فیلم «باشو، غریبۀ کوچک» ساخته بهرام بیضایی ۴۰ سال پس از ساخت بار دیگر از جشنوارههای بینالمللی جایزه گرفت و این بار نسخۀ ترمیم شده آن در بخش کلاسیکهای جشنواره معتبر ونیز جایزهٔ بهترین فیلم را دریافت کرد.
این فیلم درباره باشو، یک کودک اهل جنوب ایران است که در زمان جنگ ایران و عراق به شهرهای شمالی پناهنده میشود. جایی که یک زن شمالی با نام «نایی» بدون آنکه زبان این کودک را بداند، او را در کنار فرزندانش پناه میدهد.
از فیلم «باشو، غریبۀ کوچک» به عنوان یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران نام برده میشود. بازی سوسن تسلیمی به نقش نایی در این فیلم از ستایش شدهترین نمونههای بازیگری زن در سینمای بعد از انقلاب محسوب میشود.
این فیلم از زمان ساخت تا نمایش نزدیک به چهار سال در توقیف ماند و تنها زمانی در بخش فیلمهای کودکان و نوجوان هفتمین جشنواره فیلم فجر در بهمن سال ۱۳۶۷ اجازه نمایش پیدا کرد که جنگ ایران و عراق به پایان رسیده بود.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تهیهکننده این فیلم است و پس از رفع توقیف، آن را در چند جشنوارهٔ مهم بینالمللی شرکت داد. از آن زمان ارزشهای این فیلم هرچه بیشتر کشف شد.
نسخۀ ترمیم شده این فیلم در استودیوی روشنا در ایران تهیه شد و نخستین بار در بخش کلاسیکهای جشنوارهٔ ونیز ۲۰۲۵ همراه با نسخههای ترمیم شدهٔ ۱۷ فیلم دیگر ازجمله آثاری از استنلی کوبریک، کریشتف کیشلوفسکی و پدرو آلمادوار به نمایش درآمد.
در مراسم اختتامیهٔ جشنوارهٔ ونیز، جایزهٔ فیلم «باشو، غریبهی کوچک» را محمد رسولاف، فیلمساز شناخته شدهٔ ایرانی به نمایندگی از بهرام بیضایی دریافت کرد و پیامی از او را خواند. در این پیام آقای بیضایی جنگ ایران و عراق را «بیمعنا» خوانده و به همه قربانیان آن ادای احترام کرده است.
متن کامل پیام بهرام بیضایی را مطابق رسمالخط او در ادامه میخوانید:
«حالا درست چهل سال از فيلمبردارى باشو غريبهى كوچک در شمال و جنوب ايران مىگذرد. تابستان گرمى بود مثل همين روزها؛ هر حرفى كه در آن جنگ ستوده نمىشد به تهديد و قويا ممنوع بود ولى آيا پناه دادن به يک كودکِ مهاجر جنگ زده هم ممنوع بود؟
با اين فيلم همكاران، ريشهى كار مرا در كانون زدند و فيلم نزديک به چهار سال كنار نهاده شد. ولى امروز چهل سال بعد با كمال فروتنى به همهى قربانيان بى گناه آن جنگ هشت سالهى بىمعنا درود مىفرستم و نفرين مىماندم به همهى سودبران هر جنگى!»