تجاوز پهپادی روسیه به خاک لهستان در روز ۱۹ شهریور خسارات مادی زیادی به بار نیاورد، اما حفرهٔ بزرگی را در نیروهای دفاعی اروپا آشکار کرد: متحدان، گزینه‌های متقابلِ مقرون به صرفه‌ای برای مقابله با حملات کم‌هزینه روسیه در اختیار ندارند.
۱۹ پهپاد وارد حریم هوایی لهستان، و در نتیجه ناتو، شدند. به نظر می‌رسد چهار فروند از آن‌ها سرنگون شده‌اند.
توضیح برخی از مقام‌های اروپایی که با رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی صحبت کردند، این است که اولویت به پهپادهایی داده شده بود که به نظر می‌رسید به سمت زیرساخت‌های حیاتی شلیک شده بودند.
با توجه به خسارت محدود به دارایی‌ها و عدم تلفات جانی، چنین راهبردی موجه به نظر می‌رسید. اما بسیاری می‌پرسند چرا باید به هواپیماهای آواکس و جنگنده‌های گران‌قیمتی مانند اف-۳۵ تکیه کرد و به سامانهٔ ضد پهپاد بسیار ارزان‌تری مانند اسکای سی‌تی‌آر‌ال که لهستان از آن استفاده می‌کند، بسنده نکرد.
پاسخ می‌تواند این باشد که نیروی هوایی وقتی یک متجاوز بالاتر از ارتفاع خاصی پرواز می‌کند، به طور خودکار وارد عمل می‌شود. در بسیاری از کشورها، این ارتفاع معمولاً بالاتر از سه کیلومتر است.
مارک روته، دبیرکل ناتو، گفت که واکنش این ائتلاف «بسیار موفقیت‌آمیز» بود و «نشان داد که ما قادر به دفاع از هر اینچ از قلمرو ناتو، از جمله حریم هوایی آن، هستیم».
با این حال، این حادثه پرسش‌های ناخوشایندی را مطرح می‌کند، به خصوص اگر کرملین در آینده به آزمودن کشورهای عضو ناتو به روشی مشابه ادامه دهد. همچنین، این حادثه، حفره‌هایی را در چگونگی آمادگی یا عدم آمادگی این اتحاد برای عصر جدیدی از جنگ‌ها که در آن پهپادها به طور گسترده استفاده می‌شوند، آشکار می‌کند.
پاسخ ناتو به تهاجم پهپادها از نظر مالی ناپایدار و از نظر نظامی ناکارآمد به نظر می‌رسد.
یک مقام اروپایی که نخواست نامش فاش شود، به رادیو اروپای آزاد/ رادیو آزادی گفت: «استفاده از موشک‌های هوا به هوا علیه پهپادهای ارزان‌قیمت روسی بسیار پرهزینه است و اگر ۸۰۰ موشک به طور همزمان ارسال شوند، که در اوکراین اتفاق می‌افتد، اروپا تمام زرادخانهٔ خود را تنها ظرف چند هفته از دست خواهد داد».
کاملاً گویا بود که پیمان آتلانتیک شمالی، که یک روز پس از حمله تشکیل جلسه داد، درخواست بررسی بازدارندگی جناح شرقی این اتحاد نظامی برای یافتن شکاف‌های احتمالی را مطرح کرد.
فرماندهی ناتو احتمالاً در آینده با موارد چشمگیری روبرو خواهد شد. تنها در سال جاری حوادثی در رابطه با پهپادهای منتسب به روسیه (هواپیماهای بدون سرنشین) در بلغارستان، لتونی، لیتوانی و رومانی گزارش شده است. در ماه اوت، به گفتهٔ ارتش لهستان، یک پهپاد بدون این‌که شناسایی شود، از مرز عبور کرد و در خاک لهستان منفجر شد.
سخنرانی سالانهٔ اورسلا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، در مورد وضعیت اتحادیه اروپا در این هفته، که در جریان آن متعهد شد یک وام شش میلیارد دلاری برای ورود به «اتحاد پهپادی» با اوکراین داده خواهد شد، روشن کرد که این بلوک باید دفاع پهپادی خود را تقویت کند.
اما جالب‌تر این‌که او همچنین موضوع «دیده‌بانی جناح شرقی» را مطرح کرد که به گفته خانم فن در لاین، «نظارت فضایی در زمان واقعی» را برای ردیابی تمام حرکات هوایی از بالتیک تا دریای سیاه فراهم می‌کند.
او همچنین متعهد به ساخت «دیوار پهپادی» شد، موضوعی که کمیسیون اروپا در ابتدا با تأمین بودجه آن مخالفت کرده بود، زمانی که استونی، لتونی و لیتوانی اوایل امسال از اروپا درخواست کمک مالی برای چنین پروژه‌ای کرده بودند.
