رقابت منطقه‌ای دو کشور بزرگ آسیا، یعنی چین و هند، پیچیدگی‌های زیادی دارد که آثار آن هرچه بیشتر به سمت غرب آسیا نیز کشیده شده و قرار است تأثیر آن بر افغانستان و ایران با گذشت زمان ملموس‌تر شود.
چین از مدت‌ها پیش روابط خود را با پاکستان، یعنی دشمن منطقه‌ای هند، تقویت کرده تا وزنه را هرچه بیشتر در منطقه به سمت خود سنگین‌تر کند.
اکنون هم که گروه طالبان، به عنوان اهرم نفوذ سیاسی اسلام‌آباد، باری دیگر کنترل افغانستان را در دست گرفته، چین نیز سوار بر همین اهرم وارد صحنه افغانستان شده است.
به نوشته رسانه‌های رسمی، اخیراً در حالی که چین با تقویت کمک‌های بشردوستانه و حمایت دیپلماتیک برای به رسمیت شناختن جهانی رژیم طالبان، مناسبات خود را با گروه طالبان گرم‌تر کرده است، شرکت‌های چینی مشغول اکتشاف ذخایر معدنی غنی افغانستان هستند.
چین در افغانستان به‌ویژه به دنبال ذخایر بزرگ لیتیوم است. لیتیوم عنصری اساسی در ساخت باتری‌های قابل شارژی است که انرژی همه چیز، از خودروهای برقی گرفته تا گوشی‌های هوشمند را تأمین می‌کنند. جهان اکنون با کمبود تولید این ماده روبه‌رو شده و بهای لیتیوم با سریع‌ترین سرعت خود در سال‌های اخیر در حال افزایش است به‌طوری‌که قیمت آن امسال، نسبت به سال گذشته میلادی، حدود ۲۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
افغانستان، در کنار بولیوی، شیلی و استرالیا، از معدود کشورهای بسیار غنی از نظر لیتیوم است و روزنامه دولتی چینی «گلوبال تایمز» اخیراً گزارش داد که «در میان روابط دوستانه، علاقه به بخش معادن افغانستان نیز در میان شرکت‌های چینی در حال افزایش است، از جمله ذخایر عظیم مربوط به پروژه‌های مس و لیتیوم که ارزش آن یک تریلیون دلار تخمین زده می‌شود.»
تجزیه و تحلیل اولیه نشان می‌دهد که تنها در یکی از کاوشگاه‌ها در ولایت غزنی، به احتمال زیاد ذخایر لیتیوم به بزرگی ذخایر بولیوی وجود دارد که در حال حاضر با ۲۱ میلیون تن بزرگترین معدن لیتیوم جهان به حساب می‌آید.
تحقیقات گسترده تازه به این نتیجه رسیده است که افغانستان ممکن است ۶۰ میلیون تن مس، ۲.۲ میلیارد تن سنگ آهن و ۱.۴ میلیون تن عناصر کمیاب مانند لانتانیم، سریم، نئودیمیم در اختیار داشته باشد. انتظار می‌رود که تنها ذخایر معدن خانشین در شهرستان رگ ولایت هلمند ۱.۱ تا ۱.۴ میلیون تن عناصر کمیاب تولید کند.
گائو سوسو، یکی از کارکنان «کمیته توسعه اقتصادی و بازرگانی عربی-چینی»، اخیراً خبر داده است که به غیر از پنج شرکت چینی که نمایندگان آنها در حال حاضر در افغانستان هستند، حداقل ۲۰ شرکت دولتی و خصوصی چینی نیز در مورد پروژه‌های لیتیوم پرس‌وجو کرده‌اند.
چین در عین حال درصدد ایجاد یک گذرگاه اقتصادی از خاک خود به سمت پاکستان و ایران بوده است که گزارش‌های تازه نشانگر احتمال ادغام افغانستان در این طرح است.
طرح بزرگ چین با اعلام کریدور اقتصادی ۶۳ میلیارد دلاری چین-پاکستان (CPEC) در سال ۲۰۱۵ آشکار شد و چند سال بعد نیز سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، شامل ۴۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، روز ۷ فروردین سال ۱۴۰۰ امضاء شد.
چین همچنین قصد دارد نفت و گاز ایران را به بندر گوادر پاکستان صادر کند که به گفته تحلیلگران قرار است در نهایت برای مقاصد نظامی استفاده شود.
طرح‌های چین در منطقه همچین بُعد سیاسی و ژئوپلیتیکی دارد و در راستای کاستن از نفوذ آمریکا در منطقه گام برمی‌دارد. افغانستان طالبان اکنون به فهرست پاکستان، ایران و روسیه پیوسته که همگی کشورهایی متمایل به تضعیف حاکمیت قانون در روابط بین‌الملل و در درجاتی مختلف، غرب‌ستیز هستند. چین نیز از طریق طرح‌هایی که ذکر شد در حال چیدن مهره‌های خود در منطقه برای تضعیف بیشتر آمریکا است.
چین که پس از به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در ماه اوت، سیاست خود در قبال افغانستان را از نزدیک با پاکستان هماهنگ می‌کند، سفارت خود را همراه با سفارت پاکستان و روسیه در کابل باز نگه داشته و کارزار خود را برای به رسمیت شناختن جهانی دولت شبه‌نظامیان طالبان تشدید کرده است.
پکن همچنین اعطای یک بسته کمکی ۳۱ میلیون دلاری به افغانستان را اعلام کرده و به تازگی هزار تن مواد غذایی به این کشور ارسال کرده است.
سهیل شاهین، سخنگوی طالبان هم پیشتر به رسانه‌های رسمی گفته بود که «چین کشور بزرگی با اقتصاد و ظرفیت عظیم است. آنها می‌توانند نقش بزرگی در بازسازی افغانستان ایفا کنند.»
با این حال، علی‌رغم علاقه رو به رشد شرکت‌های چینی به بازار و ذخایر افغانستان، مسئله امنیت همچنان به عنوان یک عامل مزاحم باقی است و ژو شیجیان، معاون پیشین اتاق بازرگانی واردکنندگان و صادرکنندگان فلزات، مواد معدنی و مواد شیمیایی چین، به رسانه‌ها گفته است که فعلاً «مهم‌ترین» مسئله، تضمین امنیت کارکنان چینی از سوی طالبان است و با وجود همراهی‌های طالبان، «مشکل عدم اطمینان از امنیت همچنان باقی است.»
