نرخ تورم در شماری از کشورهای صنعتی و همچنین قدرت‌های نوظهور رو به افزایش است. شمار زیادی از نهاد‌ها و رسانه‌های اقتصادی جهان به تازگی درباره خطر بازگشت تورم به اقتصاد جهانی هشدار داده‌اند. رادیوفردا در این زمینه با فریدون خاوند، کار‌شناس اقتصادی، گفت‌وگو کرده است.
فریدون خاوند: بعد از سال‌ها این اولین بار است که در بخشی از اقتصاد پیشرفته، تورم تبدیل شده است به یک خطر احتمالی. طی ۳۰ سال گذشته سیاست‌های ضد تورمی در این اقتصاد‌ها به نتایج درخشانی رسیده بود و نسل‌های جدید برخلاف نسل‌های بعد از جنگ جهانی دوم عملا تنش‌های تورمی را فراموش کرده بودند.
این وضع تا اندازه‌ای در حال تغییر است. مثلاً در بریتانیا نرخ تورم به حدود ۴. ۵ درصد رسیده است و امکان این که تا آخر سال به ۵ درصد برسد خیلی زیاد است. برای کشوری که به تورم ۲ درصدی و حتی کمتر عادت کرده بود، حالا ۵ درصد خیلی زیاد است.
در منطقه یورو هم نرخ تورم به طور معمول نباید از ۲ درصد بیشتر باشد، اما خیلی از کشور‌ها با این هدف فاصله گرفته‌اند. قدرت‌های نوظهور از جمله چین و هند و برزیل نیز درگیر تنش‌های تورمی هستند. در چین نرخ رسمی تورم ۵. ۵ درصد است و برای مواد غذایی از تورم حدود ۱۱ درصد صحبت می‌شود.
چون این پدیده می‌تواند به تنش‌های اجتماعی منجر شود، مقامات پکن سخت نگران هستند و تلاش می‌کنند جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرند.
در مورد عوامل به وجودآورنده خطر بازگشت تورم دراین کشور‌ها معمولاً بر سیاست‌هایی تکیه می‌شود که در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ در آمریکا و اروپا و آسیا در پیش گرفته شد برای خروج از بحران و به راه انداختن چرخ فعالیت اقتصادی.
دولت‌ها دراین کشور‌ها منابع عظیم مالی را بسیج کردند برای کمک به بانک‌ها و بنگاه‌های تولیدی بحران‌زده. پیامد تزریق این همه نقدینگی در شبکه‌های اقتصادی، تورمی است که در حال حاضر در اینجا و آنجا پیدا شده است.
عامل دوم افزایش قیمت مواد اولیه است، به خصوص نفت و مواد غذایی که به تب قیمت‌ها دامن می‌زند. از طرف دیگر در چین دستمزد‌ها بالا رفته و این پدیده نیز بر آهنگ تورم تاثیر می‌گذارد.
در تمام این اقتصاد‌ها چه پیشرفته و چه نوظهور، بالا رفتن نرخ تورم که البته فعلا محدود است بر قدرت خرید مردم تاثیر منفی دارد و می‌تواند به جنبش‌های مطالباتی منجر شود.
نرخ تورم ایران در سطحی است که با ملاک‌های بین‌المللی قابل مقایسه نیست. همان طور که گفتم بریتانیا از نرخ تورم ۴ تا ۵ درصدی می‌ترسد و چین از نرخ ۶ درصدی. در ایران میانگین نرخ تورم در ۱۰ سال گذشته حتی با آمار رسمی بالای ۱۵ درصد بوده و امسال به پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول به بالای ۲۲ درصد می‌رسد، چیزی که برای انگلیسی‌ها یا چینی‌ها معادل کابوس است.
با این حال می‌توان گفت نرخ تورم در سطح جهانی بر نرخ تورم ایران هم تاثیر می‌گذارد و آهنگ افزایش آن را سریع‌تر می‌کند، ولی نرخ تورم ایران عمدتاً ریشه داخلی دارد.
