پخش مستندی افشاگرانه در هفتمین روز جشنواره فیلم برلین، بار دیگر نام ایران را در این رویداد معتبر سینمایی مطرح کرد. اما طرح نام ایران، نه به خاطر فیلمی ساخته فیلمسازان ایرانی، بلکه به دلیل مضمون مستند «روزهای صفر» بود، مستندی که ابعاد تازه‌ای از حملات سایبری علیه تاسیسات هسته‌ای ایران را فاش می‌کند.
مستند «روزهای صفر» ساخته الکس گیبنی، مستندساز آمریکایی سرشناس و برنده چندین جایزه معتبر از جمله جایزه اسکار به خاطر فیلم مستند «تاکسی به سویه تاریکی» است.
مستند تازه آقای گیبنی با محور قرار دادن طراحی و اجرای ویروس استاکس‌نت، با لحنی انتقادی به موضوع حملات سایبری در دنیا پرداخته است. در این مستند با برخی از مقام‌های پیشین دولت‌های آمریکا و اسرائیل از جمله مایکل هِیدن، رئیس پیشین آژانس امنیت ملی آمریکا، و يوال اشتاينيتز، وزیر اطلاعات پیشین دولت اسرائیل، گفت‌وگو شده است. همچنین برخی از مشاوران امنیتی پیشین و فعلی دولت آمریکا حاضر به همکاری با این مستند شده‌اند.
اما مهم‌ترین نکته، اطلاعاتی است که برخی از کارمندان آژانس امنیت ملی آمریکا و کسانی افشا می‌کنند که سازندگان مستند در فیلم از آنها به عنوان همکاران و دوستان ادوارد اسنودن نام می‌برند. این اطلاعات شامل نکات تا به حال مطرح نشده‌ای درباره ابعاد همکاری ماموران امنیتی اسرائیل و آمریکا در طراحی ویروس استاکس‌نت و تاریخ نخستین استفاده از آن در آخرین روزهای دولت جرج بوش است.
همچنین در این مستند گفته می‌شود که طرح ویروس مشابهی به نام «نیترو زئوس» برای از کار انداختن تمام تاسیسات زیربنایی ایران در آستانه استفاده بود، اما با طرح موضوع مذاکرات هسته‌ای کنار گذاشته شد. با این که در این مستند آشکارا مشخص می‌شود که دولت‌های آمریکا و اسرائیل در طراحی و استفاده از ویروس استاکس‌نت نقش داشته‌اند، اما هیچ یک از مقام‌های مسئول این دو کشور، حاضر نمی‌شوند این موضوع را تائید کنند.
ساختار کلی مستند «روزهای صفر» که لحن تندی علیه عملکرد مقام‌های امنیتی آمریکا و اسرائیل دارد، شبیه به مستندهای گزارشی تلویزیون است، اما کارگردان با بخش‌بندی و ارائه موثر اطلاعات و همچنین استفاده از موسیقی و تدوین موثر، آن را از نمونه‌های معمول متمایز کرده است. ضرباهنگ این مستند، همپای فیلم‌های پرتعلیق سال‌های اخیر نفس‌گیر است و بیننده تا پایان همراه فیلم به دنبال کشف موارد تازه است.
سازندگان فیلم در این راه برخی ترفندهای سینمایی را نیز به کار برده‌اند. از جمله در هماهنگی با مضمون فیلم، ابتدا طرحی کامپیوتری شده از کسی که گفته می‌شود کارمند سازمان آژانس امنیت ملی آمریکاست برای فاش نشدن هویت او ارائه می‌کنند و سپس در ادامه با تغییری غافلگیرکننده صورت این فرد نمایش داده و گفته می‌شود که او یک بازیگر حرفه‌ای است و اطلاعات داده شده را به صورت شبیه‌سازی شده بازی می‌کند.
در این مستند چهره شناخته شدهای از مقام‌های پیشین یا فعلی جمهوری اسلامی ایران دیده نمی‌شود و تنها عماد کیایی، از اعضای شورای ایرانیان آمریکاییان، به اظهارنظر درباره عملکرد ایران می‌پردازد.
کارگردان فیلم در نشست رسانه‌ای پس از نمایش مستند خود در برلین گفت که با وجود درخواست‌های مکرر او، هیچ یک از مقام‌های ایران حاضر به اظهارنظر در این مستند نشده‌اند و درخواست سفر او به ایران را هم رد کرده‌اند. او همچنین در پاسخ به سوال رادیوفردا درباره امکان نمایش مستندش در ایران گفت که علاقه‌مند به وقوع این اتفاق است.
روایت مشکلات نوجوانان در «والدراما» و «رویاهای دم صبح»
همزمان با نمایش فیلم‌های خبرساز بخش مسابقه، روند اکران فیلم‌های ایرانی حاضر در بخش‌های دیگر جشنواره برلین ادامه دارد. علاوه بر فیلم «لانتوری» که تاکنون سه بار در بخش پانورامای برلیناله به نمایش درآمده است، دو نماینده ایران در بخش نسل‌ها، درام اجتماعی «والدراما» و مستند «رویاهای دم صبح» نیز هر یک دو بار تا روز پنج‌شنبه نمایش داده شده‌اند. نمایش این فیلم‌ها مانند لانتوری با استقبال تماشاگران مواجه شده است.
والدراما ساخته اول فیلمساز جوانی به نام عباس امینی است که بدون نمایش در ایران، برای نخستین بار در برلین به روی پرده می‌رود. این فیلم درباره نوجوان ۱۵ ساله بدون شناسنامه‌ای است که ظاهری شبیه کارلوس والدراما فوتبالیست معروف کلمبیایی دارد. او با وجود علاقه به فوتبال، در سفری ناخواسته از آبادان به تهران، مجبور به کارهای غیرقانونی چون دستفروشی در مترو و خیابان می‌شود. در مسیر روایت داستان، بیننده سفری می‌کند به مناسبات زندگی اقشار محروم تهران امروز و ناهنجاری‌های کمتر دیده شدهای را می‌بیند. نگاه فیلمساز در روایت داستانش واقع‌گرایانه و در لحظاتی تکان‌دهنده است و می‌توان آن را اثر متفاوتی در زمینه فیلم‌های مرتبط با موضوع نوجوانان در سینمای ایران دانست.
مستند «رویاهای دم صبح» نیز درباره چند نوجوان دختر بزهکار زیر ۱۸ سال است که در مرکز اصلاح و تربیت تهران نگهداری می‌شوند. این مستند که نمایش‌های بسیار موفقی در ایران داشته است، با نگاهی تاثیرگذار بر زندگی شخصیت‌هایش، تلاش می‌کند مشکلات آنها را از منظری جامعه‌شناسانه بررسی کند. مهرداد اسکویی کارگردان این مستند از نام‌های مطرح این گونه فیلمسازی در ایران محسوب می‌شود.
روز پنج‌شنبه فیلم «اژدها وارد می‌شود» ساخته مانی حقیقی به عنوان آخرین فیلمی که در بخش مسابقه جشنواره برلین اکران می‌شود، بر پرده سالن نمایش اصلی جشنواره می‌رود. با نمایش این فیلم حضور فیلم‌های ایرانی در این دوره از جشنواره برلین تکمیل می‌شود.
