درست ۲۴ ساعت پیش از آنکه انتخابات در ایران شروع شود، بریتانیاییها پای صندوقهای رأی میروند تا نمایندگان جدید پارلمان خود را برگزینند. انتخاباتی که پیشبینی میشود یک نتیجه تاریخی در آن رقم بخورد و اگر نظرسنجیها درست گفته باشند حزب محافظهکار پس از ۱۴ سال حضور در قدرت باید عرصه را به حزب کارگر واگذار کند.
بر اساس آخرین نظرسنجیها برتری حزب کارگر همچنان قاطعانه است و آنها به نسبت ۴۰ به ۲۲ از رقیب دیرینه خود پیش هستند. همچنین حزب دستراستی اصلاحات به رهبری نایجل فاراژ هم رشد قابل توجهی داشته و توانسته خود را به مرز ۱۶ درصد برساند. اگر این نتایج از صندوق رأی هم بیرون بیاید، کییر استارمر نخستوزیر جدید بریتانیا خواهد بود.
نخستوزیر احتمالی؟
آقای استارمر، که جانشین جرمی کوربین سیاستمدار چپ حزب کارگر شده، از زمان حضور در این منصب توانسته قدری رویکردهای رادیکال شده حزب را به سمت میانهروی بیشتر اصلاح کند.
او همچنین باید خوشحال باشد که از زمان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، حزب محافظهکار در چاله خود ساخته گرفتار شدهاند و در این مدت نخستوزیران مختلفی از جمله بوریس جانسون، لیز تراس و بالاخره ریشی سوناک نتوانستند از پس این بحران بر بیایند و کابینه آنها، یکی پس از دیگری سقوط کرده است.
انتخابات زودهنگام
بر اساس قانون، انتخابات در بریتانیا باید تا پایان سال جاری میلادی برگزار میشد، اما آقای سوناک در تصمیمی غافلگیرکننده روز پنجشنبه ۱۴ تیر را برای این امر برگزید. ناظران بر این باورند او پیشبینی میکرده که ممکن است رشد اقتصادی در طول ماههای آتی روند بدتری بگیرد و به همین دلیل زمان کنونی را برای انجام انتخابات برگزیده است.
بسیاری در حزب محافظهکار شکست را پیشبینی کرده و تصمیم گرفتهاند در انتخابات سراسری شرکت نکنند. میزان این نمایندگان حتی از سال ۱۹۹۷ نیز فراتر رفته است. در آن سال حزب محافظهکار پس از سالها حضور در قدرت شکست سختی را به رهبری جان میجر پذیرا شد و پیش از برگزاری انتخابات ۷۳ نمایندهٔ حزب محافظهکار با کاندیدا نشدن در انتخابات، عملاً شکست را پذیرفتند.
تعداد افرادی که در این دوره تصمیم گرفتند از این حزب نامزد نشوند موجب شده تا ناظران سیاسی با اطمینان بیشتری از محتمل بودن شکست حزب حاکم سخن بگویند.
چالشها، دغدغهها و مشکلات
مشکلات اقتصادی، افزایش هزینه زندگی، بالا رفتن قیمت اجاره و خرید مسکن، بحران مهاجرت، مالیات و همچنین مسائل بهداشت و درمان از اصلیترین بحثها در فرآیند انتخاباتی بوده است. موضوعاتی که در مناظره یک هفته قبل رهبر دو حزب نیز مورد طرح قرار گرفت.
با افزایش قابل توجه تعداد پناهجویان غیرقانونی در بریتانیا، حزب محافظهکار تحت فشار بود که بتواند راه حلی برای این معضل پیدا کند. ایده محافظهکاران برای اعزام این پناهجویان به کشور آفریقایی روآندا هم نتوانسته مشکل را حل کند. در حالیکه گروههای حقوق بشری دولت را متهم میکنند با این اقدام حقوق انسانها را زیر پا میگذارد، در مقابل طرفداران اخراج پناهجویان از اینکه تاکنون حتی یک پرواز هم به سمت روآندا صورت نگرفته گلایهمند هستند.
