صدور اعلامیه وزارت خارجه آمریکا مبنی بر لغو کنفرانس «خاورمیانه عاری از سلاح‌های اتمی» که قرار بود ماه آینده در هلسینکی، پایتخت فنلاند، با حضور نمایندگان رسمی ایران برگزار شود، دولت اسرائیل را در آستانه برگزاری انتخابات سراسری این کشور، از قرار گرفتن در مسیر یک موج تبلیغات تازه باز داشت.
در جریان نشست سال ۲۰۱۰ سازمان ملل در نیویورک به منظور بررسی و اصلاح پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی، با پیشنهاد مصر و پشتیبانی دبیرکل وقت سازمان ملل، تصمیم گرفته شد کنفرانس خاورمیانه عاری از سلاح‌های اتمی در سال ۲۰۱۲ برگزار شود.
در حال حاضر اسرائیل تنها کشور خاورمیانه دارای سلاح‌های هسته‌ای است، اگرچه موضوع در اختیار داشتن سلاح‌های اتمی تاکنون رسما مورد پذیرش مقامات اسرائیلی قرار نگرفته است. کشور‌های عرب خاورمیانه از سال ۱۹۶۰ تاکنون موضوع مسلح شدن اسرائیل به سلاح‌های اتمی را خطر علیه امنیت ملی خود معرفی می‌کنند.
جمهوری اسلامی ایران نیز با تکمیل بومی چرخه سوخت اتمی و ذخیره‌سازی نزدیک به شش هزار کیلوگرم اورانیوم با غلظت کم و بیش از ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد عملا در شرایطی قرار گرفته است که در صورت اتخاذ تصمیم سیاسی در این زمینه، در فاصله نسبتا کوتاهی به انجام یک انفجار اتمی و پیوستن به باشگاه دارندگان سلاح‌های هسته‌ای قادر خواهد شد.
از این لحاظ پرداختن به نگرانی‌های منطقه پیرامون گسترش سلاح‌های کشتار جمعی در یک گردهمایی بین‌المللی، و حضور نمایندگان هر دو کشور اسرائیل و ایران در آن، شاید می‌توانست در تدوین نقشه راه حرکت به سمت و سوی خاورمیانه غیر اتمی موثر واقع شود، گرچه دست یافتن به چنین هدفی عملا تا چند دهه آینده مقدور به نظر نمی‌رسد.
استدلال آمریکا
در نگاه آمریکا ملاحظات امنیتی کشور‌های خاورمیانه هم‌سو و مشترک نیست، به این معنی که در عین اشتراک نظر با اسرائیل برای دفاع از موجودیت خود با توسل به هر وسیله، من‌جمله سلاح‌های کشتار جمعی، مسلح شدن ایران را به سلاح‌های کشتار جمعی یک خطر امنیتی علیه منطقه معرفی می‌کند.
توانایی‌های نظامی اسرائیل نیز که مجهز شدن به سلاح‌های کشتار جمعی بخش غیر قابل تفکیک آن به شمار می‌رود، در نگاه آمریکا تهدیدی امنیتی علیه کشور‌های منطقه (کشور‌های عرب و مسلمان خاورمیانه) نیست.
این تفاوت‌ها، آن گونه که ویکتوریا نولند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز جمعه اظهار داشت می‌باید طی انجام «تماس‌ها، توافق‌ها و همکاری‌های دوجانبه» از میان برداشته شود.
نکته دیگری که خانم نولند در توجیه تصمیم آمریکا مبنی بر لغو کنفرانس هلسینکی مورد تاکید قرار داد این بود: «مخالفت واشینگتن با قرار گرفتن یک کشور خاص (اسرائیل) تحت فشار و یا منزوی ساختن آن».
