با آن که علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی ایران، از ورود شرکت هواپیمایی قطر به کشور استقبال کرده است، به گزارش خبرگزاری کار ایران، ایلنا، شرکت‌های هواپیمایی داخلی از انعقاد قرارداد با شرکت هواپیمایی قطر برای مشارکت در پروازهای داخلی ایران ابراز نگرانی کرده و این اقدام را موجب ورشکسته شدن شرکت‌های هواپیمایی داخلی ایران عنوان کرده‌اند.
در همین ارتباط رادیوفردا گفت‌وگویی کرده است با علیرضا دادخواه، کار‌شناس حمل و نقل در لندن، و نخست از او درباره علت نگرانی شرکت‌های هواپیمایی داخلی ایران پرسیده است.
علیرضا دادخواه: شرکت‌های داخلی هواپیمایی ایران به رغم این که ظاهراً خصوصی هستند در عمل به صورت دولتی اداره می‌شوند. این شرکت‌ها طی این سال‌ها به دلیل این که سوخت دولتی و سوبسیددار گرفتند و یک سری هزینه‌ها را پرداخت نکردند از جمله شارژ فرودگاهی، در نتیجه توانستند به کار خود ادامه دهند. مضاف بر این که تحریم‌ها نیز اجازه نداد قطعات وارد ناوگان شود.
حال که یک شرکت قطری می‌آید ناوگانش بهتر، ایمن‌تر و کارآمد‌تر است و با درآمد‌هایش همخوانی دارد، در نتیجه رقیبی به صحنه می‌آید که برای شرکت‌های داخلی رقابت با آن تقریباً غیرممکن است و این‌ها را به سوی ورشکستگی خواهد برد. به همین دلیل شرکت‌های داخلی زود‌تر اقدام کردند و این عاقلانه است، چون اگر یک شرکت بخواهد به کارش ادامه دهد با این وضعیت نمی‌تواند. در نتیجه این‌ها اعتراض کردند که شرکت قطری اصلا نیاید تا بازار داخلی‌شان را داشته باشند که ۱۹ میلیون مسافر در سال است.
قوانین ایکائو و هواپیمایی کشوری این اجازه را نمی‌دهد و ناوگان یک شرکت نمی‌تواند برود در یک شرکت دیگر و مستقیم پروازهای داخلی را انجام دهد. ولی در کنار آن آزادی‌های نهم، دهم و یازدهم ایکائو را داریم که اجازه می‌دهد یک شرکت خارجی برود در یک شرکت دیگر و پرواز انجام دهد، به شرط این که پایگاه هواپیما آن کشوری نباشد که مورد استفاده قرار می‌گیرد. یعنی ناوگان هوایی باید برگردد به کشور مبدا، مثلا شرکت قطر چهار پرواز در ایران انجام دهد، ولی شب در آشیانه خود در فرودگاه دوحه اقامت کند. اگر توافق بین دو کشور حاصل شود این کار عملی است و ایران و قطر هم می‌خواهند همین کار را انجام دهند.
اگر بخواهیم مسافران را در نظر بگیریم، این مسئله ۱۰۰ درصد به نفع مردم است، چون ایمنی هوانوردی در ایران بالا خواهد رفت و خدمات بهتری به مسافر ارائه خواهد شد.
در عین حال به نفع کشور هم هست، چون فرودگاه‌هایی که درایران ساخته شده عمدتا بیکار هستند و پرواز زیادی ندارند و هزینه نگهداری‌شان زیاد است، با ورود یک ایرلاین خارجی راه دیگران هم باز می‌شود و پرواز‌ها زیاد می‌شود و از نظر اشتغال هم وضعیت بهتر می‌شود.
بنابراین به نظر من حرکت درستی دارند انجام می‌دهند و اگر این کار را نکنند حمل و نقل هوایی ایران از جمله شرکت ماهان و هواپیمایی جمهوری اسلامی در ورطه ورشکستگی هستند. این کار باعث می‌شود رقابت بین این‌ها به وجود آید و کیفیت خدمات و ایمنی هوایی در ایران افزایش یابد.
نه، نمی‌توانند چون این‌ها قوانین ایکائو و مقررات بین‌المللی است و این مربوط می‌شود به زمانی که هواپیما در مالکیت ایران باشد که بیش از ۱۰ درصد قطعات را نمی‌تواند بدهد. ولی هواپیما در مالکیت قطر است و دچار تحریم هم نیست و می‌تواند این پرواز‌ها را انجام دهد. کما این که قبلا هم این اتفاق افتاده و هلی‌کوپترهایی که در شرکت هلی‌کوپتری ایران پرواز می‌کردند و بیش از ۶۰ درصد خدماتی که به شرکت نفت می‌دادند، هلی‌کوپترهای شرکتی بود که در قطر ثبت شده بود و مالکیت آن قطری بود.
با توجه به این که حمل و نقل هوایی در بخش غیرنظامی است جامعه بین‌المللی نمی‌تواند مانع این کار شود، مگر این که حساب‌های شرکت قطری را مسدود کنند و از نظر بانکی وارد عمل شوند که من بعید می‌دانم این کار را انجام دهند.
گزارش رضا جمالی را بشنوید
در همین ارتباط رادیوفردا گفت‌وگویی کرده است با علیرضا دادخواه، کار‌شناس حمل و نقل در لندن، و نخست از او درباره علت نگرانی شرکت‌های هواپیمایی داخلی ایران پرسیده است.
