روزنامه جهان صنعت اوضاع اقتصادی ایران را به استناد بررسی‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول مورد توجه قرار داده و در تیتر یک خود نوشته است که ایران در میان کشورهای دنیا «رتبه هفت در تورم، ۱۹ در بیکاری» را دارد.
سخنان روز چهارشنبه رهبر جمهوری اسلامی بازتاب گسترده‌ای در روزنامه‌ها داشته است. روزنامه اعتماد در تیتر یک خود از قول علی خامنه‌ای نوشته است: «مذاکره با آمریکا ممنوع»، و روزنامه ایران نزدیک به دولت ضمن انتشار عکسی از رهبر جمهوری اسلامی در صفحه یک از قول وی نوشته است: «مذاکره با آمریکا ممنوع است»، اما «ایران هیچ مخالفتی با اصل مذاکره با کشورها اعم از اروپایی و غیراروپایی ندارد».
قریب به اتفاق روزنامه‌های نزدیک به اصولگرایان از جمله روزنامه‌های کیهان، رسالت، حمایت، جام جم، خراسان، وطن امروز، و سیاست روز هم تیتر یک خود را به مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با موضوع «مذاکره با آمریکا» اختصاص داده‌اند.
روزنامه جام جم، وابسته به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی، در یادداشتی از حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نوشته است: یکی از دلایل مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با این مذاکره این است که «شرایط مذاکره برابر با آمریکا هنوز فراهم نشده است و چون این شرایط هنوز فراهم نیست هرگونه مذاکره در شرایط فعلی به ضرر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است و در راستای آرمان‌های کشور ارزیابی نمی‌شود».
روزنامه رسالت در سرمقاله خود نوشته است: «مذاکره با آمریکا نه تنها فایده‌ای ندارد، بلکه مضراتی هم دارد. اولین زیان آن مخدوش کردن «برند» مبارزه با استکبار جهانی است که بیش از سه دهه ملت‌های جهان را متوجه ایران و اسلام کرده است.»
این روزنامه حتی حامیان مذاکره با آمریکا در ایران را تهدید کرده و نوشته است: «کافی است رهبری اراده کنند، خواهند دید میلیونها جوان با لبیک به فرمانده کل قوا، آنها را که خواب آمریکا را در ایران می‌بینند بیدار خواهند کرد و درسی به دشمن خواهند داد که دیگر با زبان گستاخی و دشمنی با ملت سخن نگویند.»
کیهان هم بخشی از سخنان علی خامنه‌ای که در تضاد با سخنان یک سال پیش حسن روحانی است را با حروف قرمز در صفحه یک خود برجسته کرده و از قول رهبر جمهوری اسلامی نوشته است: «امام حسین با عمربن سعد معامله نکردند، نهیب زدند.»
این روزنامه همچنین طی گزارشی از استقبال نمایندگان مجلس از سخنان علی خامنه‌ای خبر داده و نوشته است: «طبق بیانات صریح رهبری مذاکره با آمریکا ممنوع اعلام شد و دیگر بدون شک و تردید در رابطه با برجام، باید اولین دغدغه مجلس رسیدگی به آن باشد.»
روزنامه شرق از انتخاب محمدرضا عارف به عنوان رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان خبر داده است. این روزنامه نوشته است: «اولین جلسه شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان ظهر یکشنبه و به ریاست محمدرضا عارف تشکیل خواهد شد» و در این جلسه و البته جلسات بعدی قرار است «دربارهٔ ارکان این شورا و نیز نحوه تعامل با چهره‌های ملی و دولتی بحث شود؛ شورایی که با استقبال و مهر تأیید رئیس دولت اصلاحات شکل گرفته است.»
روزنامه بهار ضمن انتشار گزارشی دربارهٔ «رفتارهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی در مورد رخدادهای عربستان» نسبت به تقویت «نژادپرستی» در جامعه ایران هشدار داده است.
