دیزی سیندلار (رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی)
اين دو سياستمدار شصت و چند ساله رهبر دو کشور بزرگ و مهم و تاثيرگذار در منتهااليه مرزهای شرقی اروپا هستند. اما شباهت‌های ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، با رجب طیب اردوغان، همتای ترک او، به همین جا ختم نمی‌شود.
رئیس جمهوری روسیه روز اول دسامبر برای گفت‌وگو با رجب طیب اردوغان درباره سیاست خارجی، انرژی و عقد یک توافق‌نامه تجاری به ارزش صد میلیارد دلار وارد آنکارا، پایتخت ترکیه، شد.
البته دو کشور در عرصه سیاست خارجی تفاوت‌های آشکاری دارند. ترکيه از مخالفان سرسخت بشار اسد است، در حالي که ولادیمیر پوتین تقریبا یک‌تنه پشت سر بشار اسد که با تمام نیرو از سنگر ریاست جمهوری سوریه دفاع می‌کند ایستاده است. در مورد بحران اوکراین نیز رجب طیب اردوغان نسبت به سرنوشت تاتارهای شبه جزیره کریمه ابراز نگرانی کرده است.
با این حال شباهت‌های ولادیمیر پوتین ۶۲ ساله با رجب طیب اردوغان ۶۰ ساله بیش از تفاوت‌های آنهاست.
هردو در فقر بزرگ شده و در جوانی ورزش می‌کردند. ولادیمیر پوتین در آپارتمانی دولتی در شهر سن پترزبورگ که در آن زمان لنین‌گراد نامیده می‌شد بزرگ شد. می‌گویند که در آن ايام روی پله‌های مجموعه آپارتمانی موش شکار می‌کرد. جوانی سرکش و پرهیاهو بود که از نوجوانی به کشتی سامبو (ورزش رزمی روسی)و جودو روی آورد و موفق شد در رشته جودو کمربند سياه بگيرد. او يک فیلم ویدئوی آموزشی به نام «جودو را با ولادیمیر پوتین یاد بگیرید» نیز منتشر کرده است.
رجب طیب اردوغان در محله قاسم پاشای استانبول بزرگ شد و در نوجوانی برای درآوردن پول توجیبی خود شربت آبلیمو و نان کنجدی می‌فروخت. می‌گویند که او هنوز برای اصلاح موی سرش به سلمانی قدیمی محله قاسم پاشا می‌رود. او ۱۳ سال در تیم فوتبال قاسم پاشا به شکل نیمه‌حرفه‌ای بازی کرد. آقای اردوغان در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری اخیر در یک بازی نمایشی توانست سه گل پیاپی (هت تریک) بزند.
بنیان فعالیت سیاسی هر دو زمامدار بر اساس فلسفه «ملت بزرگ» و رقابت و شاخ و شانه کشیدن برای کشورهای غربی شکل گرفته است.
هر دو با اعمال تغییراتی در قانون اساسی کشور دوره زمامداری خود را طولانی‌تر کرده و با جابه‌جایی در مقام ریاست جمهوری و نخست وزیری موازنه قدرت را به نفع خود تنظیم کرده‌اند.
ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان توانسته‌اند به ترتیب ۱۵ و ۱۱ سال در مقام رهبری کشور باقی بمانند. این کارنامه طولانی زمامداری از یک ویژگی استثنائی برخوردار است. هم ترکیه و روسیه از انتقادات مداوم غرب از وضعیت اوکراین، سوریه و انتقاد از ضعف دموکراسی در کشور خود ناراضی هستند و آن را نوعی دخالت غرب تلقی می‌کنند.
حزب عدالت و توسعه آقای اردوغان به دنبال اجرای قوانین اسلامی بر ترکیه سکولار است. او چندی پیش به طور ضمنی گفت که ترکیه از درخواست خود برای پیوستن به اتحادیه اروپا صرف نظر می‌کند و به سازمان همکاری شانگهای خواهد پیوست که تحت نفوذ چین و روسیه است.