ایران در نگاه دو سیاستمدار
مسئله مهاجرت به صورت مشخص در جریان آخرین مناظره دو رهبر مطرح شد. آقای استارمر با انتقاد از رویکردهای سوناک در قبال پناهجویان غیرقانونی وعده داد در صورتی که به قدرت برسد، این افراد را به کشورهای خودشان مسترد میکند؛ ایدهای که با واکنش تند سوناک رو به رو شد. نخستوزیر بریتانیا در این رابطه گفت: «اصلاً میدانی این افراد پناهجو از کدام کشورها آمدهاند؟ ایران، سوریه و افغانستان. آیا واقعاً میخواهی با آیتاللههای ایران گفتوگو کنی؟ یا قصد داری با طالبان به توافق برسی؟ این حرفهایی که میزنی واقعا احمقانه و مزخرف است.»
هنوز مشخص نیست در صورتی که استارمر به قدرت برسد، سیاستهای خاورمیانهای دولت او چگونه خواهد بود؛ با این حال آقای استارمر بعد از حمله موشکی و پهپادی ایران به اسرائيل در سخنانی در پارلمان بریتانیا ضمن محکوم کردن این اقدام ایران از ریشی سوناک برای مشارکت در فرآیند سرنگون کردن پهپادها و موشکهای ایرانی پیش از رسیدن به اسرائيل تقدیر کرد.
در خصوص غزه و بحران در خاورمیانه استارمر بارها از آنچه او «حق اسرائيل برای دفاع از خود» نامیده سخن گفته است. مشخص نیست در صورتی پیروزی او تا چه اندازه سیاستهای خاورمیانهای دولت جدید بریتانیا دستخوش تغییر میشود اما نظرسنجیها نشان میدهد که بریتانیاییهای مسلمان چندان امیدوار نیستند که با حضور یک نخستوزیر جدید تغییر قابل توجهی در قبال سیاستهای لندن در قبال جنگ در نوار غزه پدید آید.
بازیگران اصلی کیستند؟
ریشی سوناک
رهبر کنونی حزب کارگر که به نخستین نخستوزیر رنگینپوست بریتانیا هم بوده در اکتبر ۲۰۲۲ و زمانی که در مدت زمان کوتاه حضور لیز تراس به عنوان نخستوزیر، اقتصاد این کشور شرایط دشواری را سپری میکرد به قدرت رسید. این سیاستمدار ۴۴ ساله که تبار هندی دارد از دانشگاه آکسفورد فارغالتحصیل شده و مدیر سابق صندوق تأمینی گلدمن ساکس بوده است.
او که پیش از حضور در سیاست هم فردی بسیار ثروتمند بوده مورد انتقاد بسیاری قرار میگیرد که نتوانسته با رأیدهندگان عادی ارتباط برقرار کند. اگر او در انتخابات شکست بخورد علاوه بر نخستین نخستوزیر هندیتبار و رنگینپوست، یک رکورد دیگر را هم به نام خود ثبت خواهد کرد و آنهم سقوط حزب محافظهکار پس از ۱۴ سال حضور در قدرت است. حزب محافظهکار در آخرین انتخابات سراسری توانسته بود ۳۶۵ کرسی کسب کند اما احتمالاً این عدد به شکل معناداری کاهش خواهد یافت.
حزب کارگر
کییر استارمر ۶۱ ساله پیشتر یک وکیل و دادستان ارشد بوده است. او که پس از جرمی کوربن رهبری حزب کارگر را برعهده کرده بیشتر میانهرو و عملگرا بوده و تلاش کرده فضای رادیکالی که در دوران رهبری کوربن بر این حزب سایه افکنده بود تلطیف نماید.
هرچند منتقدان او را فردی غیرجاه طلب و غیرهیجانانگیز میخوانند اما محبوبیت حزب کارگر تحت رهبری او به شکل معناداری افزایش یافته است.