روزنامه ایران از قول سعید اوحدی رئیس سازمان حج و زیارت از «مفقود بودن ۷۱ ایرانی» در حادثه منا خبر داده و نوشته است: «هم‌اکنون هویت ایرانی ۴۲ جان‌باخته در سردخانه جده مشخص شده، ولی هنوز تشخیص هویت به معنای این که نام‌شان معلوم شود، انجام نشده است.»
این روزنامه همچنین از قول حسن قشقاوی معاون وزیر امور خارجه از «شناسایی دو جنازه ایرانی در سردخانه پاکستانی‌ها» خبر داده و نوشته است: «بازگشت فوری بدن‌های شناخته شده، دفن نکردن هیچ بدنی قبل از رضایت احتمالی و همکاری در جهت شناسایی مفقودان و تعیین تکلیف آنها در همکاری بین ایران و عربستان همچنان ادامه دارد و امیدواریم همکاری سعودی‌ها ادامه پیدا کند.»
روزنامه اعتماد از حضور هشت متهم حمله به علی مطهری در جلسه دوم دادگاه این پرونده گزارش داده و همزمان نوشته است که «دادگاه از علی مطهری رسماً دعوت کرد تا در جلسه بعدی دادگاه حضور یابد. یعنی ۱۹ آبان‌ماه علی مطهری باید یک بار دیگر سوار هواپیما به مقصد شیراز شود و فرودگاهی را که هفت ماه پیش در آن به او حمله شد.» ببیند».
روزنامه‌های قانون و ابتکار ضمن انتشار گزارش‌هایی از محمدجواد ظریف و جان کری در کنار آنگلا مرکل و پاپ فرانسیس به عنوان نامزدهای احتمالی جایزه صلح نوبل یاد کرده‌اند.
اوضاع اقتصادی ایران به روایت نهادهای جهانی؛ رتبه هفت در تورم، ۱۹ در بیکاری
روزنامه جهان صنعت اوضاع اقتصادی ایران را به استناد بررسی‌های بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول مورد توجه قرار داده و در تیتر یک خود نوشته است که ایران در میان کشورهای دنیا «رتبه هفت در تورم، ۱۹ در بیکاری» را دارد.
این روزنامه نوشته است که «بر اساس تازه‌ترین گزارش بانک جهانی دربارهٔ اقتصاد ایران، در سال ۲۰۱۵ ایران در حالی با کاهش رشد اقتصادی، کاهش سهم از اقتصاد جهان، کاهش سرمایه‌گذاری و پس‌اندازهای ملی، افت درآمد و هزینه‌های دولت و همچنین بدتر شدن شرایط بیکاری روبه‌رو می‌شود که در مقابل محورهایی چون نرخ تورم، واردات و صادرات بهبود پیدا می‌کنند.»
به نوشته جهان صنعت، طبق گزارش تازه بانک جهانی، نرخ تورم در ایران در سال جاری ۱۵٫۰۹ درصد خواهد بود و «اگرچه این میزان شرایط ایران را نسبت به دوره گذشته بهبود می‌بخشد و رشد دو پله‌ای ایران را رقم می‌زند، با این وجود از میان ۱۸۷ کشور، ایران همچنان در رتبه هفتم» بیشترین نرخ تورم در دنیا قرار دارد.
این روزنامه همچنین نوشته است: «صندوق بین‌المللی پول» هم در جدیدترین گزارش خود «با اشاره به کاهش رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی ایران» اعلام کرده است که «سهم ایران از اقتصاد جهان کاهش می‌یابد و به ۱٫۲۲ درصد می‌رسد».
جهان صنعت به نقل از گزارش «صندوق بین‌المللی پول» دربارهٔ «شاخص‌های کلان اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۵» نیز نوشته است: «تولید ناخالص داخلی ایران در این سال به ۳۹۶ میلیارد و ۹۱۵ میلیون دلار کاهش می‌یابد. این رقم در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ۴۱۶ میلیارد دلار برآورد شده بود»، هرچند بر اساس پیش‌بینی‌ها «این رقم در سال ۲۰۱۶ بار دیگر به بیش از ۴۱۶ میلیارد دلار بازخواهد گشت»، علاوه بر این «رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۵ به ۰٫۸ درصد (هشت دهم درصد) کاهش خواهد یافت، این رقم در سال گذشته به ۴٫۳۴ درصد افزایش یافته بود.»
