فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بازرسی «تحت هر عنوانی» و حتی با «فاصله» از مراکز نظامی ایران را «در حکم جاسوسی» دانسته و همچون یک فرمانده دیگر سپاه پاسخ آن را «سرب داغ» عنوان کرد.
بر اساس گزارش روز جمعه، یکم خرداد، از خبرگزاری صداوسیما، امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده هوافضای سپاه، در دیدار با وابستگان نظامی خارجی مقیم ایران درخواست برای بازرسی از مراکز نظامی کشور را همچون «درخواست جاسوسی رسمی» در ایران دانست.
در ادامه انتقادها و واکنش‌های تند مقامات جمهوری اسلامی به احتمال اجرای پروتکل الحاقی و بازرسی از تاسیسات، آقای حاجی‌زاده تاکید کرد که بازرسی از مراکز نظامی ایران «تحت هر عنوانی، شامل بازرسی هماهنگ‌شده یا نشده، پیرامون مراکز یا حتی هر فاصله و به هر شکلی را در حکم جاسوسی می‌دانیم و پاسخ آن سرب داغ است».
این سخنان آقای حاجی‌زاده یادآور اظهارات حسین سلامی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران ایران، است که روز شنبه، ۲۹ فروردین، در هشداری شدیداللحن گفته بود که جمهوری اسلامی جواب بازدید از مراکز نظامی‌اش را «با سرب داغ» خواهد داد.
اعضای تیم مذاکره‌‌کننده اتمی ایران پیشتر از احتمال «دسترسی مدیریت‌‌شده» به مراکز نظامی ایران خبر داده و اعلام کردهاند که منظور از «دسترسی» نه بازرسی، بلکه «نمونهبرداری محیطی» است.
در سخنانی مشابه، علی‌‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز روز دوشنبه، ۷ اردیبهشت، گفت که «بازرسان بر اساس پروتکل الحاقی می‌توانند از مناطق اطراف مراکز غیرهسته‌ای نمونهبرداری کنند».
با این حال آیت‌‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، تاکید کرد که ايران «اجازه بازرسی از مراکز نظامی» و «بازجويی از دانشمندان هسته ای» خود را نخواهد داد.
ساعاتی پس از این سخنان رهبر جمهوری اسلامی، مری هارف، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، گفت که دولت آمریکا بنا ندارد به هر نظر رهبر جمهوری اسلامی واکنش نشان دهد.
اما یک روز پس از این سخنان حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، با تاکید بر اطاعت تمام و کمال دولت از رهبر جمهوری اسلامی گفت که ایران توافقی که اجازه دسترسی «به اسرار علمی و نظامی» کشور را بدهد، «هرگز» امضا نخواهد کرد.
در همین حال علاء‌الدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، شامگاهپنج‌شنبه در یک برنامه تلویزیونی گفت که بازدید از «مراکز حساس» ایران «با توسل» به پروتکل الحاقی «غیرقابل قبول» است.
وی اضافه کرد: «اگر زمانی پروتکل الحاقی در مجلس بررسی شود، این موارد در آن حذف خواهد شد.»
بر پایه پروتکل الحاقی در پیمان منع گسترش سلاح هستهای معروف به ان‌‌‌‌پی‌تی که ایران در تفاهم اتمی لوزان اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته، بازرسان آژانس انرژی اتمی مجاز خواهند بود هر زمان که لازم می‌دانند از تأسیسات هستهای ایران بازرسی سرزده داشته باشند.
با این حال حسن روحانی روز پنجشنبه، ۳۱ اردیبهشت، گفت: «مدیریت اجرای پروتکل الحاقی با ما و بر مبنای رعایت خطوط قرمز خواهد بود.»
در همین حال محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز روز دوشنبه، ۲۸ اردیبهشت، گفته بود که «پروتکل الحاقی به هیچ وجه اجازه دسترسی بی‌‌رویه و بدون دلیل به ساختارهای کشورها را فراهم نمی‌کند، بلکه چارچوبی قاعده‌‌مند را ایجاد می‌کند که هم اکنون در ۱۲۴ کشور در حال اجرا است.»
این در حالی است که از سوی دیگر، به گفته وزیر خارجه فرانسه، در تازه‌ترین دور از مذاکرات اتمی تهران اعلام کرده است در صورت شک به نقض توافق هستهای، برای صدور اجازه ورود بازرسان بین‌المللی به تاسیسات خود به ۲۴ روز فرصت نیاز دارد.
همزمان با ادامه مناقشه درباره بازرسی از مراکز اتمی ایران، دور سوم مذاکرات ایران و گروه ۵+۱ برای ادامه نگارش توافق نهایی شامگاه پنجشنبه در شهر وین پایان یافت.
در این دور از مذاکرات که روز جمعه نیز ادامه دارد، عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر خارجه ایران، و هلگا اشمید، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شرکت دارند.
ایران و گروه ۵+۱ پس از هشت روز مذاکرات فشرده، ۱۳ فروردین، در لوزان سوئیس درباره چارچوب اولیه توافق نهایی به تفاهم رسیدند.
دو طرف پیشتر روز ۱۱ تیر را آخرین مهلت برای امضای توافق نهایی تعیین کردهاند.
