حدس و گمان‌های پیش‌هنگام پیرامون احتمال رویارویی حسن روحانی و باراک اوباما در جریان نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل، با پرهیز آن دو از «کوچه آشتی‌کنان» و انصراف از دست دادن «تصادفی» در راهروها یا سر میز نهار، سرانجام با نومیدی ناظران به انتها رسید. در عوض دو رئیس دولت میهمان و میزبان به ارسال پیام‌های کوتاه و روشن برای یکدیگر، طی نطق‌های جداگانه در مجمع، قناعت کردند.
تهران بخش‌هایی از سخنان رئیس جمهور آمریکا را که مستقیما خطاب به حاکمیت اسلامی ایران ایراد شد، از کنار گوش عبور خواهد داد. رئیس دولت جمهوری اسلامی نیز در نطق خود تنها به بخش‌هایی از اظهارات رئیس دولت آمریکا بسنده کرد که حاکمیت تهران آماده شنیدن است: تن دادن به بده و بستان به جای تقابل.
آن چه تهران و واشینگتن شاید هنوز نه قادر به درک و نه مایل به فراهم آوردن آن هستند زمینه‌هایی است که رسیدن به سطح همکاری بین دو دولت متخاصم و دو ملت غیرمتخاصم را ممکن می‌سازد. در نگاه تهران آمریکا همچنان «شیطان بزرگ» است، و در نگاه واشینگتن، ایران عضو ارشد «محور شرارت».
مروری بر بخش‌های مهم از سخنان اوباما در نشست مجمع، مجموعه انتظارات واشینگتن از تهران را به گونه‌ای ترسیم می‌کند، که برآوردن آنها، تنها موکول به تغییر ماهیت حاکمیت جمهوری اسلامی است. در عین حال دولت آمریکا، حاکمیت اسلامی و مجموعه ملت ایران را در یک کفه واحد قرار می‌دهد.
انتظارات از تهران
اوباما در سخنان خود ضمن اشاره به چهار ستون سرنوشت‌ساز برای نسل فردا تاکید کرد: ظرفیت‌های موجود برای کشتار انسان‌ها باید مهار شوند. او یادآور شد: «کشورهایی که از قبول تعهدات خود برای پیشگیری از اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی سرباز می‌زنند، باید پاسخ تمرد‌های خود را بگیرند.»
در اشاره‌ای روشن به خودداری از پذیرفتن بازرسان آژانس در مرکز نظامی پارچین که تهران متهم به انجام پاره‌ای آزمایش‌های اتمی مشکوک در آن است آقای اوباما گفت: «دنیایی که در آن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از انجام مسئولیت خود بازمی‌مانند، و درخواست‌های سازمان ملل بی‌پاسخ می‌ماند، همه مردم و تمام ملت‌ها احساس امنیت کمتری می‌کنند.»
با قرار دادن تهران در کنار کره شمالی (عضو دیگری از سه کشوری که جرج بوش، رئیس جمهور سابق آمریکا، محور شرارت نامیده بود)، اوباما خاطرنشان ساخت: ایران و کره شمالی با اقدامات خود تاکنون ما را در این سراشیبی خطرناک قرار داده‌اند. ما به حق هر دو کشور برای داشتن زندگی بهتر احترام می‌گذاریم، مشروط بر این که آنها به تعهدات و مسئولیت‌های خود عمل کنند. اما در صورتی که دولت‌های ایران و کره شمالی بر انکار معیارهای جهانی ادامه دهند، اگر آنها دست یافتن به سلاح اتمی را مقدم بر ثبات منطقه‌ای و فراهم آوردن فرصت‌های تازه برای ملت‌های خود قرار دهند، اگر آن دو دولت نسبت به خطر افزایش رقابت تسلیحاتی در شرق آسیا و خاورمیانه دچار فراموشی بشوند، آن گاه باید هر دو را تعقیب کرد.»
اوباما در گوشه دیگری از سخنان خود (با اشاره به تروریسم و شاید وضعیت موجود در سوریه) یادآور شد: «باید تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود را به کار گرفته و نشان دهیم که کشتار زنان، مردان و کودکان بی‌گناه هرگز تحمل نخواهد شد.»
