در پایان هر سال میلادی، منتقدان، نشریات و سایت‌های سینمایی دست به انتخاب بهترین فیلم‌های سال می‌زنند و لیست‌های مختلفی از سوی آنها ارائه می‌شود.
فیلم‌هایی که در این فهرست به آنها خواهیم پرداخت، آثاری هستند که بیشترین مقبولیت را در طول سال در میان منتقدان و صاحب‌نظران سینما به‌دست آورده‌اند و در انتهای سال ۲۰۲۲ هم، در میان اکثر لیست‌ها و انتخاب‌ها وجود داشته‌اند.
(فیلم‌ها بدون ترتیب خاصی معرفی شده‌اند)
بنشی‌های اینیشرین / The Banshees of Inisherin
به عقیده بسیاری از منتقدان و علاقه‌مندان سینما، لقب بهترین فیلم سال ۲۰۲۲ را باید به «بنشی‌های اینیشرین»، ساخته جدید مارتین مک‌دونا اعطا کرد.
یک کمدی-دارم سیاه، درباره روابط انسانی و تنهایی. ماجرای دو دوست که یکی، به ناگاه رابطه‌اش را با دیگری قطع، و شرط می‌کند که اگر دوست سابق با او تماسی مجدد برقرار کند، اتفاقی نامنتظره و ناگوار خواهد افتاد.
ماجرای فیلم درمیانه جنگ داخلی ایرلند در سال ۱۹۲۳ و در یک جزیره رخ می‌دهد.
«بنشی‌های اینیشرین»، از دل‌چسب‌ترین فیلم‌های سال است و حس جاری در فیلم، در روح بیننده جریان پیدا می‌کند؛ آن‌هم با شخصیت‌پردازی و دیالوگ‌نویسی منحصر به‌فرد مارتین مک‌دونا.
این فیلم نخستین بار در ونیز نمایش داده شد و جایزه فیلمنامه و بازیگر مرد را از آن خود کرد. کالین فارل در سومین همکاری‌اش با این کارگردان، به اندازه «در بروژ» و حتی بیشتر از آن، درخشان است و احتمال اینکه برای اولین بار، مجسمه اسکار را تصاحب کند، بسیار.
«بنشی‌های اینیشرین»، در گلدن گلوب هم در هشت رشته نامزد شده و احتمال نامزدی که هیچ، حتی دریافت چند مجسمه اسکار نیز برایش بسیار محتمل است.
خانواده فیبل‌من /The Fabelmans
ماجرای عشق پسری به نام سَمی فیبل‌من به سینما؛ از کودکی تا نوجوانی و جوانی در آریزونای آمریکا، در اواخر دهه ۵۰ و ابتدای دهه ۶۰ میلادی. داستانی با الهام از زندگی واقعی خانواده استیون اسپیلبرگ و استیونِ جوان در آن دوران و چگونگی ورود استیون اسپیلبرگ به دنیای سینما.
«خانواده فیبل‌من»، تازه ترین ساخته کارگردان نامدار سینما، استیون اسپیلبرگ است؛ اثری شخصی و زندگی نامه‌ای که درآن شرح علاقه‌مندی و شیفتگی‌اش به جادوی سینما را در قالب خانواده ای خیالی به نام فیبل‌من به تصویر کشیده.
فیلم اسپیلبرگ، البته در گیشه شکست خورد و هزینه‌های تولید را هم برنگرداند اما از مدعیان اصلی اسکار است و در گلدن گلوب بهم در ۵ رشته نامزد شده.
نکته جالب توجه در مورد خانواده فیبل‌من، حضور کارگردان شناخته شده سینما، دیوید لینچ در نقش یکی دیگر از بزرگان تاریخ سینما، یعنی جان فورد است.
آواتار۲: راه آب / Avatar: The Way of Water
پروژه عظیم و جاه‌طلبانه جیمز کامرون سرانجام در روزهای پایانی سال ۲۰۲۲ به بار نشست و روانه سینماها شد. «آواتار۲: راه آب» پس از ۱۳ سال از قسمت اول، و هفت بار به تأخیر افتادن نمایش، در فصل جوایز روی پرده رفت تا علاوه بر امید به رکوردشکنی، چشمی هم به جوایز، از جمله اسکار و گلدن گلوب داشته باشد.
