سه کشور اروپایی به همراه آمریکا در صدد تصویب قطعنامهای در آژانس بینالمللی انرژی اتمی هستند که در آن گفته شده ایران به تعهدات پادمانی خود پایبند نبوده است.
در همین حال مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هشدار داده است که ایران در حال حاضر سلاح هستهای ندارد اما مواد ساخت آن را در اختیار دارد.
در نشست شورای حکام آژانس که قرار است ۱۹ تا ۲۳ خرداد برگزار شود از جمله به گزارش اخیر مدیرکل آژانس درباره ایران پرداخته خواهد شد و قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی به رای گذاشته میشود.
به نوشته خبرگزاریهایی که متن گزارش محرمانه مدیرکل آژانس را دیدهاند، او نسبت به افزایش انباشت اورانیوم تا ۶۰ درصد غنیشده و همچنین همکاری کمتر از حد انتظار تهران با این نهاد ابراز نگرانی کرده است.
در این گزارش همچنین به موضوع «فعالیتهای هستهای مخفیانه» ایران با استفاده از «مواد هستهای اعلامنشده در سه سایت» پرداخته شده است.
«عدم پایبندی ایران به تعهدات هستهای»
سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان همراه با آمریکا قطعنامهای به شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی دادهاند که در آن گفته شده ایران به تعهدات پادمانی خود پایبند نبوده است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، در پیشنویس این قطعنامه آمده که ایران از سال ۲۰۱۹ تا کنون بارها از انجام وظایف خود در زمینهٔ همکاری کامل و به موقع با بازرسان آژانس در ارتباط با مواد اتمی اعلامنشده و فعالیتهای هستهای در اماکن اعلامنشده سر باز زده است.
به گفتهٔ تهیهکنندگان قطعنامهٔ پیشنهادی که متن آن روز پنجشنبه ۱۵ خرداد بین اعضای شورای حکام توزیع شد، این اقدام تهران به معنی عدم اجرای تعهداتش در توافقنامهٔ پادمانی است.
در قطعنامهٔ چهار کشور غربی همچنین گفته شده که عدم توانایی ایران برای تضمین اینکه برنامهٔ هستهایش کاملا صلحآمیز است پرسشهایی را مطرح میکند که در حیطهٔ صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل است، نهادی که مسئولیت اصلی آن حفظ امنیت و صلح جهانی است.
در این قطعنامه از رافائل گروسی مدیرکل آژانس خواسته شده تا به تلاشهای خود برای اجرای مفاد این قطعنامه و دیگر قطعنامههای شورای حکام ادامه دهد.
در گزارش فصلی و جامع آژانس درباره فعالیتهای هستهای ایران که هفتهٔ گذشته بخشهایی از آن در رسانههای بین المللی منتشر شد، جزئیات عدم همکاری کامل و شفاف ایران در مورد سایتهای لویزان، مریوان، ورامین و تورقوزآباد و فعالیتهای محرمانه و اعلامنشدهٔ جمهوری اسلامی در این مکانها تشریح شده است.
این گزارش راه را برای اقدام کشورهای غربی علیه ایران هموار میکند.
یک دیپلمات غربی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است در صورت تصویب این قطعنامه، برای نخستین بار در حدود ۲۰ سال گذشته ایران رسماً به نقض تعهدات هستهایش متهم خواهد شد.
عباس عراقچی، وزیر خارجه و مذاکرهکنندهٔ ارشد هستهای ایران، در نخستین واکنش به پیشنهاد این قطعنامه گفته که «سه کشور اروپایی به جای تعامل با حسننیت، دست به اقدامی مغرضانه علیه ایران در شورای حکام آژانس زدهاند».
به گفتهٔ او، «اتهامزنی نادرست به ایران مبنی بر نقض پادمانها آن هم بر اساس گزارشهایی سست و سیاسیشده، آشکارا با هدف ایجاد بحران صورت میگیرد».
آقای عراقچی میگوید: «اروپا در آستانهٔ یک اشتباه راهبردی بزرگ دیگر قرار دارد و ایران در برابر هرگونه نقض حقوق خود، واکنشی قاطع نشان خواهد داد».
این موضعگیری و تهدید به واکنش در حالی است که خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک دیپلمات ارشد غربی نوشته که قطعنامه پیشنهادی قدمی جدی در راه محکوم کردن ایران است اما کشورهای غربی هنوز نمیخواهند فعالیتهای دیپلماتیک در این زمینه را پایان یافته قلمداد کنند.
به گفتهٔ او، هدف این است که ایران این موضوع را حل کند و بدین دلیل است که در قطعنامهٔ پیشنهادی، پرونده جمهوری اسلامی فوراً به شورای امنیت ارجاع نمیشود و به تهران فرصت داده خواهد شد تا سرانجام به تمامی درخواستهایی که در شش سال گذشته مطرح شدهاند، پاسخ دهد.
سه کشور بریتانیا ، فرانسه و آلمان در ماههای اخیر بارها تاکید کردهاند که در صورت عدم همکاری کامل ایران برای اجرای تعهداتش و پاسخگویی شفاف به پرسشهای چندین ساله آژانس، آماده فعال کردن سازوکار ماشه و ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت سازمان ملل هستند.
کشورهای اروپایی گرچه در مذاکرات غیر مستقیم دو ماه اخیر بین آمریکا و ایران شرکت نکردهاند ولی رهبران این کشورها گفتهاند که تا حد امکان به طرفین فرصت خواهند داد تا از طریق مذاکره به توافق دست یابند.
«ایران مواد لازم برای ساخت بمب را دارد»
در همین حال رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، هشدار داده است که «ایران در حال حاضر سلاح هستهای ندارد، اما مواد لازم برای ساخت آن را دارد».
او با اشاره به اینکه شکست مذاکرات فعلی تهران و واشینگتن «به احتمال زیاد به معنای اقدام نظامی خواهد بود»،گفت: «مسئله ایران ظرفیت باور نکردنیای برای تبدیل شدن به فاجعه را دارد».
آقای گروسی در مصاحبه با فایننشال تایمز که در روزهای گذشته انجام شده و روز جمعه منتشر شد همچنین هشدار داد که دستیابی ایران به سلاح هستهای میتواند زنجیرهای از کشورهای خاورمیانه را به دنبال بیاورد که در پی این سلاح خواهند رفت.
تهران و واشینگتن تاکنون پنج دور مذاکره هستهای برگزار کردهاند و عباس عراقچی در مصاحبه با یک رسانه مصری که روز جمعه منتشر شد گفت زمان و مکان دور بعدی مذاکرات پس از پاسخ ایران به پیشنهاد اخیر آمریکا تعیین خواهد شد.