علاوه بر ادامه بحران داخلی در سوریه و انتظار انجام تغییرات سیاسی در آن کشور، اسرائیل نیز در تدارک برگزاری انتخابات پارلمانی در روز ۲۲ ژانویه است. نتایج انتخابات می‌تواند ترکیب دولت ائتلافی کنونی و سیاست خارجی اسرائیل در قبال سوریه و نحوه برخورد با ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
نا‌خشنودی ایران
ایران که علی‌رغم تمامی تردید‌های ابراز شده در جامعه جهانی و قطعنامه‌های تنبیهی و توبیخی شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان بر غیرنظامی بودن طبیعت برنامه‌های اتمی خود اصرار می‌ورزد، قصد داشت که در صورت برگزاری کنفرانس هلسینکی از این رخداد به عنوان تریبونی برای تغییر جهت دادن توجه جهانی از فعالیت‌های اتمی خود به اسرائیل استفاده کند.
با در نظر داشتن اهمیت تریبون کنفرانس لغو شده در هلسینکی، نماینده جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه گذشته با اطلاع از حضور نماینده رسمی و عالی‌رتبه اسرائیل در کنفرانس منع گسترش سلاح‌های اتمی در بروکسل شرکت کرد و همزیستی مسالمت‌آمیز در یک گردهمایی بین‌المللی با نماینده اسرائیل را پذیرفت.
از سوی ایران علی‌اصغر سلطانیه، سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در کنفرانس بروکسل حضور یافته بود و هیئت اسرائیلی را جرمی عیسی خاروف، سفیر سیار در امور استراتژیک و امور بین‌المللی آن کشور، هدایت می‌کرد. یک دیپلمات فنلاندی بنام جاکو لاجاوا نیز از سوی دبیرکل سازمان ملل به کنفرانس مقدماتی سه‌شنبه گذشته در بروکسل اعزام شده بود که ضمن نظارت بر روند کنفرانس مقدماتی، به برگزاری بهتر کنفرانس اصلی در هلسینکی یاری دهد.
با وجود تمامی تلاش‌های دو سال گذشته سازمان ملل و انتظارات کشور‌های عرب و امیدواری اخیر دولت ایران برای دست یافتن به تریبون هلسینکی برای تبلیغات، تصمیم آخرین لحظه آمریکا مبنی بر اعلام لغو کنفرانس هلسینکی، ضمن نا‌امید ساختن تهران، و تعدادی از کشور‌های عرب نشان داد که بزرگ‌ترین تامین‌کننده مالی سازمان ملل در اتخاذ تصمیمات حساس آن از قدرت رای تعیین‌کننده برخوردار است.
در جریان نشست سال ۲۰۱۰ سازمان ملل در نیویورک به منظور بررسی و اصلاح پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی، با پیشنهاد مصر و پشتیبانی دبیرکل وقت سازمان ملل، تصمیم گرفته شد کنفرانس خاورمیانه عاری از سلاح‌های اتمی در سال ۲۰۱۲ برگزار شود.
در حال حاضر اسرائیل تنها کشور خاورمیانه دارای سلاح‌های هسته‌ای است، اگرچه موضوع در اختیار داشتن سلاح‌های اتمی تاکنون رسما مورد پذیرش مقامات اسرائیلی قرار نگرفته است. کشور‌های عرب خاورمیانه از سال ۱۹۶۰ تاکنون موضوع مسلح شدن اسرائیل به سلاح‌های اتمی را خطر علیه امنیت ملی خود معرفی می‌کنند.
جمهوری اسلامی ایران نیز با تکمیل بومی چرخه سوخت اتمی و ذخیره‌سازی نزدیک به شش هزار کیلوگرم اورانیوم با غلظت کم و بیش از ۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد عملا در شرایطی قرار گرفته است که در صورت اتخاذ تصمیم سیاسی در این زمینه، در فاصله نسبتا کوتاهی به انجام یک انفجار اتمی و پیوستن به باشگاه دارندگان سلاح‌های هسته‌ای قادر خواهد شد.
از این لحاظ پرداختن به نگرانی‌های منطقه پیرامون گسترش سلاح‌های کشتار جمعی در یک گردهمایی بین‌المللی، و حضور نمایندگان هر دو کشور اسرائیل و ایران در آن، شاید می‌توانست در تدوین نقشه راه حرکت به سمت و سوی خاورمیانه غیر اتمی موثر واقع شود، گرچه دست یافتن به چنین هدفی عملا تا چند دهه آینده مقدور به نظر نمی‌رسد.
