نوبه خود جدی نبود.
به نظرم این بار هم شاهد همین وضعیت خواهیم بود و گرچه رئیس جمهوری، ترامپ، و رهبر کره شمالی به توافق دست یافتند، اما اجرای آن، بعد از آن که طرفین درخواست‌های خود را روی میز بگذارند، انجام نخواهد شد.
