نمایندگان چین، روسیه و ایران در پایان دیدار سهجانبهٔ خود در پکن خواستار لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران و ازسرگیری مذاکرات چندجانبه در این زمینه شدند.
ما جائوشو، معاون وزیر خارجه چین، روز جمعه ۲۴ اسفند، پس از این دیدار بیانیهای مشترک را خواند و گفت: «سه کشور بر ضرورت لغو تمامی تحریمهای یکجانبه و غیرقانونی تأکید کردند.»
این مذاکرات سهجانبه با موضوع پروندهٔ برنامهٔ هستهای جمهوری اسلامی در حالی انجام میشود که رئیسجمهور ایالات متحده این هفته نامهای به تهران فرستاده و خواستار مذاکرات هستهای شده است.
آقای ترامپ در عین حال نسبت به اقدام نظامی احتمالی در صورت امتناع حکومت ایران از مذاکره هشدار داده است.
محتوای این نامه هنوز منتشر نشده، اما مقامات تهران اعلام کردهاند که نامه «در دست بررسی است».
این رویدادها در حالی است که روز پنجشنبه ایالات متحده آمریکا در راستای اعمال سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ بر تهران، وزیر نفت ایران و چند نفتکش و شرکت تجاری دیگر را نیز در فهرست تحریمهای خود قرار داد.
رسانههای دولتی چین گزارش کردهاند در دیدار سهجانبه که به ریاست ما جائوشو، معاون وزیر خارجه چین، و با مشارکت کاظم غریبآبادی، معاون وزیر خارجه ایران، و سرگئی الکسویچ ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، برگزار شد، طرفها دربارۀ «موضوع هستهای ایران و سایر موضوعات مورد علاقه مشترک تبادل نظر کردند».
آقای ما جائوشو پس از این نشست به خبرنگاران گفت: «سه کشور بار دیگر تأکید کردند که تعامل سیاسی و دیپلماتیک و گفتوگو بر اساس اصل احترام متقابل، تنها گزینه عملی و واقعبینانه در این زمینه است.»
این مقام چینی همچنین از طرفهای مرتبط با پرونده هستهای جمهوری اسلامی خواست در شرایط فعلی، «تحریمها، فشارها و تهدید به توسل به زور» را کنار بگذارند و برای از بین بردن «زمینههای» حاکمشدن شرایط فعلی تلاش کنند.
چین و روسیه هر دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند و به همراه فرانسه، بریتانیا، آلمان و اتحادیه اروپا در توافق اولیه برنامه هستهای ایران موسوم به برجام در سال ۲۰۱۵ شرکت داشتند.
ایالات متحده در دور نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ از این توافق خارج شد. از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۲۵، او خواستار یک توافق هستهای جدید با ایران شده، اما تهران میگوید تا زمانی که تحریمهای تنبیهی علیه برنامه هستهای و «فشار حداکثری» پابرجا باشد، چنین توافقی امکانپذیر نیست.
تلاشهای منطقهای و بینالمللی برای مذاکره بر سر برنامۀ هستهای ایران و تضمین یک پیمان، از زمانی که سازمان بینالمللی انرژی اتمی از افزایش قابلتوجه میزان ذخیرۀ اورانیوم غنیشده ایران خبر داد، افزایش یافته است.
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، در مصاحبهای که روز پنجشنبه در روزنامه رسمی دولت منتشر شد، گفت: «آمریکا باید تحریم ها را لغو کند. زمانی وارد مذاکره مستقیم میشویم که در شرایط برابر و عاری از فشار و تهدید باشیم.»
رهبر جمهوری اسلامی نیز چند بار موضوع مذاکره با آمریکا را رد کرده و گفته است مذاکره برای طرف مقابل راهی است برای طرح «توقعات جدید».
به گفتۀ او، «مسئله فقط مسئله هستهای نیست. توقعات جدیدی مانند برنامه دفاعی، موشکی و تواناییهای بینالمللی ایران را مطرح میکنند که این توقعات قطعاً از طرف جمهوری اسلامی برآورده نخواهد شد».
موضوعی که سرگئی لاوروف، وزیر خارجۀ روسیه هم به آن اشاره کرده و گفته نشانههایی وجود دارد که آمریکا میخواهد توافق هستهای آینده با ایران شامل مسائل منطقهای و عدم حمایت ایران از گروههایی در کشورهای منطقه نیز باشد.