روز پنج شنبه، دوم آذر ماه مصادف با سالمرگ غلامحسين ساعدی يا گوهر مراد، از پايه گذاران نمايشنامه نويسی مدرن ايران است.
بيست و يک سال پيش در چنين روزی، غلامحسين ساعدی در غربت و دور از وطن در گورستان پرلاشز و در نزديکی صادق هدايت آرام، نويسنده معاصر آرام گرفت.
غلامحسين ساعدی متولد سال ۱۳۱۴، پدر سن بيست سالگی وارد دانشگاه پزشکی تبريز شد و از همان سال ها نوشتن را آغاز کرد.
او خيلی زود با چاپ اولين اثرش درسال ۱۳۳۴ به عنوان نويسنده ای توانا نامش بر سر زبان ها افتاد.
غلامحسين ساعدی پس از آنکه به تهران آمد، خيلی زود به محافل ادبی آن دوره راه پيدا کرد و با چهره هايی چون احمد شاملو و جلال آل احمد آشنا شد.
محمد بهارلو نويسنده و منتقد سرشناس در گفت و گويی با راديو فردا درباره غلامحسين ساعدی و جايگاه او در ادبيات معاصر ايران گفت:« او در مقام نمايشنامه نويس ، فيلمنامه نويس و همين طور نويسنده داستان کوتاه و رمان يکی از برجسته ترين چهره های ادبيات معاصر ايران است.»
آقای بهارلو افزود: « ساعدی چهره اصلی دهه چهل و اوايل دهه پنجاه ، به نوعی رئاليسم انتقادی گرايش داشت و اصرار داشت نمايش عقب ماندگی کلی جامعه ايران و مصيبت های اجتماعی را عرضه کند .»
آقای بهارلو تاکيد کرد هنوز غلامحسين ساعدی از چهره هايی است که منبع الهام بسياری از نويسندگان جوان است.
به گفته آقای بهارلو در همه آثار ساعدی دو روی وجود دارد: يک رويه اوليه که ساختمان و ساختار داستان را ارائه می کند و يک رويه زيرين که کيفيت معنوی يا نمادين يا زيرين عرصه های سياسی ، اجتماعی و فرهنگی را نشانه می گيرد و به همين دليل جنبه کنايی و نمادين داستان های او گاهی به جنبه های مافوق طبيعت و دنيای اساطيری نيز تعلق دارد.
آقای بهارلو در خصوص زبان ساعدی گفت:«زبان ساعدی يک زبان پرورده ، ساده و روشن است و کمتر می توان به آرايه زبانی در آثارش اشاره کرد. ساعدی بيش از هر چيز به انتقال موضوع فکر می کند.»
غلامحسين ساعدی از پايه گذاران کانون نويسندگان ايران، سال ۱۳۵۲ نشريه الفبا ، يکی از وزين ترين نشريات آن دوره را منتشر کرد و در سال ۱۳۵۴ به زندان افتاد.
او بعد از زندان، راهی آمريکا و انگلستان شد و در آنجا با احمد شاملو در نشريه ايرانشهر همکاری کرد.
غلامحسين ساعدی سال ۵۷ به ايران بازگشت و چهار سال بعد راهی پاريس شد و در آنجا، اضطراب مرگ و پوسيدگی که پيشتر برتمام نوشته هايش سايه انداخته بود، بر او غلبه کرد.
غلامحسين ساعدی ۲۴ دی ماه سال ۱۳۱۴ در تبريز متولد شد و دوم آذرماه سال ۱۳۶۴ در پاريس درگذشت.