علیرضا دادخواه: شرکت‌های داخلی هواپیمایی ایران به رغم این که ظاهراً خصوصی هستند در عمل به صورت دولتی اداره می‌شوند. این شرکت‌ها طی این سال‌ها به دلیل این که سوخت دولتی و سوبسیددار گرفتند و یک سری هزینه‌ها را پرداخت نکردند از جمله شارژ فرودگاهی، در نتیجه توانستند به کار خود ادامه دهند. مضاف بر این که تحریم‌ها نیز اجازه نداد قطعات وارد ناوگان شود.
حال که یک شرکت قطری می‌آید ناوگانش بهتر، ایمن‌تر و کارآمد‌تر است و با درآمد‌هایش همخوانی دارد، در نتیجه رقیبی به صحنه می‌آید که برای شرکت‌های داخلی رقابت با آن تقریباً غیرممکن است و این‌ها را به سوی ورشکستگی خواهد برد. به همین دلیل شرکت‌های داخلی زود‌تر اقدام کردند و این عاقلانه است، چون اگر یک شرکت بخواهد به کارش ادامه دهد با این وضعیت نمی‌تواند. در نتیجه این‌ها اعتراض کردند که شرکت قطری اصلا نیاید تا بازار داخلی‌شان را داشته باشند که ۱۹ میلیون مسافر در سال است.
- از نظر قانونی آیا یک شرکت خارجی می‌تواند بیاید در کشور دیگری و پروازهای داخلی آن را برعهده بگیرد؟
قوانین ایکائو و هواپیمایی کشوری این اجازه را نمی‌دهد و ناوگان یک شرکت نمی‌تواند برود در یک شرکت دیگر و مستقیم پروازهای داخلی را انجام دهد. ولی در کنار آن آزادی‌های نهم، دهم و یازدهم ایکائو را داریم که اجازه می‌دهد یک شرکت خارجی برود در یک شرکت دیگر و پرواز انجام دهد، به شرط این که پایگاه هواپیما آن کشوری نباشد که مورد استفاده قرار می‌گیرد. یعنی ناوگان هوایی باید برگردد به کشور مبدا، مثلا شرکت قطر چهار پرواز در ایران انجام دهد، ولی شب در آشیانه خود در فرودگاه دوحه اقامت کند. اگر توافق بین دو کشور حاصل شود این کار عملی است و ایران و قطر هم می‌خواهند همین کار را انجام دهند.
- آقای دادخواه، وزیر راه می‌گوید با توجه به تحریم‌های جهانی و این که ناوگان هوایی داخلی نمی‌تواند ظرفیت‌های داخل را پوشش دهد و با توجه به این که شرکت هوایی قطر از ایران سوخت می‌خرد و برای فرود در فرودگاه‌های ایران مالیات پرداخت می‌کند، این کار به سود ایران است. چه قدر این کار به نفع ایران تمام می‌شود؟
اگر بخواهیم مسافران را در نظر بگیریم، این مسئله ۱۰۰ درصد به نفع مردم است، چون ایمنی هوانوردی در ایران بالا خواهد رفت و خدمات بهتری به مسافر ارائه خواهد شد.
در عین حال به نفع کشور هم هست، چون فرودگاه‌هایی که درایران ساخته شده عمدتا بیکار هستند و پرواز زیادی ندارند و هزینه نگهداری‌شان زیاد است، با ورود یک ایرلاین خارجی راه دیگران هم باز می‌شود و پرواز‌ها زیاد می‌شود و از نظر اشتغال هم وضعیت بهتر می‌شود.
بنابراین به نظر من حرکت درستی دارند انجام می‌دهند و اگر این کار را نکنند حمل و نقل هوایی ایران از جمله شرکت ماهان و هواپیمایی جمهوری اسلامی در ورطه ورشکستگی هستند. این کار باعث می‌شود رقابت بین این‌ها به وجود آید و کیفیت خدمات و ایمنی هوایی در ایران افزایش یابد.
- آقای دادخواه، آیا کشورهای غربی و در رأس آن آمریکا می‌توانند مانع فعالیت شرکت هواپیمایی قطر در پروازهای داخلی ایران شوند؟
نه، نمی‌توانند چون این‌ها قوانین ایکائو و مقررات بین‌المللی است و این مربوط می‌شود به زمانی که هواپیما در مالکیت ایران باشد که بیش از ۱۰ درصد قطعات را نمی‌تواند بدهد. ولی هواپیما در مالکیت قطر است و دچار تحریم هم نیست و می‌تواند این پرواز‌ها را انجام دهد. کما این که قبلا هم این اتفاق افتاده و هلی‌کوپترهایی که در شرکت هلی‌کوپتری ایران پرواز می‌کردند و بیش از ۶۰ درصد خدماتی که به شرکت نفت می‌دادند، هلی‌کوپترهای شرکتی بود که در قطر ثبت شده بود و مالکیت آن قطری بود.
با توجه به این که حمل و نقل هوایی در بخش غیرنظامی است جامعه بین‌المللی نمی‌تواند مانع این کار شود، مگر این که حساب‌های شرکت قطری را مسدود کنند و از نظر بانکی وارد عمل شوند که من بعید می‌دانم این کار را انجام دهند.