- رادیوفردا: آقای خاوند! در گروه اقتصادهای مهم جهان چه کشورهایی بیش از همه با خطر بازگشت تورم به اقتصاد جهانی روبه‌رو هستند؟
فریدون خاوند: بعد از سال‌ها این اولین بار است که در بخشی از اقتصاد پیشرفته، تورم تبدیل شده است به یک خطر احتمالی. طی ۳۰ سال گذشته سیاست‌های ضد تورمی در این اقتصاد‌ها به نتایج درخشانی رسیده بود و نسل‌های جدید برخلاف نسل‌های بعد از جنگ جهانی دوم عملا تنش‌های تورمی را فراموش کرده بودند.
این وضع تا اندازه‌ای در حال تغییر است. مثلاً در بریتانیا نرخ تورم به حدود ۴. ۵ درصد رسیده است و امکان این که تا آخر سال به ۵ درصد برسد خیلی زیاد است. برای کشوری که به تورم ۲ درصدی و حتی کمتر عادت کرده بود، حالا ۵ درصد خیلی زیاد است.
در منطقه یورو هم نرخ تورم به طور معمول نباید از ۲ درصد بیشتر باشد، اما خیلی از کشور‌ها با این هدف فاصله گرفته‌اند. قدرت‌های نوظهور از جمله چین و هند و برزیل نیز درگیر تنش‌های تورمی هستند. در چین نرخ رسمی تورم ۵. ۵ درصد است و برای مواد غذایی از تورم حدود ۱۱ درصد صحبت می‌شود.
چون این پدیده می‌تواند به تنش‌های اجتماعی منجر شود، مقامات پکن سخت نگران هستند و تلاش می‌کنند جلوی افزایش قیمت‌ها را بگیرند.
- چه عواملی خطر بازگشت به تنش‌های تورمی را در دنیای صنعتی و در میان قدرت‌های نوظهور پیش آورده است؟
در مورد عوامل به وجودآورنده خطر بازگشت تورم دراین کشور‌ها معمولاً بر سیاست‌هایی تکیه می‌شود که در سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ در آمریکا و اروپا و آسیا در پیش گرفته شد برای خروج از بحران و به راه انداختن چرخ فعالیت اقتصادی.
دولت‌ها دراین کشور‌ها منابع عظیم مالی را بسیج کردند برای کمک به بانک‌ها و بنگاه‌های تولیدی بحران‌زده. پیامد تزریق این همه نقدینگی در شبکه‌های اقتصادی، تورمی است که در حال حاضر در اینجا و آنجا پیدا شده است.
عامل دوم افزایش قیمت مواد اولیه است، به خصوص نفت و مواد غذایی که به تب قیمت‌ها دامن می‌زند. از طرف دیگر در چین دستمزد‌ها بالا رفته و این پدیده نیز بر آهنگ تورم تاثیر می‌گذارد.
در تمام این اقتصاد‌ها چه پیشرفته و چه نوظهور، بالا رفتن نرخ تورم که البته فعلا محدود است بر قدرت خرید مردم تاثیر منفی دارد و می‌تواند به جنبش‌های مطالباتی منجر شود.
- آقای خاوند! طبیعی است برای ما مورد ایران خیلی مهم است. افزایش نرخ تورم در کشورهایی که از آن‌ها نام بردید چه تاثیری بر نرخ تورم در ایران دارد؟
نرخ تورم ایران در سطحی است که با ملاک‌های بین‌المللی قابل مقایسه نیست. همان طور که گفتم بریتانیا از نرخ تورم ۴ تا ۵ درصدی می‌ترسد و چین از نرخ ۶ درصدی. در ایران میانگین نرخ تورم در ۱۰ سال گذشته حتی با آمار رسمی بالای ۱۵ درصد بوده و امسال به پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول به بالای ۲۲ درصد می‌رسد، چیزی که برای انگلیسی‌ها یا چینی‌ها معادل کابوس است.
با این حال می‌توان گفت نرخ تورم در سطح جهانی بر نرخ تورم ایران هم تاثیر می‌گذارد و آهنگ افزایش آن را سریع‌تر می‌کند، ولی نرخ تورم ایران عمدتاً ریشه داخلی دارد.