«آواتار»، نخستین بار در دسامبر ۲۰۰۹ راهی سینماها شد، انقلابی در سینمای سه‌بعدی به پا کرد، بیش از ۱۰ ماه روی پرده ماند و عنوان پرفروش‌ترین فیلم جهان را از آن خود کرد.
این فیلم در اکران جهانی، به فروش دو میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار دست یافت و رکوردی برجای گذاشت که هنوز شکسته نشده است. «آواتار۲» البته تا اینجای کار حدود یک و نیم میلیارد دلار فروخته و امکان شکستن رکورد قسمت اول، وجود دارد.
«آوتار۱» برای ۹ رشته در اسکار نامزد شد اما فقط در ۳ رشته فنی جایزه گرفت. حالا البته جیمز کامرون برای اسکار ۲۰۲۳ خیز برداشته تا ناکامی قبلیش را جبران کرده و برای آواتار هم، مجسمه طلایی را از آن خود کند؛ آن‌هم به‌خصوص با مضمون زیست محیطی فیلم، که علاوه بر ویژگی‌های ساختاری، می‌تواند برای اعضای آکادمی جذاب باشد.
جیمز کامرون این روزها مشغول کار بر روی قسمت‌های بعدی این سری آثار است. گفته می شود قرار است قسمت‌های سوم، چهارم و پنجم آواتار، به ترتیب در سال‌های ۲۰۲۴، ۲۰۲۶ و ۲۰۲۸ روانه سینماها شوند. البته اگر اتفاقاتی که برای آماده سازی قسمت دوم افتاد، برای بعدی‌ها تکرار نشود.
مثلث اندوه / Triangle of Sadness
«مثلث اندوه» ساخته روبن اوستلوند، کارگردان سوئدی، برنده نخل طلای کن در سال ۲۰۲۲ و از مورد توجه‌ترین فیلم‌های سال؛ یک کمدی سیاه در نقد سرمایه‌داری و دنیای مد، و البته ظاهر و زیبایی که در سه بخش مجزا روایت می‌شود.
بخش دوم «مثلث اندوه» که در کشتی می‌گذرد، شاخص‌ترین اپیزود فیلم است که اختلاف طبقاتی را در جهان مدرن به چالش می کشد و در بخش سوم، با برهم‌زدن قاعده بازی، طبقاتِ اجتماعی شکل گرفته از ثروت و ملیت را جابه‌جا می‌کند.
فیلم سرشار از شعارهای گل‌درشت درباره نظام سرمایه‌داری‌ست که البته هنر روبن اوستلوند در دیالوگ نویسی و درآوردن فضای هجوآمیزِ منحصر به فردش، نقطعه ضعفی بالقوه را به نقطه قوتی بالفعل، تبدیل کرده است.
در جبهه غرب خبری نیست / All Quiet on the Western Front
به احتمال فراوان اسکار بهترین فیلم بین‌المللی سال ۲۰۲۳ به خاطر این فیلم، به سینمای آلمان تعلق خواهد گرفت. «در جبهه غرب خبری نیست» ساخته ادوارد برگر، فیلمی مرتبط با جنگ جهانی اول، بر اساس رمانی به همین نام نوشته اریش ماریا رمارک است که از آن به عنوان مشهورترین رمان «ضدجنگ» در سراسر جهان نام برده می‌شود.
بر اساس این رمان، تاکنون سه فیلم ساخته شده. اولی در سال ۱۹۳۰ که دو اسکار گرفت، دومی در سال ۱۹۷۹ و سومی که محصول نت‌فلیکس است و سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمد. نکته قابل توجه قصه فیلم و البته رمان، روایت شدن ماجرای بیهودگی جنگ از زبان سربازی آلمانی و همراه شدن با فیلم از زاویه جبهه شر، یعنی ارتش آلمان است.
«در غرب خبری نیست» از جمله کتاب‌هایی بود که در دوران آلمان نازی، به اتهام «خیانت به سربازان»، مضر تشخیص داده و طعمه کتاب‌سوزی شد.
اگر به فیلم‌های جنگی به خصوص جنگ جهانی علاقه دارید، فیلم ادوارد برگر، اثری به شدت خوش ساخت، انسانی و البته به شدت خشن است.