پاسخ روحانی
در اشاره به سخنان صبحگاهی اوباما، حسن روحانی که طی اقامت خود در نیویورک تنها به ایراد یک جمله کوتاه به زبان انگلیسی مرکب از تنها هشت کلمه، طی مصاحبه با کریستین امان‌پور و شبکه سی‌ان‌ان قناعت کرده بود، اظهار داشت که «با دقت سخنان رئیس جمهور آمریکا را شنیده است».
در بخشی از سخنان خود که پاسخ مستقیم به اظهارات رئیس جمهور آمریکا بود و به نظر می‌رسید در نطق از پیش تهیه شده او گنجانیده شده، آقای روحانی پذیرفت که دوران «حاصل جمع صفر»، «باخت‌ـ‌باخت»، پایان یافته و به جای تقابل و نفی دیگری باید به همکاری و اشتراک منافع پرداخت. (بازی «حاصل جمع صفر» اصطلاحی است که نوع سیاسی و امنیتی آن در دوران جنگ سرد بین شرق و غرب جریان داشت، به این شکل که زیان یک طرف سود دیگری تلقی می‌شد و کاهش سهم یک سوی معادله برابر با افزایش سهم رقیب بود).
آقای روحانی به جای «بازی حاصل جمع صفر» که شیوه‌ای نفی‌ای و سلبی است، شیوه مخالف آن را که اثباتی و مبتنی بر همکاری و دادن و ستاندن است پیشنهاد کرد. آقای روحانی در سخنان خود، بدون نشان دادن راه حل، مدعی شد که «می‌توان برای مدیریت اختلاف‌های ایران و آمریکا به یک چارچوب دست یافت».
روحانی ضمن تاکید مکرر بر حق غنی‌سازی اورانیم در ایران پذیرفت که «امنیت ملی ایران ایجاب می‌کند که به همه پرسش‌های منطقی درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود پاسخ دهد».
سخنرانی روحانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل محافظه‌کارانه، فاقد ابتکار، و بی‌بهره از مرزشکنی و تا حدود زیادی بی‌روح بود. مقایسه نطق طولانی و یکنواخت روحانی در اجلاس مجمع با نکاتی که او پیش از انتخاب شدن به ریاست دولت و طی مناظره‌های انتخاباتی بر زبان آورده بود نشانه حرکت حساب‌شده او است به سمت اصولگرایان داخلی، بعد از انتخاب شدن، و پیش از آغاز مذاکرات سرنوشت‌ساز اتمی.
تهران بخش‌هایی از سخنان رئیس جمهور آمریکا را که مستقیما خطاب به حاکمیت اسلامی ایران ایراد شد، از کنار گوش عبور خواهد داد. رئیس دولت جمهوری اسلامی نیز در نطق خود تنها به بخش‌هایی از اظهارات رئیس دولت آمریکا بسنده کرد که حاکمیت تهران آماده شنیدن است: تن دادن به بده و بستان به جای تقابل.
آن چه تهران و واشینگتن شاید هنوز نه قادر به درک و نه مایل به فراهم آوردن آن هستند زمینه‌هایی است که رسیدن به سطح همکاری بین دو دولت متخاصم و دو ملت غیرمتخاصم را ممکن می‌سازد. در نگاه تهران آمریکا همچنان «شیطان بزرگ» است، و در نگاه واشینگتن، ایران عضو ارشد «محور شرارت».
مروری بر بخش‌های مهم از سخنان اوباما در نشست مجمع، مجموعه انتظارات واشینگتن از تهران را به گونه‌ای ترسیم می‌کند، که برآوردن آنها، تنها موکول به تغییر ماهیت حاکمیت جمهوری اسلامی است. در عین حال دولت آمریکا، حاکمیت اسلامی و مجموعه ملت ایران را در یک کفه واحد قرار می‌دهد.
انتظارات از تهران
اوباما در سخنان خود ضمن اشاره به چهار ستون سرنوشت‌ساز برای نسل فردا تاکید کرد: ظرفیت‌های موجود برای کشتار انسان‌ها باید مهار شوند. او یادآور شد: «کشورهایی که از قبول تعهدات خود برای پیشگیری از اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی سرباز می‌زنند، باید پاسخ تمرد‌های خود را بگیرند.»