حزب کارگر در آخرین انتخابات ۲۰۲ کرسی کسب کرده بود اما در انتخابات جاری احتمالاً صندلیهای بسیار بیشتری را در سراسر کشور به خود اختصاص خواهد داد.
حزب لیبرال دموکرات
اد دوی ۵۸ ساله که برای نخستین بار در سال ۱۹۹۷ به عضویت پارلمان بریتانیا درآمد رهبر حزب لیبرال دموکرات است. این اقتصاددان پیشتر از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵ در کابینه ائتلافی حزب محافظهکار با لیبرال دموکراتها به عنوان وزیر انرژی فعالیت کرده بود.
این حزب هرچند در آخرین انتخابات تنها ۱۱ کرسی کسب کرده بود اما نتایج نظرسنجیها نشان میدهد که احتمالاً این جریان سیاسی در انتخابات روز ۱۴ تیر، چیزی حدود ۱۰ درصد از آرا را به خود اختصاص خواهند داد.
حزب اصلاحات
نایجل فاراژ یک نیروی دست راستی واقعی است که به ایجاد اخلال در روند سیاست در بریتانیا افتخار میکند. این پوپولیست ۶۰ ساله مدتهاست که با لفاظیهای ضد مهاجرتی و مواضع نه چندان مثبت نسبت به اروپا شناخته میشود.
او یکی از حامیان اصلی برگزیت بوده است و حالا هم نگاه مثبت بسیاری از رأیدهندگان بریتانیایی را با وعدههایی چون کاهش تعداد مهاجرت و تمرکز بر ارزشهای بریتانیایی به خود جذب کرده است. او همچنین وعده داده محدودیتهای بسیاری برای مهاجرین و همچنین دانشجویان اعمال نماید.
فاراژ تاکنون ۷ بار برای انتخاباتهای سراسری در بریتانیا نامزد شده اما هرگز پیروز نشده است. این حزب در جریان آخرین انتخابات در بریتانیا هم کرسی کسب نکرده بود.
حزب ملی اسکاتلند
جان سوینی ۶۰ ساله سومین رهبر حزب ملی اسکاتلند در طول یک سال اخیر است. بعد از آنکه در جریان تحقیقات مالی نیکلا استروجن به شکل ناگهانی از سمت خود کنارهگیری کرد این حمزه یوسف پاکستانی تبار بود که در این جایگاه حضور یافت. او در جریان جنگ غزه از فلسطینیها حمایت کرد اما در نهایت در اردیبهشت امسال تصمیم به کنارهگیری از سمت خود گرفت.
بعد از آن سوینی مسئولیت را برعهده گرفته است. او پیشتر بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۴ نیز حزب را رهبری کرده بود. او وعهده داده اگر حزبش اکثریت کرسیهای اسکاتلند را به دست بیاورد او تلاش خواهد کرد تا مذاکرات استقلال اسکاتلند را با دولت بریتانیا آغاز کند. سوینی همچنین از پیوستن دوباره به اتحادیه اروپا و بازار واحد اروپا حمایت کرده است.
این حزب در جریان آخرین انتخابات ۴۸ کرسی کسب کرده بود.
حزب سبزها
کارلا دنیر و آدرین رمزی رهبری این حزب را برعهده دارد. دنیر یک مهندس مکانیک است که پیش از پیوستن به سبزها در سال ۲۰۱۱ در زمینه انرژی باد کار میکرده است. این زن ۳۸ ساله به مدت ۹ سال به عنوان یک سیاستمدار محلی در شهر بریستول در جنوب غربی بریتانیا فعالیت کرده است. او در سال ۲۰۲۱ به همراه رمزی که یک سیاستمدار محلی بود که با مؤسسات خیریه محیط زیست سابقه همکاری داشت به عنوان رهبر حزب سبزها انتخاب شدند.
این حزب در انتخابات گذشته تنها یک کرسی کسب کرده بود و وعده داده به تدریج انرژی هستهای را در بریتانیا به صفر خالص برساند؛ هدفی که برای آن چشمانداز سال ۲۰۴۰ درنظر گرفته شده است.