ولادیمیر پوتین نیز موضع‌گیری روسیه در اوکراین را مانعی در برابر تجاوز ناتو تصور می‌کند و غرب را به شروع جنگ سرد دیگری متهم کرده است.
هر دو رهبر از مذهب، رجب طیب اردوغان از مذهب تسنن و ولادیمیر پوتین از مسیحيت ارتدوکس، برای توسعه نفوذشان بهره می‌برند.
هر دو صاحب کاخ هستند. کاخ تازه‌ساز ریاست جمهوری آقای اردوغان در روزهای اخیر مر کز توجه افکار عمومی بوده است. این کاخ سفید با معماری عثمانی در محوطه‌ای با وسعت ۱۵۰ هزار متر مربع و در محلی که سابقا يک پارک عمومی بود در آنکارا پایتخت کشور ساخته شده است.
مجتمع ریاست جمهوری با هزار اتاق، زمين سنگ مرمر و سامانه امنیتی بسیار پیشرفته و با هزینه ۶۱۵ میلیون دلاری ساخته شد.
طرفدارانش می‌گویند که اين کاخ نشان‌دهنده رفاه کشور و اهمیت آقای اردوغان به عنوان مردی است که ترکیه مدرن را دوباره می‌سازد.
برخلاف کاخ ریاست جمهوری آقای اردوغان، کاخ ولادیمیر پوتین در محلی دور از انظار عمومی و خصوصی‌تر قرار دارد. خانه مجلل او در کنار دریای سیاه با هزینه یک میلیارد دلار با سبک معماری باروک و شبيه کاخ زمستانی سن پترزبورگ ساخته شده است. علاوه بر چشم‌انداز و محوطه وسیع، دارای کازینو، استخر شنا، باند فرود هلی‌کوپتر است. معمار ایتالیایی این خانه ماه اوت از روسیه شهروندی دريافت کرد.
هر دو رهبر مخالفان سیاسی و معترضان را سرکوب کردند. سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ روسیه شاهد سرکوب نهادهای مدنی، رسانه‌های غیر دولتی و معترضان میدان بولوتنایای مسکو در اعتراض به تخلف در انتخابات ریاست جمهوری بود. در این اعتراضات بیش از ۴۰۰ نفر دستگیر و مورد حمله پلیس واقع شدند. ده‌ها نفر از این معترضان هنوز در زندان و برخی منتظر محاکمه هستند.
در ترکیه نیز اعتراضات گسترده سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ با حضور بیش از سه میلیون نفر به‌شدت سرکوب شد. تظاهرکنندگان که به تبدیل میدان گزی به مجتمع ساختمانی اعتراض داشتند با سرکوب خشن پلیس مواجه شدند. بيش از ده نفر کشته و بیش از ۵۵۰۰ نفر مورد پیگرد قانونی قرار گرفتند.
از شباهت‌های ديگر دو رهبر موضع‌گیری آنها در برابر حقوق زنان است. هفته گذشته آقای اردوغان گفت از نظر اسلام وظیفه مادری برای زنان بر همه چیز مقدم است و برابری جنسیتی خلاف قانون طبیعت است. این اظهار نظر جنجالی اولین موضع‌گیری محافظه‌کارانه مذهبی او علیه جمعیت زنان کشور نیست. او با برنامه‌های کنترل جمعیت نیز مخالفت کرده است.
شوخی غیرمنتظره ولادیمیر پوتین نیز چندی پیش موجب تعجب حاضران شد. او در این شوخی درباره سیاست اتحادیه اروپا در دفاع از یورو به طنز به آنگلا مرکل صدراعظم آلمان گفت: «مهم نیست شب عروسی چه می‌کنی، نتیجه در پایان یکی است.»
آقای پوتین تابستان سال جاری در جواب هیلاری کلینتون وزیر سابق خارجه آمریکا که او را با هیتلر مقایسه کرده بود نیز گفت: «بهتر است با یک خانم مجادله نکنی.»
او که به تازگی از همسرش جدا شده زمانی گفته بود: «هر کس که بتواند دست‌کم دو هفته با لودمیلا (همسر سابق او) زندگی کند، باید برايش مجسمه بسازند.»
