در پی اعلام خبر توافق تاریخی ایران و بوئینگ بر سر خرید هواپیما، سوال مهم این است که ایران کدام یک از مدل‌های این شرکت را خواهد خرید؟
شرکت ایران‌ایر اعلام کرده است که از بوئینگ حدود ۱۰۰ فروند هواپیما خواهد خرید.
مقصود اسدی سامانی، دبیر اتحادیه شرکت‌های هوایی ایران گفته است: "بوئینگ پیشنهاد کرده که هواپیماهای مدل ۷۳۷، ۷۷۷ و ۷۸۷ به ایران بفروشد و قول ارائه خدمات پس از فروش را نیز داده است."
با توجه به سفارشی که ایران به ایرباس هم داده است، خرید از بوئینگ به غیر از هواپیمای غول‌پیکر ایرباس ۳۸۰ از فرمول مشابهی پیروی خواهد کرد .
در قرارداد ایران‌ایر با ایرباس، ایران‌ایر ۴۵ فروند هواپیمای ۳۲۰، ۴۵ فروند هواپیمای ۳۳۰ ،۱۶ فروند هواپیمای ۳۵۰ و ۱۲ فروند هواپیمای ۳۸۰ خریداری خواهد کرد.
طبق این سفارش، ایرباس ۳۲۰ رقیب بوئینگ ۷۳۷، ایرباس ۳۳۰ رقیب برخی سری‌های بوئینگ ۷۸۷ و ایرباس ۳۵۰ سری هزار هم رقیب بوئینگ ۷۷۷ است. ایرباس ۳۵۰ سری ۸۰۰ و ۹۰۰ هم رقیب برخی سری‌های بوئینگ ۷۸۷ است البته ایران از ایرباس ۳۵۰ سری ۸۰۰ و ۹۰۰ سفارش نداده است.
شرکت بوئینگ طی چند سال اخیر به شدت از رقیب اصلی‌اش ایرباس عقب افتاده است. درسال ۲۰۱۵ ایرباس بر بوئینگ برتری داشت. ایرباس در سال گذشته میلادی توانسته است حدود ۱۰۲۲ فروند هواپیما بفروشد، در حالی که بوئینگ ۷۴۳ هواپیما فروخته است.
با وجود این مسئله همچنان دو هواپیمای شرکت بوئینگ یعنی مدل ۷۳۷ مکس و ۷۷۷ بر هواپیماهای رقیب در شرکت ایرباس برتری دارند.
بر اساس برخی تحلیل‌ها بهترین گزینه برای تامین نیاز ایران برای هواپیماهایی با ظرفیت بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ صندلی، بویینگ ۷۳۷ است که از آن به عنوان امن‌ترین جت مسافربری جهان نام برده می‌شود. این هواپیما در تیپ‌های مختلف از ۱۲۰ تا ۲۴۰ نفر ظرفیت دارد.
۷۳۷ به تنهایی می‌تواند ۶۰ درصد نیاز ناوگان ایران را تامین کند. از بزرگ‌ترین حسن‌های این مدل مصرف پایین سوخت و هزینه تعمیرات پایین است. به دلیل بازه مناسبی که این مدل از نظر مسافر پوشش می‌دهد، با تهیه تعداد زیادی از آن، ایران می‌تواند هزینه تعمیر و نگهداری را به طور چشمگیری کاهش دهد.
طبق ادعای بوئینگ، مدل ۷۳۷ مکس نسبت به رقیب اصلی خود ایرباس ۳۲۰ نئو تا هشت درصد هزینه‌های عملیاتی کمتری در هر صندلی دارد.
دیگر خرید ایران‌ایر از بوئینگ که احتمال آن زیاد است مدل ۷۷۷ است. این هواپیما دوربرد‌ترین هواپیمای جهان است که از نظر ایمنی دارای بالا‌ترین سطح است.
