اول سپتامبر امسال برابر است با هفتادمین سالگرد آغاز جنگ دوم جهانگیر که در سال ۱۹۳۹ با حمله آلمان به لهستان آغاز و تبدیل به خونین‌ترین جنگ تاریخ شد.
یک هفته پس از امضای معاهده عدم تعرض بین آلمان نازی و حکومت شوروی در ۲۳ اوت سال ۱۹۳۹، با یورش آلمان به لهستان توسط ارتش رایش، جنگ دوم جهانگیر در دوم سپتامبر همین سال با نبرد آتلانتیک آغاز می‌شود.
از سوم سپتامبر سال ۱۹۳۹، بریتانیا و فرانسه رسمأ وارد جنگ علیه آلمان می‌شوند. پس از آنها، شوروی، آمریکا، کانادا، استرالیا، نیوزیلند، لهستان، بلژیک، یونان، هلند و نروژ جبهه نیروهای متنفقین علیه آلمان را به وجود می‌آورند و به جنگ می‌پیوندند.
در برابر آنان، ایتالیا، ژاپن، بلغارستان، مجارستان، رومانی، اسلوواکی و فنلاند با تشکیل قوای متحدین یا محور در کنار آلمان قرار می‌گیرند.
در سال ۱۹۴۰، کشورهای بلژیک، هلند، دانمارک، نروژ، لوکزامبورگ و فرانسه به اشغال آلمان درمی‌آیند. در آن سوی دریای مانش در بریتانیا، وینستون چرچیل در پی استعفای چمبرلَین، به نخست وزیری بریتانیا می‌رسد.
پس از اشغال فرانسه و همکاری دولت ویشی و مارشال پِتَن با آلمان، ژنرال دوگُل به هنگام تبعیدش در لندن، از بی‌بی‌سی فراخوان به تشکیل جبهه مقاومت فرانسه در برابر آلمان اشغال‌گر را صادر می‌کند.
در همان حال ایتالیا از جنوب شرقی به فرانسه حمله می‌برد. پس از تسلیم فرانسه دربرابر ایتالیا و آلمان، انگلستان به ناوگان فرانسه اشغالی حمله می‌برد، و عملیات نبرد انگلستان در ۱۳ اوت سال ۱۹۴۰ آغاز می‌شود.
در برابر ۲۵۰۰ فروند هواپیمای بمب‌افکن و جنگنده آلمانی، نیروی هوایی بریتانیا با ۱۶۰۰ فروند جنگنده و بمب‌افکن با نام‌های طوفان و آتشبار به پیکار هوایی با آلمان می‌پردازد. لندن و برلین هدف بمباران متقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.
۱۵ سپتامبر، روزی که آلمان و بریتانیا هر یک مدعی وارد آوردن بیشترین شمار تلفات به دشمن شدند، به عنوان روز نبرد بریتانیا نامیده شد.
نبرد انگستان که تا بهار سال ۱۹۴۱ ادامه داشت، ۳۰ هزار کشته بر جای گذاشت و دو میلیون ساختمان مسکونی طی آن نابود شد.
۹۰۰ هواپیمای بریتانیایی و ۱۷۰۰ هواپیمای آلمانی در این عملیات از بین رفت.
در ۱۹۴۱، آلمان شهرهای مهم شوروی را در محاصره قرار می‌دهد. در دسامبر ناوگان دریایی آمریکا در «پرل هاربر» متحمل خسارات بسیاری در جریان حمله غافل‌گیرانه ژاپن به این بندر می‌شود، و با ورود آمریکا و ژاپن در نبردها، جنگ ابعادی جهانی به خود می‌گیرد.
در ۱۹۴۲، نخستین نبرد دریایی با شرکت ناوهای هواپیمابر به نام نبرد دریای کورای روی می‌دهد.
برمه به طور کامل به اشغال ژاپن درمی‌آید.
نبرد «العلمین» درمی‌گیرد.
در ۱۲ اوت ۱۹۴۲، چرچیل و استالین با یکدیگر دیدار می‌کنند.
در ژانویه ۱۹۴۳، ارتش شوروی یورش گسترده‌ای را علیه نیروهای آلمان در استالین‌گراد آغاز می‌کند.
نیروهای آلمان در استالین‌گراد، توبرُک، و کورسک شکست می‌خورند.
نبردها در شمال آفریقا پایان می‌گیرد.
موسولینی دستگیر و بازداشت خانگی می‌شود.
از ۱۲ تا ۱۷ اوت ۱۹۴۳، نیروهای آلمان از ایتالیا خارج می‌شوند، و در سپتامبر همان سال، نیروهای متفقین از سیسیل وارد خاک ایتالیا می‌شوند.
در نوامبر ۱۹۴۳ کنفرانس تهران با شرکت روزولت، استالین و چرچیل، رهبران متفقین برگزار می‌شود.
در ژانویه ۱۹۴۴، نیروهای شوروی وارد لهستان می‌شوند.
در چهارم ژوئن رُم فتح می‌شود.
ششم ژوئن ۱۹۴۴، روز موعود پیاده شدن نیروهای انگلیسی، آمریکایی، استرالیایی، و کانادایی به سواحل نورماندی در فرانسه است.