روزنامه جهان صنعت همچنین خبر داده است که جدیدترین آمار صندوق بین‌المللی پول با اشاره به افزایش نرخ بیکاری در سال ۲۰۱۵ نشان می‌دهد رتبه ایران در این باره از ۲۶ به ۱۹ رسیده است که به معنای بدتر شدن وضعیت در کشور است.
بر اساس این گزارش، «نرخ بیکاری ایران از ۱۰٫۶ درصد در سال ۲۰۱۴ به ۱۱٫۶۶ درصد در سال ۲۰۱۵ می‌رسد و این رقم در سال ۲۰۱۶ به ۱۲٫۲ درصد افزایش می‌یابد» و به این ترتیب «ایران نوزدهمین کشوری است که نرخ بالای بیکاری در آن وجود دارد و عمده کشورهایی که نرخ بیکاری بیشتری نسبت به ایران دارند، اروپایی هستند».
جهان صنعت البته دربارهٔ «کشورهای اروپایی» که نرخ بیکاری آنها بیشتر از ایران است، نوشته «مقدونیه با نرخ بیکاری ۲۵٫۲۷ درصد رتبه نخست بیکاری در جهان را به خود اختصاص داده است و پس از آن بوسنی هرزگوین با ۲۷ درصد و یونان با ۲۶٫۷۸ درصد قرار دارند».
سه روایت روزنامه‌های اصولگرا از دلیل مخالفت خامنه‌ای با «مذاکره»
روزنامه جام جم، وابسته به سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی، در یادداشتی از حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نوشته است: یکی از دلایل مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با این مذاکره این است که «شرایط مذاکره برابر با آمریکا هنوز فراهم نشده است و چون این شرایط هنوز فراهم نیست هرگونه مذاکره در شرایط فعلی به ضرر منافع ملی جمهوری اسلامی ایران است و در راستای آرمان‌های کشور ارزیابی نمی‌شود».
حشمت الله فلاحت‌پیشه با تأکید بر این که «آمریکایی‌ها مذاکره را برای مذاکره می‌خواهند نه برای کسب نتیجه» نوشته است: «آمریکایی‌ها بیشتر از آن که دنبال نتیجه‌گیری، چه در بحث تنش‌زدایی، چه در بحث بحران‌های بین‌المللی و چه حتی در بحث ترمیم رابطه و پایان دادن به بحران‌ها باشند از مذاکره استفاده می‌کنند تا غرور یک ملت را بشکنند و سیاست‌های خودشان را تحمیل کنند و در نهایت از آن به عنوان عاملی در راستای منافع ملی آمریکا استفاده کنند. در صورتی که جمهوری اسلامی ایران استراتژی تحمیل اقتدارآمیز ارزش‌های آمریکایی را همواره با مقابله پاسخ داده و از مذاکره برابر صحبت کرده است.»
روزنامه جام جم همچنین نوشته است: «در موضوع هسته‌ای هم که مذاکره شکل گرفت مذاکره برای دفع شر بود، زیرا آمریکایی‌ها از این بهانه برای اعمال تحریم علیه ایران استفاده کرده بودند و سیاست ایران‌هراسی را پیش می‌بردند»، و به همین دلیل رهبر جمهوری اسلامی «مذاکره را به‌صورت موضوعی پذیرفت و تأکید کرد که این مذاکره به معنی گفت‌وگو در سایر موارد نیست، اما بعد از این مذاکرات، عده‌ای این بحث را مطرح کردند که ایران و آمریکا می‌توانند در موضوعات مختلف مذاکره کنند و این مذاکره شرایطی برابر دارد».