بیشتر خطوط پروازی جهان هم برای دوربرد‌ترین هواپیماهای خود از بوئینگ ۷۷۷ استفاده می‌کنند. بوئینگ ۷۷۷ برد پروازی تا ۱۷ هزار کیلومتر دارد.
قطر موتور یک هواپیمای ۷۷۷ به اندازه قطر یک هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ است. موتور این هواپیما هم از قوی‌ترین موتورهای هواپیمای مسافربری در جهان محسوب می‌شود. این هواپیما در دو کلاس پروازی ظرفیت ۴۵۰ مسافر را دارد.
ایرباس ۳۵۰ سری هزار که ایران سفارش خرید آن را داده هم حدود ۳۶۰ نفر ظرفیت دارد. در حالیکه بوئینگ ۷۷۷ حدود ۴۵۰ نفر را می‌تواند، حمل کند .
بوئینگ ۷۸۷ در حال حاضر جزو سه هواپیمای پیشرفته شرکت بوئینگ است.
۷۸۷ یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و دوموتوره است که در ساختش از مواد کامپوزیت استفاده شده؛ این عامل سبب کاهش مصرف سوخت و قابلیت بالای هواپیما در مانور شده است.
حداکثر سرعت بوئینگ ۷۸۷ حدود ۹ دهم ماخ است. بوئینگ ۷۸۷ حدود ۱۴ هزار و ۱۰۰ کیلومتر برد دارد.
با اینکه بوئینگ سعی زیادی کرده تا بتواند در سری‌های کوچک ۷۸۷ بازار را در اختیار بگیرد، ایرباس ۳۳۰ با اینکه از نظر تکنولوژی نسبت به بوئینگ ۷۸۷ قدیمی‌تر است ولی با توجه به مسائل اقتصادی، همچنان بهترین گزینه برای خطوط هوایی ایران برای هواپیمای پهن‌پیکر میانبرد است.
معمولا شرکت‌های بزرگ هوایی در جهان سعی می‌کنند ناوگانی ترکیبی از بوئینگ و ایرباس را انتخاب کنند البته ترکیبی که شرکت ایران‌ایر از نظر مدل انتخاب کرده بسیار شبیه ترکیب شرکت لوفت‌هانزای آلمان است .
به غیر از این بررسی‌های فنی یکی از عواملی که بوئینگ را بر ایرباس برتری می‌دهد، قدمت همکاری شرکت ایران‌ایر با این شرکت آمریکایی و رضایت از کیفیت هواپیماهای این شرکت پس از ۴۰ سال حضور در ناوگان هما است.
فرهاد پرورش، مدیر عامل ایران‌ایر درباره خرید هما از بوئینگ گفته است: «ایران‌ایر از پیش از انقلاب، هواپیمای بوئینگ در ناوگان خود داشت و از این هواپیما راضی هستیم».
با اضافه شدن ۱۱۸ ایرباس و ۱۰۰ بوئینگ، ناوگان هواپیمابی ملی ایران (هما) می‌تواند دچار تحول اساسی شود.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی ایران گفته است که این هواپیماها در مدت حدود ۱۶ سال به ناوگان ایران‌ایر افزوده خواهند شد.
در صورت خرید این تعداد هواپیما، ایران‌ایر از نظر تعداد هواپیما با شرکتی مانند ایرفرانس برابر خواهد شد.
شرکت ایرفرانس هم اکنون با ۲۳۵ فروند هواپیما و حدود ۷۰ هزار نفر پرسنل، سالانه بیش از ۴۰ میلیون مسافر را جابجا می‌کند و درآمدی بیش از ۱۲ میلیارد دلار در سال دارد.
اگر شرکت‌های هوایی ایران هم بتواند پس از خرید هواپیمای نو و اصلاح ساختار در کنار توسعه فرودگاه‌های ایران و ایجاد زمینه‌های مناسب به چنین درآمد هوایی دست پیدا کنند، صنعت هوانوردی ایران می‌تواند به یکی از بازوهای تولید درآمد غیر نفتی در ایران تبدیل شود.
