کارشناسان اوکراینی از روزهای اول تهاجم گستردهٔ نظامی روسیه علیه اوکراین مشغول بررسی انواع بمب، موشک و پهپادهایی بوده‌اند که روسیه علیه اوکراین پرتاب می‌کند.
پهپادها و موشک‌هایی که در اوکراین سرنگون شده به انبار‌های مرکز علوم قانونی در کی‌یف منتقل می‌شود و در آن‌جا تمام قطعات آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در نتیجهٔ این تحقیقات ثابت شده که در موشک‌های «روسی» و پهپادهای «ایرانی» هزاران قطعه مورد استفاده، در چین و کشورهای غربی تولید می‌شود.
پس از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین، آمریکا و متحدانش تحریم‌های گسترده‌ای علیه روسیه وضع کرده‌اند اما مسکو به کمک کشورهای «دوست» راه‌های دور زدن این تحریم‌ها را کشف کرده و همچنان به فن‌آوری پیشرفته دسترسی دارد.
ماکسیم کیسلیوف، رئيس جدید مرکز علوم قانونی وابسته به وزارت دادگستری اوکراین، به خبرنگاران گفت: هرچند تحریم‌های غرب به احتمال زیاد مسیر ارسال قطعات غربی به روسیه را طولانی و پرهزینه کرده اما نتوانسته این مسیر را مسدود کند.
او افزود: در ۷۵۰ پهپاد مدل «شاهد» که روسیه طی هفتهٔ گذشته به اهدافی در اوکراین پرتاب کرد، بیش از ۸۰۰۰ قطعه از ۲۰ کشور مختلف شناسایی شده است.
آقای کیسلیوف لاشهٔ یک پهپاد مدل «شاهد» را به خبرنگاران نشان داد که شامل قطعات ساخت آلمان و ژاپن و همچنین موتور چینی است که پره‌های آن در آمریکا تولید شده.
تکامل پهپاد «شاهد»
از شواهد چنین برمی‌آید که روسیه نخستین پهپادهای انتحاری مدل «شاهد» را از ایران دریافت، و سپس به کمک تهران کارخانه‌ای در تاتارستان برای تولید این پهپادها راه‌اندازی کرد.
کارشناسان مرکز علوم قانونی در کی‌یف هشدار می‌دهند که این پهپادها مدام متحول و به روز میشوند.
مقامات اوکراینی می‌گویند که پدافند هوایی این کشور در ماه‌های گذشته قادر بود بیش از ۸۰ درصد حملات پهپادی را خنثی کند. اما حمله به کی‌یف در نخستین روز سال جدید میلادی که طی آن دست‌کم دو پهپاد شاهد به ساختمان‌هایی در چند متری دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین اصابت کردند این نگرانی را تشدید کرده که این پهپادها به ابزار پیشرفته‌تری برای مقابله با جنگ الکترونیک مجهز شده‌اند.
کارشناسان مرکز علوم قانونی در کی‌یف تشریح می‌کنند: اولین نمونه‌های «شاهد» از فناوری جی‌پی‌اس استفاده می‌کرد اما اکنون برخی از این پهپادها به مودم‌های 4G با سیم‌کارت اوکراینی مجهز شده‌اند و به کمک برج‌های تلفن همراه در اوکراین حرکت می‌کنند. همزمان برخی دیگر از این پهپادها از طریق سیستم‌های ناوبری متصل به ماهواره‌های چینی مدیریت میشوند و با این فناوری دقیق‌تر و قادر به فرار از سامانه‌های جنگ الکترونیکی اوکراین شده‌اند.
به گفتهٔ مهندسان اوکراینی، از شواهد پیداست که برخی از پهپادهای مدل «شاهد» ممکن است به هوش مصنوعی مجهز شده باشند اما تاکنون چنین نمونه‌ای به دست کارشناسان مرکز علوم قانونی اوکراین نرسیده. ماکسیم کیسلیوف رئيس این مرکز به خبرنگاران گفت چنین تحولی ممکن است باعث شود ابزارهای جنگ الکترونیکی که اوکراین در اختیار دارد نتوانند این پهپادها را رصد کنند.
یافته‌های جدید دربارهٔ موشک «اورشنیک»
به گزارش نشریهٔ بریتانیایی «اکونومیست» از یافته‌های مرکز علوم قانونی در کی‌یف، موشک «اورشنیک» که ولادیمیر پوتین «معجزهٔ جدید در زرادخانهٔ روسیه» می‌خواند «نه جدید و نه معجزه است».
روسیه اول آذرماه با نوع جدیدی از موشک حامل شش کلاهک غیرهسته‌ای به شهر دنیپرو در اوکراین حمله کرد. اکنون بازمانده‌های این موشک در مرکز علوم قانونی وابسته به وزارت دادگستری اوکراین تحت بررسی است.
به گزارش «اکونومیست» و به نقل از کارشناسان این مرکز، اکثر قطعات این موشک در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ تولید شده. از این رو به نظر می‌رسد این موشک، یک نسخهٔ به‌روز شده از موشک بالستیک میان‌برد «روبژ» (در رده‌بندی ناتو، SS-X-31) است.
ولادیمیر پوتین همواره اصرار داشته که «اورشنیک» یک سلاح جدید است و ارتقاءیافتهٔ تسلیحات دوران شوروی نیست. او بارها اوکراین را به استفادهٔ دوباره از این موشک تهدید کرده.
اما مقامات آمریکایی می‌گویند روسیه احتمالاً تنها چند فروند از این موشک را در اختیار دارد. بر اساس برآورد سازمان اطلاعات نظامی اوکراین، این تعداد حداکثر ۱۰ فروند است.
به گزارش «اکونومیست» و به نقل از کارشناسان مرکز علوم قانونی اوکراین، «اورشنیک» یک سلاح تبلیغاتی است که «بیش از همه باید به غرب دربارهٔ قابلیت‌های هسته‌ای روسیه هشدار دهد».
براساس این گزارش، پهپادهای «شاهد» بیش از «اورشنیک» برای اوکراین تهدید جدی است، به‌ویژه که روسیه دیگر به کمک‌های ایران وابسته نیست بلکه صدها فروند «شاهد» را خود تولید می‌کند.