حشمت‌الله فلاحت‌پیشه نماینده پیشین مجلس در یادداشت روزنامه جام جم تأکید کرده است که مخالفت رهبر جمهوری اسلامی «با مذاکره برای این است که هنوز شرایط برای مذاکره برابر فراهم نیست و تا زمانی که شرایط این‌گونه باشد مذاکره با منع مواجه است اما اگر رفتار آمریکایی‌ها تغییر کند و شرایط برابر شکل بگیرد» آن موقع «مواضع دیگری ممکن است اتخاذ شود».
محمدکاظم انبارلویی از اعضای موتلفه اسلامی در سرمقاله روزنامه رسالت با عنوان «مذاکرات با آمریکا ممنوع» نوشته است: «مذاکره با آمریکا نه تنها فایده‌ای ندارد بلکه مضراتی هم دارد. اولین زیان آن مخدوش کردن «برند» مبارزه با استکبار جهانی است که بیش از سه دهه ملت‌های جهان را متوجه ایران و اسلام کرده است.»
سرمقاله‌نویس روزنامه رسالت همچنین نوشته است: «ما بر اساس تعهد اسلامی و انسانی مقید به اجرای تعهدات هستیم و به آن عمل می‌کنیم اما چون طرف هیچ تعهدی ندارد بنابراین مذاکرات یک‌سویه، یک‌طرفه و صد در صد به زیان ماست» و اگر هم آمریکایی‌ها «گاهی به تعهد خود عمل می‌کنند صرفاً برای طراحی یک دام برای اجرای نقشه‌های ظالمانه و فریبنده است».
این روزنامه همچنین نوشته است: «برخی بر این گمان هستند «برجام» فصل جدیدی از مناسبات ما با آمریکا و غرب می‌گشاید، لذا نباید هر حرفی را زد و هر عملی را انجام داد. اینان فکر می‌کنند ما با برجام به سمت تشنج‌زدایی با آمریکا پیش می‌رویم. این تصور صد در صد غلط است.»
رسالت سپس با اشاره به اظهارات روز چهارشنبه علی خامنه‌ای نوشته است: رهبر جمهوری اسلامی در دیدار جمعی از فرماندهان و کارکنان نیروی دریایی سپاه «کسانی که در مورد مذاکره با آمریکا دچار سهل‌انگاری و سهل‌اندیشی هستند را مورد خطاب قرار داده» و گفته است: «فصل مهمی از فعالیت‌های دشمن این است که محاسبات مسئولین را تغییر و افکار انقلابی و دینی مردم را دستکاری کرد.»
روزنامه رسالت با تأکید بر این که «به همین دلیل محکم، مذاکرات با آمریکا ممنوع است» نوشته است که «نه تنها دانشگاه‌ها و نیروهای مسلح بیدار و پای کار هستند بلکه مردم به‌ویژه جوانان هم پای کار هستند. اکنون با فاجعه منا یک بغض در گلوی ملت ایران علیه آمریکا به صورت فشرده وجود دارد و منتظر پاسخ تند، خشن و سخت به دشمن هستند. کافی است رهبری اراده کنند، خواهند دید میلیونها جوان با لبیک به فرمانده کل قوا، آنها را که خواب آمریکا را در ایران می‌بینند بیدار خواهند کرد و درسی به دشمن خواهند داد که دیگر با زبان گستاخی و دشمنی با ملت سخن نگویند».
روزنامه کیهان هم در تیتر یک خود از قول رهبر جمهوری اسلامی نوشته است: «مذاکره با آمریکا یعنی باز کردن راه نفوذ.»
کیهان بخشی از سخنان علی خامنه‌ای که در تضاد با سخنان یک سال پیش حسن روحانی است را با حروف قرمز در صفحه یک خود برجسته کرده و از قول رهبر جمهوری اسلامی نوشته است: «امام حسین با عمربن سعد معامله نکردند، نهیب زدند.»