الویس / Elvis
تازه‌ترین ساخته کارگردان استرالیایی، باز لورمان، یک فیلم پر زرق و برق و زندگی‌نامه‌ای درباره یکی از جنجالی‌ترین خوانندگان تاریخ موسیقی، الویس پریسلی‌ست؛ فیلمی که از سال ۲۰۱۴ قرار بود تولید شود، اما شرایط مهیا نبود تا اینکه پروژه سرانجام در سال ۲۰۲۲ آماده نمایش شد و در جشنواره کن روی پرده رفت.
فیلم پرانرژی «الویس» با اجرای تمیز بازلورمن و البته نقش‌آفرینی قابل تحسین آستین باتلر(که چالش‌های متعددی برای به‌دست آوردن نقش الویس داشت)، باعث شد تا فیلمی که با هزینه ۸۵ میلیون دلاری تولید شده بود، به مذاق تماشاگران خوش بیاید و بیش از ۲۸۰ میلیون دلار فروش کند.
با این‌حال شاید خیلی‌ها که انتظار چیزی شبیه فیلم «بوهمین راپسودی» و تجربه تماشای زندگی‌نامه فردی مرکوری بر پرده سینما را داشتند، از تماشای «الویس» کمی ناامید شده باشند.
منتقد دیلی‌تلگراف، «الویس» را «بی‌عیب و نقص‌ترین، شیک‌ترین و سرگرم‌کننده‌ترین چیزی که در تمام طول سال خواهید دید»، توصیف کرده بود. صفاتی که البته اغراق آمیز نیستند و فیلم تماشاگر پسند باز لورمان، به مذاق برخی منتقدان هم خوش آمده و فیلم در فصل جوایز هم بی‌نصیب نمانده. «الویس» که چند رشته اصلی گلدن‌گلوب نامزد شده، از مدعیان نامزدی در رشته‌های مختلف اسکار هم خواهد بود.
تاپ گان: ماوریک / Top Gun: Maverick
در زمانه‌ای که سینما مملو شده از ابرقهرمان‌های خیالی و فانتزی، بازگشت یک قهرمان از جنس انسانی ملموس بر پرده سینما، طرفداران بسیاری را در سال ۲۰۲۲ به سمت خود جلب کرد.
«تاپ گان؛ ماوریک»، یک فیلم اکشن و ماجراجویانه است با محوریت یک خلبان نیروی دریایی آمریکا.
تام کروز در این فیلم، نقش کاپیتان پیت میشل یا همان ماوریک را بازی می‌کند که پس از ۳۰ سال فعالیت، به عنوان خلبان برتر نیروی دریایی آمریکا، در معرض یک آزمایش جدید قرار می‌گیرد.
قسمت اول فیلم «تاپ گان» به کارگردانی تونی اسکات در سال ۱۹۸۶ اکران شد. این فیلم که با بودجه ناچیز ۱۵ میلیون دلاری تولید شده بود، علی‌رغم واکنش‌های متفاوت منتقدان، به مذاق مردم خوش آمد و مخاطبان، سکانس‌های اکشن، جلوه‌های ویژه و شیرین‌کاری‌های هوایی فیلم را پسندیدند.
تاپ گان بیش از ۳۵۰ میلیون دلار فروش کرد و این استقبال، باعث شد کمپانی پارامونت پیکچرز در سال ۲۰۱۰ تصمیم به ساخت قسمت دوم بگیرد.
در ادامه تام کروز و ول کیلمر برای بازی، جری بروکهایمر برای تهیه و تونی اسکات برای کارگردانی اعلام آمادگی کردند. در سال ۲۰۱۲ فیلمنامه هم آماده شد ولی یک اتفاق ناگوار، همه برنامه ها را به هم ریخت: خودکشی تونی اسکات، کارگردان فیلم.
«تاپ گان: ماوریک» یک و نیم میلیارد دلار فروش کرد و با فاصله‌ای اندک از «آواتار۲» پیشی گرفت تا عنوان پرفروش‌ترین فیلم ۲۰۲۲ را به خود اختصاص دهد. این فیلم احتمالا در اسکار ۲۰۲۳ در چندین رشته نامزد خواهد شد، اما امید چندانی به جایزه گرفتنش نیست.
