با شکست نهادهای مالی بزرگ غرب در جریان بحران چند هفته اخیر در جهان، بانکداری اسلامی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.
طرفداران این شیوه قدیمی بانکداری که متکی بر شریعت اسلامی است و بهره را حرام می داند، معتقدند که بانکداری اسلامی، راه چاره بحران مالی جهانی است.
روزنامه « واشینگتن پست» به نقل از احمد باقر، وزیر بازرگانی کویت، نوشت که این بحران جهانی، کشورهای بیشتری را به استفاده از اصول اسلامی برای اداره اقتصاد خود تشویق خواهد کرد.
رابرت ام. کیمت، معاون وزیر خزانه داری ایالات متحده، نیز در جریان دیدار خود از جده در عربستان سعودی گفت که کارشناسان وزارتخانه او مدتی است که در حال بررسی ویژگی های بانکداری اسلامی هستند.
بانکداری اسلامی در دهه ۱۹۷۰ با تکیه بر رونق ناشی از نفت خاورمیانه به شکل مدرن آغاز شد و از آن زمان تاکنون سالانه حدود ۱۵ درصد رشد داشته است.
عمر الفیصل، از اعضای هیات مدیره شرکت دارالمال الاسلامی، می گوید: «وقتی این کار را شروع کردیم، بسیاری در مقابل ما جبهه می گرفتند؛ به ویژه، مقامات نظارتی با سوء ظن به ما نگاه می کردند. فقط تقاضای زیاد مردم باعث شد که با این شیوه موافقت شود.»
به گفته مجید داوود، مدیر عامل شرکت مشاوره مالی « یسعار» در دبی، اکنون بانکداری و بازرگانی اسلامی حدود یک درصد از بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.
آقای داوود می گوید: « انتظار داشتیم که این سهم از بازار جهانی تا سال ۲۰۲۵ به ۱۲ درصد برسد، اما حالا با این بحران جهانی فکر می کنیم زودتر به این سهم برسیم.»
به نوشته واشینگتن پست، نهادهای مالی اسلامی از مشکلاتی که دیگر بانک ها را به دردسر می اندازد، مثل فساد مالی و سرمایه گذاری های نادرست مصون نیستند.
این روزنامه همچنین نوشت: اختلاف علمای شریعت در تفسیر اصول اسلامی و اینکه چه چیز مجاز است و چه چیز نیست، گاه باعث آشفتگی می شود. برای مثال، پس از آنکه گروهی از علمای اسلامی بحرین در سال جاری حکم دادند که بیشتر اوراق قرضه بازار« سکوک» با شریعت اسلامی همخوانی ندارد، این بازار ۵۰ درصد سقوط کرد.
بازرگانی اسلامی، نخستین بار در اواخر دهه ۱۹۹۰ در ایالات متحده توجه کارشناسان و سرمایه گذاران را به خود جلب کرد. در سال ۱۹۹۹ «شاخص اسلامی داو جونز» و یک سال بعد «صندوق اسلامی داو جونز» تاسیس شد. این صندوق در شرکت هایی سرمایه گذاری می کند که به شریعت اسلامی پایبندی دارند.
اما پس از این که خانواده های قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر، در شکواییه ای، برخی از بانک های اسلامی را به کمک به تروریست ها متهم کردند، سرمایه گذاران آمریکایی علاقه خود را به این نوع بازرگانی از دست دادند و بخش عمده پول های خلیج فارس از ایالات متحده به سوی اروپا سرازیر شد.
در این میان، گرچه بزرگ ترین بانک های اسلامی مثل بانک اسلامی دبی در خلیج فارس هستند، مالزی و لندن نیز به عنوان مراکز عمده بانکداری اسلامی در حال رشد هستند.