کیهان از قول رهبر جمهوری اسلامی نوشته است: «افراد سهل‌اندیش و سهل‌انگار درخصوص مذاکره با آمریکا می‌گویند چگونه است که حضرت علی و حضرت امام حسین با دشمنان خود مذاکره کردند اما اکنون با مذاکره با آمریکا مخالفت می‌شود»، اما «چنین تحلیلی درخصوص مسائل تاریخ اسلام و مسائل کشور، نهایت ساده‌اندیشی است زیرا حضرت علی با زبیر و حضرت امام حسین با عمربن‌سعد، مذاکره به معنای امروز یعنی معامله نکردند بلکه هر دوی این بزرگواران به طرف مقابل خود نهیب زدند و آنها را نصیحت به خداترسی کردند».
حسن روحانی یک سال پیش در جریان سفر به زنجان طی سخنانی با تأکید بر «مذاکره در چارچوب منطق و موازین» با نقل روایتی گفته بود: در شب تاسوعا «امام حسین خیمه‌ای برپا کرد و عمر سعد را به مذاکره دعوت نمود؛ امامی که آگاه است که فردا او و یارانش توسط همین عمر بن سعد و یاران نادانش به شهادت خواهند رسید، اما خواست که با دنیا اتمام حجت کند و از همین‌رو در آن شب، ساعت‌ها با عمر سعد مذاکره کرد، تا نتیجه رویارویی آنان به جنگ ختم نشود.»
روزنامه کیهان همچنین طی گزارشی از استقبال نمایندگان مجلس از سخنان علی خامنه‌ای خبر داده و نوشته است: «نمایندگان هشدار رهبر معظم انقلاب دربارهٔ ممنوعیت مذاکره با آمریکا را جدی دانسته و گفتند طبق بیانات صریح رهبری مذاکره با آمریکا ممنوع اعلام شد و دیگر بدون شک و تردید در رابطه با برجام، باید اولین دغدغه مجلس رسیدگی به آن باشد.»
این روزنامه از قول حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر در مجلس نهم نوشته است: «همان طور که دولت در بیان خود اذعان می‌کند که از فرامین مقام معظم رهبری تبعیت می‌کند یا می‌خواهد این کار را انجام دهد، باید این تبعیت از ولایت فقیه را در عمل خود هم نشان دهد و ثابت نماید. این که اتفاقی برخورد کردیم و مذاکره و ملاقات کردیم در شأن دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی نیست، دستگاه دیپلماسی ما این مطلب را دریافت کند.»
علی خسروی نماینده سمنان نیز دلیل مخالفت صریح رهبر جمهوری اسلامی در خصوص «مذاکره با آمریکا» گفته است: «در مراکز علمی و دانشگاهی و هم نهادهایی مانند تشخیص مصلحت نظام و شورای عالی امنیت ملی به دنبال تئوریزه کردن مذاکره با آمریکا به عنوان اولین مرحله رابطه هستند تا تابوی مذاکرات شکسته شود.»
وی گفته است: «مقام معظم رهبری دیگر چگونه باید موضع خود را در مورد برجام و مذاکرات بگویند و تا چه زمانی تاریخ باید تکرار شود و تجربه کنیم که با رابطه با دشمن مشکلات حل نمی‌شود.»
گام انتخاباتی محمد خاتمی؛ تشکیل شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان به ریاست محمدرضا عارف
روزنامه شرق از انتخاب محمدرضا عارف به عنوان رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان خبر داده است.
این روزنامه نوشته است: «اولین جلسه شورای‌عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان ظهر یکشنبه و به ریاست محمدرضا عارف تشکیل خواهد شد»
در این جلسه و البته جلسات بعدی قرار است «دربارهٔ ارکان این شورا و نیز نحوه تعامل با چهره‌های ملی و دولتی بحث شود؛ شورایی که با استقبال و مهر تأیید رئیس دولت اصلاحات شکل گرفته است».
روزنامه شرق به دلیل ممنوعیت اعمال شده توسط قوه قضائیه در این گزارش از ذکر نام محمد خاتمی خودداری کرده و از وی با عنوان «رئیس دولت اصلاحات» یاد کرده اما نوشته است: چهارم مهرماه بود که خبر موافقت رئیس دولت اصلاحات با تشکیل شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان از طرف علی‌محمد غریبانی، رئیس دوره‌ای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، اعلام شد.
