دولت ایران در اقدامی غیرمنتظره امتیاز نسل سوم، تری‌جی، و چهارم، فورجی، شبکه تلفن همراه را به دو اپراتور فعال کشور واگذار کرده است.
روزنامه آمریکایی «نیویورک تایمز» در گزارشی درباره تحول جدید در خدمات تلفن همراه ایران آغاز به کار اینترنت پرسرعت در تلفن‌های همراه را «نخستین نتیجه ملموس یکی از موارد معدود پیروزی حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در برابر تندروها»ی کشور توصیف کرده است: «چند روز پیش مهدی تقی‌زاده، در خیابانی در تهران کاری کرد که هرگز تصور نمی‌کرد در ایران بشود کرد. تقی‌زاده با تلفن همراهش از یک صحنه در پیاده‌رو عکس گرفت و درجا آن را بر روی وب‌سایت توئیتر به اشتراک گذاشت.»
اقدام دولت آقای روحانی در اعطای حق واگذاری امتیاز شبکه نسل سوم و چهارم باعث شده که ارائه‌دهندگان خدمات تلفن همراه در سراسر کشور برای فروش این امکان جدید به ده‌ها میلیون مشترک خود هجوم آورند.
اکنون مدت‌هاست که ایرانیان با استفاده از نرم‌افزارهای غیرقانونی دور زدن سانسور حکومتی اینترنتی، که به «فیلترشکن» معروف شده‌اند، از سایت‌های مسدود شده مانند یوتیوب و توئیتر استفاده می‌کنند. برای جلوگیری از دسترسی مردم به «محتوای ممنوع» و پیشگیری از برقراری تماس‌های تصویری و ارسال عکس، دولت حتی به اپراتورها دستور داده بود که سرعت اینترنت تلفن‌های همراه را «در حد زیر سرعت لاک‌پشتی» پایین بیاورند.
در عین حال روحانی مدتی است که باقی بخش‌های حکومت را به کاستن از سختگیری‌های موجود در عرصه اینترنت فراخوانده است. رئیس جمهوری ایران، اما، در مقابل خود با سد مخالفان سخت‌گیری مواجه است که از ائتلاف روحانیون محافظه‌کار، فرماندهان نظامی و قانونگذارانی تشکیل شده که استدلال می‌کنند هر گونه تسهیل در قوانین محدودکننده موجود بی‌اخلاقی و نشر نظرات نامطلوب را به دنبال خواهد داشت.
اما مقاومت محافظه‌کاران در ایران بُعدی سیاسی نیز دارد. از زمان اعتراض‌های خیابانی سال ۲۰۰۹ در تهران مقام‌های ایرانی تلاشی خستگی‌ناپذیر را آغاز کرده‌اند تا دستیابی کُنشگران به اینترنت را هرچه بیشتر محدود کنند و جلو هرگونه سازماندهی و هماهنگی میان معترضان و پخش عکس و فیلم تظاهرات را بگیرند.
از دیگر سو روحانی روز دوشنبه گذشته در سخنانی خطاب به روحانیون هشدار داد که روزگار کنترل شدید اعمال دیگران به سر آمده است: «نسل جوان ما امروز به قول سدید نیاز دارد، ما نمی‌توانیم دروازه‌های دنیا را به روی نسل جوان ببندیم.»
وی در ادامه افزود: «زمانی اگر یک مؤمن رادیویی در خانه داشت آن را پنهان می‌کرد و تنها با آن اخبار گوش می‌داد، فکر می‌کنم دیگر از آن دوران عبور کردیم و دیگر نه کمدی وجود دارد و نه قفلی.»
در طول چند ماه گذشته تهران به ارائه‌دهندگان خدمات اینترنت اجازه داده که پهنای باند مشترکان خانگی اینترنت را افزایش دهند و ترافیک شبکه «تا ۱۰ مگابایت در ثانیه» ارائه شود – که البته همچنان در مقایسه با آن چه در غرب موجود است کُند محسوب می‌شود.
نیویورک تایمز در بخش دیگری از گزارش خود به نقل از حامیان روحانی، پیام رئیس جمهوری ایران را «اعتماد» می‌داند.
فرشاد قربان‌پور، تحلیلگر مسائل سیاسی نزدیک به دولت روحانی، در همین باره گفت: «تحصیل‌کرده‌های ما از اینترنت به شیوه سالم استفاده می‌کنند و مثل مردم همه جای دنیا حق دسترسی به اینترنت سریع را دارند.»
آقای روحانی در طول یک سال ریاست جمهوری خود تا به امروز در جبهه‌های مختلف با تندروها مبارزه کرده و در اغلب موارد مجبور به عقب‌نشینی شده است. دشمنان وی – که بیشتر اهرم‌های قدرت کشور، از قبیل قوه قضائیه و چندین شورای مهم را در اختیار دارند – از رئیس جمهوری انتظار دارند که اقتصاد را ترمیم کند و با حفظ مواضع ایران با غرب به توافقی هسته‌ای دست یابد، اما این مخالفان قدرتمند در همین حال راه تمامی تغییرات اجتماعی را در برابر دولت مسدود کرده‌اند.
روحانیون شیعه از همان آغاز کار خود همیشه «امر به معروف و نهی از منکر» را در دستور کار خود قرار داده‌اند. در طول دهه‌های اخیر نیز آنها، با هدف حفظ خیل پیروان‌شان در برابر فناوری‌های نوین، دستگاه‌های ضبط و پخش «ویدیو» را ممنوع اعلام کردند، تلویزیون ماهواره‌ای را غیرقانونی دانستند و جلو دسترسی کاربران ایرانی به میلیون‌ها سایت اینترنتی – از جمله فیس‌بوک و توئیتر - را گرفتند.
اما به ظاهر این عصر اطلاعات بود که دست آخر موجب ایجاد دودستگی در میان روحانیون شد. در حالی که بیشتر این روحانیون قبول دارند که اینترنت برای پیشرفت دانش مفید است، می‌گویند که حکومت باید بر دسترسی کاربران به شبکه جهانی نظارت داشته باشد و کنترل ارتباط را در دست بگیرد.
اینک، به‌رغم خشنودی از برداشته شدن بخشی از محدودیت‌ها، بسیاری از ایرانیان کماکان از ممنوعیت‌های برجای مانده شکایت دارند، به قول مروارید ۲۸ ساله: «یک زمانی بود که ویدیوها را ممنوع اعلام کردند، بعد دیدند که این دوره زمانه چه قدر کارشان مضحک به نظر می‌رسد. به باور من این خودش حس ما را در آینده درباره محدودیت‌های این دوره نشان خواهد داد.»