در اشاره‌ای روشن به خودداری از پذیرفتن بازرسان آژانس در مرکز نظامی پارچین که تهران متهم به انجام پاره‌ای آزمایش‌های اتمی مشکوک در آن است آقای اوباما گفت: «دنیایی که در آن بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از انجام مسئولیت خود بازمی‌مانند، و درخواست‌های سازمان ملل بی‌پاسخ می‌ماند، همه مردم و تمام ملت‌ها احساس امنیت کمتری می‌کنند.»
با قرار دادن تهران در کنار کره شمالی (عضو دیگری از سه کشوری که جرج بوش، رئیس جمهور سابق آمریکا، محور شرارت نامیده بود)، اوباما خاطرنشان ساخت: ایران و کره شمالی با اقدامات خود تاکنون ما را در این سراشیبی خطرناک قرار داده‌اند. ما به حق هر دو کشور برای داشتن زندگی بهتر احترام می‌گذاریم، مشروط بر این که آنها به تعهدات و مسئولیت‌های خود عمل کنند. اما در صورتی که دولت‌های ایران و کره شمالی بر انکار معیارهای جهانی ادامه دهند، اگر آنها دست یافتن به سلاح اتمی را مقدم بر ثبات منطقه‌ای و فراهم آوردن فرصت‌های تازه برای ملت‌های خود قرار دهند، اگر آن دو دولت نسبت به خطر افزایش رقابت تسلیحاتی در شرق آسیا و خاورمیانه دچار فراموشی بشوند، آن گاه باید هر دو را تعقیب کرد.»
اوباما در گوشه دیگری از سخنان خود (با اشاره به تروریسم و شاید وضعیت موجود در سوریه) یادآور شد: «باید تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود را به کار گرفته و نشان دهیم که کشتار زنان، مردان و کودکان بی‌گناه هرگز تحمل نخواهد شد.»
پاسخ روحانی
در اشاره به سخنان صبحگاهی اوباما، حسن روحانی که طی اقامت خود در نیویورک تنها به ایراد یک جمله کوتاه به زبان انگلیسی مرکب از تنها هشت کلمه، طی مصاحبه با کریستین امان‌پور و شبکه سی‌ان‌ان قناعت کرده بود، اظهار داشت که «با دقت سخنان رئیس جمهور آمریکا را شنیده است».
در بخشی از سخنان خود که پاسخ مستقیم به اظهارات رئیس جمهور آمریکا بود و به نظر می‌رسید در نطق از پیش تهیه شده او گنجانیده شده، آقای روحانی پذیرفت که دوران «حاصل جمع صفر»، «باخت‌ـ‌باخت»، پایان یافته و به جای تقابل و نفی دیگری باید به همکاری و اشتراک منافع پرداخت. (بازی «حاصل جمع صفر» اصطلاحی است که نوع سیاسی و امنیتی آن در دوران جنگ سرد بین شرق و غرب جریان داشت، به این شکل که زیان یک طرف سود دیگری تلقی می‌شد و کاهش سهم یک سوی معادله برابر با افزایش سهم رقیب بود).
آقای روحانی به جای «بازی حاصل جمع صفر» که شیوه‌ای نفی‌ای و سلبی است، شیوه مخالف آن را که اثباتی و مبتنی بر همکاری و دادن و ستاندن است پیشنهاد کرد. آقای روحانی در سخنان خود، بدون نشان دادن راه حل، مدعی شد که «می‌توان برای مدیریت اختلاف‌های ایران و آمریکا به یک چارچوب دست یافت».
روحانی ضمن تاکید مکرر بر حق غنی‌سازی اورانیم در ایران پذیرفت که «امنیت ملی ایران ایجاب می‌کند که به همه پرسش‌های منطقی درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود پاسخ دهد».
سخنرانی روحانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل محافظه‌کارانه، فاقد ابتکار، و بی‌بهره از مرزشکنی و تا حدود زیادی بی‌روح بود. مقایسه نطق طولانی و یکنواخت روحانی در اجلاس مجمع با نکاتی که او پیش از انتخاب شدن به ریاست دولت و طی مناظره‌های انتخاباتی بر زبان آورده بود نشانه حرکت حساب‌شده او است به سمت اصولگرایان داخلی، بعد از انتخاب شدن، و پیش از آغاز مذاکرات سرنوشت‌ساز اتمی.