«رئیس دولت اصلاحات» گفته است: «با تشکیل این شورای‌عالی موافقم و مبارک است و بسیار مفید و سازگار خواهد بود. اجرای آن هماهنگی و انسجام بیشتری بین اصلاح‌طلبان به وجود خواهد آورد و تدبیر بهتری را در امور خواهد داشت.»
شرق با اشاره به این که ترکیب شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان «شامل شورای راهبردی اصلاح‌طلبان، دبیران‌کل احزاب عضو شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، احزاب جدیدالتأسیس که هنوز به عضویت شورا درنیامده‌اند و احزاب در شرف‌تأسیس» است و «تصمیمات در شورا با ریاست محمدرضا عارف و محوریت اجرایی او شکل می‌گیرد»، از قول عبدالله ناصری نوشته است: «رهبری معنوی رئیس دولت اصلاحات پذیرفته شده است، اما ایشان ورودی به کار اجرایی ندارند و کارها را به جمع سپرده‌اند. آقای عارف هم به دلیل موقعیتی که دارند و مباحثی که در جلسات طرح شده بود، ریاست به طور طبیعی برعهده آقای عارف خواهد بود.»
روزنامه شرق نوشته است: «شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان آمده است که همه فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفند پیش‌رو را یک‌کاسه کند» و این در حالی است که «اصلاح‌طلبان تا به امروز فعالیت‌های انتخاباتی خود را از طریق تشکیل کمیته انتخابات در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و کمیته راهبردی در پیش گرفته بودند که ریاست آن برعهده عبدالواحد موسوی لاری بود.»
عبدالله ناصری به این روزنامه گفته است: «از این به بعد کمیته راهبردی شورای مشورتی و کمیته انتخاباتی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات وجود نخواهد داشت.»
علی تاجرنیا یکی دیگر از چهره‌های اصلاح طلب هم به روزنامه شرق گفته است: «احتمال موازی‌کاری در بدنه تشکیلاتی اصلاحات وجود داشت و همچنین برای یک‌کاسه‌کردن ظرفیت اصلاح‌طلبان، طرح تشکیل شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان مطرح و هم از طرف رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و هم از طرف شورای هماهنگی این شورا پذیرفته شد»، و کمیته انتخابات شورای هماهنگی جبهه اصلاحات «از ابتدا تشکیل شده بود و امروز هم بحثی درخصوص انحلال آن مطرح نیست اما طبیعتاً وقتی شورای سیاستگذاری اصلاح‌طلبان تشکیل می‌شود، شورای هماهنگی اصلاحات هم در دل این شورا وجود خواهد داشت».
این چهره اصلاح طلب گفته است که «بحثی درخصوص انحلال این کمیته مطرح نشده است اما وقتی شورای سیاستگذاری با حضور اعضای کمیته انتخابات و سایرین تشکیل می‌شود، عملاً این کمیته فعالیت‌های خود را در قالب این شورا انجام خواهد داد».
«شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان» که قرار است در جریان انتخابات، تمام طیف‌های اصلاح طلبان را نمایندگی کند در شرایط فعلی ۱۱ نفر عضو حقیقی و ۲۱ نفر عضو حقوقی» دارد که منظور از اعضای حقوقی همان دبیران‌کل احزاب اصلاح طلب است اما علی تاجرنیا گفته است «چهره‌هایی در ترکیب شورای سیاستگذاری حضور دارند که نمایندگی هاشمی رفسنجانی و دولت را انجام می‌دهند و نظرات آنها را منتقل می‌کنند»، نظری که حسین مرعشی از اعضای حزب کارگزاران آن را رد کرده و در گفت‌وگو با روزنامه شرق در این‌باره اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته است: «دست‌کم چنین وظیفه‌ای برعهده کارگزارانی‌های شورا نیست.»