تار / Tar
فیلم جدید تاد فیلد، برای اولین بار در جشنواره ونیز ۲۰۲۲ نمایش داده شد و نظر مساعد منتقدان را به‌دست آورد تا در فصل جوایز هم امیدهای فراوانی داشته باشد؛ به‌خصوص در رشته بازیگری که کیت بلانشت، در ونیز هم جایزه بازیگری را به خود اختصاص داده بود.
«تار» داستان زندگی و زوال یک موسیقی‌دان و رهبر ارکستر به نام لیدیا تار است. این فیلم که در آلمان ساخته شده، تاکنون توسط منتقدان متعددی ستایش شده و در گلدن‌گلوب هم در ۳ رشته اصلی نامزد شده تا لقب یکی از تحسین‌شده‌ترین فیلم‌های ۲۰۲۲ را نصیب خود کند.
منتقدان فیلم «تار» را جاه‌طلبانه، غیرمعمول، قدرتمند و به لحاظ بصری، خیره‌کننده توصیف کرده‌اند که به مفهوم «هنرمند بودن» در دوران حاضر می‌پردازد. فیلمی که البته شاید برای مخاطب معمول سینما که به دنبال سرگرمیِ صرف است، تماشایش ممکن است کمی دشوار باشد.
همه‌چیز، همه‌جا، به یکباره/ Everything Everywhere All at Once
کمتر کسی تصور می‌کرد فیلمی که در ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۲ به نمایش درآمده بود و مشتاقان فراوانی هم از پیش برای تماشایش وجود نداشت، بتواند در زمان اکران مورد توجه قرار بگیرد و در فصل جوایز هم چشم‌گیر ظاهر شود.
«همه‌چیز همه‌جا به یکباره» ساخته دو کارگردان، دانیل کوان و دانیل شاینرت است که به «دانیل‌ها» معروف هستند و پیشتر هم با یکدیگر همکاری‌هایی داشته‌اند.
فیلم در ظاهر، یک اثر فانتزی، تخیلی و اکشن است، اما نقطه قوت کارگردانان، تلفیق چند ژانر سینمایی و ارائه محصولی متفاوت، از یک نوع سینمای رایج است. داستان فیلم دربارهٔ یک زن چینی-آمریکایی است که یک خشک‌‌شویی را اداره می‌کند و پس از حسابرسی توسط اداره «خدمات درآمد داخلی» و چالش‌هایی پیش آمده، متوجه می‌شود که باید با نسخه‌های جهان موازی خود ارتباط برقرار کند. فیلم داستان سرراستی ندارد و در سه بخش روایت می‌شود.
«همه‌چیز همه‌جا به یکباره» با بودجه ۲۵ میلیون دلاری ساخته شد و کمی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار فروش کرد تا اثری موفق در گیشه باشد.
در فصل جوایز، این فیلم در لیست اکثر منتقدان قرار دارد و در گلدن گلوب هم در شش رشته نامزد شده تا شگفتی سال ۲۰۲۲ لقب بگیرد.
بابیلون /Babylon
فیلم جدید دیمن شزل، تماشاگر را به اواخر دهه ۱۹۲۰ و دوران تحولات هالیوود و گذر صنعیت سینما از فیلم‌های صامت به آثار صدادار می‌برد. تغییری که در آن زمان، زمینه ظهور و افول برخی شخصیت‌های آن دوران را در هالیوود، رقم زد.
«بابیلون» یک کمدی-درام در مورد تاریخ سینماست؛ فیلمی پرزرق و برق با شور و حرارت فراوان، آن‌هم در مدت زمانی بیش از سه ساعت.
فیلم در هفته آخر سال گذشته میلادی نمایش داده شد و منتقدان، نظرات متفاوتی در موردش داشتند. برخی آن‌را اغراق آمیز و متظاهر خطاب کردند و برخی دیگر هم از بهترین آثارِ ساخته شده درباره صنعت سینما، جسورانه و بی‌پروا خواندند.
فیلم دیمین شزل، در ۵ رشته گلدن گلوب نامزد دریافت جایزه شده اما در اکران عمومی، پایین از انتظارها فروخته است.