استدلال آمریکا
در نگاه آمریکا ملاحظات امنیتی کشور‌های خاورمیانه هم‌سو و مشترک نیست، به این معنی که در عین اشتراک نظر با اسرائیل برای دفاع از موجودیت خود با توسل به هر وسیله، من‌جمله سلاح‌های کشتار جمعی، مسلح شدن ایران را به سلاح‌های کشتار جمعی یک خطر امنیتی علیه منطقه معرفی می‌کند.
توانایی‌های نظامی اسرائیل نیز که مجهز شدن به سلاح‌های کشتار جمعی بخش غیر قابل تفکیک آن به شمار می‌رود، در نگاه آمریکا تهدیدی امنیتی علیه کشور‌های منطقه (کشور‌های عرب و مسلمان خاورمیانه) نیست.
این تفاوت‌ها، آن گونه که ویکتوریا نولند، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، روز جمعه اظهار داشت می‌باید طی انجام «تماس‌ها، توافق‌ها و همکاری‌های دوجانبه» از میان برداشته شود.
نکته دیگری که خانم نولند در توجیه تصمیم آمریکا مبنی بر لغو کنفرانس هلسینکی مورد تاکید قرار داد این بود: «مخالفت واشینگتن با قرار گرفتن یک کشور خاص (اسرائیل) تحت فشار و یا منزوی ساختن آن».
علاوه بر ادامه بحران داخلی در سوریه و انتظار انجام تغییرات سیاسی در آن کشور، اسرائیل نیز در تدارک برگزاری انتخابات پارلمانی در روز ۲۲ ژانویه است. نتایج انتخابات می‌تواند ترکیب دولت ائتلافی کنونی و سیاست خارجی اسرائیل در قبال سوریه و نحوه برخورد با ایران را تحت تاثیر قرار دهد.
نا‌خشنودی ایران
ایران که علی‌رغم تمامی تردید‌های ابراز شده در جامعه جهانی و قطعنامه‌های تنبیهی و توبیخی شورای امنیت سازمان ملل و شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان بر غیرنظامی بودن طبیعت برنامه‌های اتمی خود اصرار می‌ورزد، قصد داشت که در صورت برگزاری کنفرانس هلسینکی از این رخداد به عنوان تریبونی برای تغییر جهت دادن توجه جهانی از فعالیت‌های اتمی خود به اسرائیل استفاده کند.
با در نظر داشتن اهمیت تریبون کنفرانس لغو شده در هلسینکی، نماینده جمهوری اسلامی روز سه‌شنبه گذشته با اطلاع از حضور نماینده رسمی و عالی‌رتبه اسرائیل در کنفرانس منع گسترش سلاح‌های اتمی در بروکسل شرکت کرد و همزیستی مسالمت‌آمیز در یک گردهمایی بین‌المللی با نماینده اسرائیل را پذیرفت.
از سوی ایران علی‌اصغر سلطانیه، سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در کنفرانس بروکسل حضور یافته بود و هیئت اسرائیلی را جرمی عیسی خاروف، سفیر سیار در امور استراتژیک و امور بین‌المللی آن کشور، هدایت می‌کرد. یک دیپلمات فنلاندی بنام جاکو لاجاوا نیز از سوی دبیرکل سازمان ملل به کنفرانس مقدماتی سه‌شنبه گذشته در بروکسل اعزام شده بود که ضمن نظارت بر روند کنفرانس مقدماتی، به برگزاری بهتر کنفرانس اصلی در هلسینکی یاری دهد.
با وجود تمامی تلاش‌های دو سال گذشته سازمان ملل و انتظارات کشور‌های عرب و امیدواری اخیر دولت ایران برای دست یافتن به تریبون هلسینکی برای تبلیغات، تصمیم آخرین لحظه آمریکا مبنی بر اعلام لغو کنفرانس هلسینکی، ضمن نا‌امید ساختن تهران، و تعدادی از کشور‌های عرب نشان داد که بزرگ‌ترین تامین‌کننده مالی سازمان ملل در اتخاذ تصمیمات حساس آن از قدرت رای تعیین‌کننده برخوردار است.