عبدالله ناصری نیز به شرق گفته است: «از دولتی‌ها کسی در این جمع حضور ندارد، اما شورا به این سمت خواهد رفت که کار خود را با منسوبین دولت یعنی حزب اعتدال و توسعه هماهنگ کند و دولت را از ناحیه حزبی آن خارج از این ماجرا نبیند. این هماهنگی به این معنی نخواهد بود که دولت به ما هو دولت بخواهد وارد کار انتخاباتی شود.»
نگرانی از تقویت «نژادپرستی» در جامعه ایران
روزنامه بهار ضمن انتشار گزارشی دربارهٔ «رفتارهای اخیر در شبکه‌های اجتماعی درمورد رخدادهای عربستان» نسبت به تقویت «نژادپرستی» در جامعه ایران هشدار داده است.
حنیف عبدالله، دانشجویی که چهارسال است در ایران تحصیل می‌کند و «مادرش ایرانی و پدرش تونسی» است به روزنامه بهار گفته است: «شاید باورتان نشود اما من این روزها پیام‌هایی در فیس‌بوک از طرف کسانی که اصلاً همدیگر را نمی‌شناختیم دریافت می‌کردم که حاوی حرف‌های بسیار رکیکی بود. حتی بعضاً می‌فهمیدم شخص ارسال‌کننده پیام، دوست یکی از دوستانم است و در حالی که اصلاً من را نمی‌شناسد صرفاً برای این که از اسم و عکسم مشخص بود که عرب هستم تصمیم گرفته بود به من فحش بدهد. احتمالاً با خودش فکر کرده من این فحش‌ها را برای سران آل‌سعود ارسال می‌کنم و او از این طریق با جنایت آل سعود مبارزه کرده است؛ در حالی که این حرف‌ها صرفاً قلب من را می‌شکند چون من ایرانی‌ها و البته تمام مردم جهان را دوست دارم، می‌دانم خیلی از عرب‌ها هم همین احساس را دارند.»
عباس کاظمی، جامعه‌شناس نیز به این روزنامه گفته است: «نژادپرستی و تقویت آن در مردم باعث می‌شود آنها سلامت درونشان را از دست بدهند»، ضمن این که «نژادپرستی بیشتر از آن که علت باشد معلول است؛ معلول ناآگاهی، عصبیت و حتی بی‌پناهی. مردمی که فکر می‌کنند دولت از آنها حمایت نمی‌کند تصمیم می‌گیرند خودشان دست به کار شوند؛ بنابراین نباید این دست رفتارها را به حال خود رها کرد».
روزنامه بهار به اظهارات اکبر عبدی اشاره کرده و نوشته است: «آقای بازیگر روی سن و در حضور تعداد نسبتاً زیادی از مردم و احتمالاً میلیونها مخاطب خاطره‌ای از تحقیر یک عرب را به خاطر کاری که آن را اشتباه می‌دانسته بازگو می‌کند، حضار دست می‌زنند و صدای خنده‌ها از ته دل بلند می‌شود. ویدئوی این ماجرا در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود و واکنش‌های اولیه مخاطبان مجازی هم همان خنده‌های بلند و نثار یک دمش گرم است.»
این روزنامه نوشته است: «سالیان سال است که خیلی‌ها تلاش می‌کنند نشان دهند ایرانی‌ها و عرب‌ها آب‌شان توی یک جوی نمی‌رود، چون ما تمدن ۲۵۰۰ ساله داریم و خیلی با فرهنگ‌تر از آنها هستیم، اما کافی است اتفاقی بیفتد کمی خشم هم در ما برانگیزند، اینجاست که نه تنها این رسم دیرینه دوباره فرصت بروز و ظهور پیدا می‌کند بلکه ما از طرق مختلف تلاش می‌کنیم یادآوری کنیم چقدر از آنها بهتریم و آنها مستحق بدترین چیزها هستند، به این ترتیب احتمالاً با خیال این که تا جایی که در توانمان بوده انتقام گرفته‌ایم کمی آرام می‌گیریم. این را می‌شود در واکنش مردمی که برای آقای بازیگر دست می‌زنند، می‌شود در واکنش کسانی که متن آقای نوازنده معروف را در اینستاگرام لایک می‌کنند و کامنت «دقیقاً» می‌گذارند دید. متنی که در آن شعر جعلی منسوب به فردوسی آمده و بعد هم تف به روی روزگاری انداخته که در آن عرب‌ها کاره‌ای شده‌اند.»