هنوز جزئیات کمی در مورد همه این ایده‌ها وجود دارد: هیچ رقم بودجهٔ مشخصی، محدودهٔ جغرافیایی دقیق یا جدول زمانی دیگری ندارد، جز این‌که انتظار می‌رود کمیسیون اروپا در ماه اکتبر نقشهٔ راهی را با پروژه‌های دفاعی مشترک جدید ارائه دهد.
اما واقعیت این است که دیوار پهپادی، دیده‌بانی جناح شرقی و تولید واقعی پهپاد بخشی از یک تصویر هستند، و این تصویری است که با یا بدون بودجهٔ اتحادیه اروپا ترسیم می‌شود.
از بالتیک تا دفاع هوایی دریای سیاه
اول از همه، دو پروژه در حالِ انجام و مشابه وجود دارد: سه‌گانهٔ «خط دفاعی بالتیک» و «سپر شرقی» لهستان.
هر دو پروژه که سال گذشته اعلام شدند، یک دهه طول می‌کشد تا تکمیل شوند و برای «تقویت» مرزها با بلاروس و روسیه، از جمله منطقهٔ کالینینگراد، طراحی شده‌اند. میلیاردها یورو از قبل به این پروژه‌ها اختصاص یافته است.
سرمایه‌گذاری زیادی صرف ایجاد موانع فیزیکی کلاسیک مانند صدها سنگر، حصار، پناهگاه و خندق خواهد شد. اما جنبهٔ فناوری نیز در این خطوط دفاعی وجود دارد.
ایده این است که از تصاویر و اطلاعات سیگنال و نظارت صوتی برای نظارت بر این موانع فیزیکی استفاده شود. ایستگاه‌های پایه که در امتداد خطوط دفاعی پخش شده‌اند، و همچنین دکل‌ها، داده‌ها را پردازش کرده و با سامانه‌های تسلیحاتی، به ویژه پهپادهایی که برای سرنگونی پهپادهای دشمن طراحی شده‌اند، ارتباط برقرار می‌کنند.
این دیوار پهپادی است، حداقل در تئوری. چیزی که پارسال ابتدا به عنوان ایده‌ای از صنعت دفاعی استونی برای تحت پوشش قرار دادن سه کشور بالتیک، با نام دیوار پهپادی بالتیک، آغاز شد، اکنون به ایده‌ای برای ناتو تبدیل شده است؛ زیرا شرکت‌های آلمانی مشتاق سرمایه‌گذاری هستند و نروژ، فنلاند و لهستان نیز مشتاق پیوستن به آن.
اگر اتحادیه اروپا به عنوان یک نهاد به این پروژه بودجه اختصاص دهد، کاملاً ممکن است که این دیوار حتی بیشتر به سمت جنوب گسترش یابد، و اوکراین، که در فناوری پهپادی پیشرو است، اساساً می‌تواند کشورهایی مانند مجارستان، اسلواکی، بلغارستان و رومانی را با زرادخانهٔ پهپادی خود تحت پوشش قرار دهد.
اکنون نکتهٔ کلیدی این است که این دیوار چه شکلی خواهد بود و چه زمانی می‌توان آن را مستقر کرد.
پیچیده‌ترین مدل‌ها تا پنج سطح دارند که شامل حسگرهای صوتی، دوربین‌های متحرک، رادارها، پارازیت‌اندازها و رهگیرهای پهپاد می‌شوند.
با در نظر گرفتن همه این جنبه‌ها، تخمین زده می‌شود که راه‌اندازی آن ممکن است دو تا سه سال طول بکشد زیرا ده‌ها هزار حسگر باید در امتداد مرزها کاشته شوند. بسته به محدودهٔ جغرافیایی، چالش اصلی تا حد زیادی از به اشتراک گذاشتن و ادغام اطلاعات همهٔ سامانه‌ها ناشی می‌شود.
در حالت ایده‌آل، ناتو باید مسئول باشد. اما مسئلهٔ بزرگتر این است که چگونه، و آیا این در عمل کار خواهد کرد یا خیر.
در حالی که اکثر فناوری‌ها کم و بیش آماده هستند و مواردی مانند حسگرها به راحتی قابل افزایش هستند، مسئله در حال حاضر پهپادها هستند. و اینجاست که اوکراین و «اتحاد پهپادها»ی بالقوه وارد میدان می‌شوند.
این کشور در حال حاضر سالانه حدود چهار میلیون پهپاد تولید می‌کند و امیدوار است که ظرفیت تولید خود را دو برابر کند. بدیهی است که بیشتر این پهپادها در خود این کشور برای مقابله با حملات روسیه مورد نیاز خواهند بود.
آنچه اروپایی‌ها در عوض از کی‌یف می‌خواهند، دانش فنی است.
یک مقام اروپایی آگاه به این موضوع به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت: ایده اصلی این است که از مدل‌ها و ایده‌های مهندسی که در میدان جنگ اوکراین آزمایش می‌شوند استفاده شود و سپس با کمک غول‌های خودروسازی اروپایی که می‌توانند ظرفیت را آزاد کنند، این پهپادها در داخل این بلوک [خودروسازی] تولید شوند.