به گزارش این روزنامه، «واکنش‌های برخی کاربران شبکه‌های مجازی در روزهای گذشته فقط به لایک کردن و کف زدن برای هنرنمایی آدم‌معروف‌ها ختم نشده بلکه بر خودشان هم واجب می‌دانند از فرصتی که در اختیارشان قرار گرفته انتقام خون حجاج شهید منا و شهدایی را که زیر جرثقیل مانده‌اند از طریق متن‌های سراسر نژادپرستانه بگیرند».
روزنامه بهار با اشاره به رفتارهای مشابهی علیه افغان‌های ساکن ایران نوشته است: «ما این کار را قبلاً هم کرده‌ایم، نه فقط درمورد عرب‌ها که مثلاً درمورد افاغنه، وقتی که تصمیم گرفتیم در پیروی از برخی اسلاف‌مان گردن مسگری را در شوشتر به جزای گناهی که آهنگری در بلخ کرده بود بزنیم و خانه عده‌ای از افاغنه ساکن در اطراف یزد را به جرم تجاوز یکی از هم‌وطن‌های آنها به دختری یزدی آتش زدیم و نشان دادیم به‌رغم تاریخ تمدن ۲۵۰۰ ساله‌مان، بعضی از ما نمی‌توانند تفاوت در رنگ، زبان، شکل چشم‌ها، دین و... را کنار بگذارند و مسائل را چنان که باید و شاید از هم تفکیک کنند. اینجاست که سؤالی پررنگ در ذهن خیلی از ما شکل می‌گیرد.»
عباس کاظمی، جامعه‌شناس به روزنامه بهار گفته است: «همان طور که وقتی عضوی از یکی از قومیت‌ها اشتباه می‌کند، نمی‌توان کلیت آن قومیت را زیر سؤال برد و متهم کرد، وقتی هم عده‌ای در ایران رفتارهای نژادپرستانه می‌کنند یا اقدامات و بی‌مسئولیتی‌های حکومت کشوری را به پای تمام مردم آن کشور می‌گذارند و زبان به توهین و تحقیر باز می‌کنند، نمی‌توان گفت همه مردم نژادپرست هستند.»
این جامعه‌شناس البته تأکید کرده است که «من در مورد جامعه ایران خیلی هم بدبین نیستم؛ به‌خصوص در سال‌های گذشته که مردم فرصت شنیدن نظرات مختلف را به سبب گوناگونی وسایل ارتباطی پیدا کرده‌اند رفتارها بهتر شده است. از نزدیک شاهد بودم به موازات سر زدن رفتارهای نژادپرستانه از سوی عده‌ای، عده‌ای دیگر حاضر می‌شدند و به روشنگری و تذکر دادن می‌پرداختند. خیلی از مردم به صورت خودبه‌خود اقدامات نژادپرستانه را محکوم کردند».
روزنامه بهار همچنین از قول عباس کاظمی نوشته است: «همین حالا ما ایرانی‌ها از این که برخی رسانه‌های خارجی مردم ایران را مردمی عقب‌مانده معرفی کرده‌اند شکایت می‌کنیم، اما خودمان در فرهنگ غنی اعراب مطالعه نمی‌کنیم. اگر نهادهای فرهنگی و علمی وابسته به دولت و مستقل تصمیم بگیرند در این راستا قدم بردارند و فرهنگ قومیت‌ها و کشورهایی را که حساسیت روی آنها بیشتر است به مردم بشناسانند و مثلاً با برنامه‌هایی مانند برگزاری قوی‌تر هفته فرهنگی افاغنه، هفته فرهنگی مردم لبنان، سوریه، عراق، تونس و... و جا دادن برخی از مفاهیم نوع‌دوستانه در کتب درسی و... کمک می‌کنند تعداد کسانی که در برابر نژادپرستی می‌ایستند، بیشتر شود.»