در ژوئیه، در عملیلاتی به نام «والکیری»، شماری از افسران آلمانی در یک سوء‌قصد نافرجام، تلاش می‌کنند هیتلر را به قتل برسانند.
در ۲۵ اوت، پاریس از زیر چکمه سربازان ارتش آلمان نازی رهایی می‌یابد. پس از آن، نوبت به آزادی آتن می‌رسد. بوخارست در جریان یورش شوروی به رومانی از چنگ ارتش آلمان خارج می‌شود.
شاه مایکل، پادشاه پیشین رومانی، یکی از سه رهبر کشور باقی‌مانده زمان جنگ، که امروز ۸۹ سال دارد، در گفت‌وگو با اوژن تامیوک، گزارشگر رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در سوئیس، درباره این که چرا رومانی این خطر را پذیرفت که در نبرد استالین‌گراد در کنار ارتش آلمان نازی با نیروهای شوروی بجنگد می‌گوید:
شاه مایکل: بسیاری از کشورهای غربی تاریخ این بخش اروپا که ما در آن هستیم، یا نمی‌دانستند، و یا برایشان اهمیتی نداشت. این که اگر استقلال‌مان را از دست می‌دادیم، کشورمان به تمامی اشغال می‌شد برایشان چندان مهم نبود.
در اکتبر ۱۹۴۴، برای نخستین بار نیروهای آمریکایی وارد آلمان می‌شوند.
در ژانویه ۱۹۴۵، بوداپست، پایتخت مجارستان، به دست نیروهای متفقین می‌افتد. به دنبال آن، ورشو، آشویتس، داخائو، مانیل و بلگراد آزاد می‌شوند.
نیروهای شوروی نیز وارد آلمان می‌شوند.
در ۲۸ آوریل ۱۹۴۵، موسولینی به همراهی همسرش توسط نیروهای پارتیزان ایتالیا تیرباران می‌شود.
در ۳۰ آوریل، هیتلر در سنگرش در برلین با گلوله خودکشی می‌کند. در حالی که همسرش اِوا براون با زهر به زندگی خود پایان می‌دهد.
در ۸ مه ۱۹۴۵، آلمان و متحدانش به طور رسمی تسلیم نیروهای متفقین می‌شوند، و پس از پایان جنگ دستگیری و محاکمه سران آلمان از جمله گورینگ آغاز می‌شود.
۷۰ سال پس از آغاز جنگ جهانگیر دوم، امروز آن چه که بیشتر در خاطره‌ها مانده تخریب شماری از شهرهای اروپا، کشته شدن بیش از ۶۰ میلیون نفر، و شکست آلمان و ژاپن دو قدرت بزرگ آن زمان است. برلین و ورشو بیش از دیگر شهرها در این جنگ آسیب دیدند.
از میان بیش از ۶۰ میلیون کشته، ۴۵ میلیون در جریان نبردها، و بمباران‌ها جان باختند، و ۱۵ میلیون نیز در جریان نسل‌کشی و تیرباران‌ها.
بیشترین شمار کشته‌شدگان غیرنظامی را چین متحمل شد، و بیشترین تلفات نظامی در صفوف نظامیان ارتش شوروی جان باختند.
آلمان با تحمل تلفات بیش از سه میلیون نظامی و نزدیک به چهار میلیون غیرنظامی از حیث تلفات در ردیف سوم قرار دارد.
در لهستان، پنج و نیم میلیون غیرنظامی کشته شدند.
در جنگ دوم جهانی مجموعأ ۶۱ کشور شرکت داشتند، و یکی از جنایات آن نسل‌کشی در اردوگاه‌های اسیران یهودی، اسلاو و کولی‌ها بود.
هر ساله کشورهای عضو متفقین فرارسیدن سالگرد پایان این جنگ را گرامی می‌دارند.
یک هفته پس از امضای معاهده عدم تعرض بین آلمان نازی و حکومت شوروی در ۲۳ اوت سال ۱۹۳۹، با یورش آلمان به لهستان توسط ارتش رایش، جنگ دوم جهانگیر در دوم سپتامبر همین سال با نبرد آتلانتیک آغاز می‌شود.
از سوم سپتامبر سال ۱۹۳۹، بریتانیا و فرانسه رسمأ وارد جنگ علیه آلمان می‌شوند. پس از آنها، شوروی، آمریکا، کانادا، استرالیا، نیوزیلند، لهستان، بلژیک، یونان، هلند و نروژ جبهه نیروهای متنفقین علیه آلمان را به وجود می‌آورند و به جنگ می‌پیوندند.
در برابر آنان، ایتالیا، ژاپن، بلغارستان، مجارستان، رومانی، اسلوواکی و فنلاند با تشکیل قوای متحدین یا محور در کنار آلمان قرار می‌گیرند.
در سال ۱۹۴۰، کشورهای بلژیک، هلند، دانمارک، نروژ، لوکزامبورگ و فرانسه به اشغال آلمان درمی‌آیند. در آن سوی دریای مانش در بریتانیا، وینستون چرچیل در پی استعفای چمبرلَین، به نخست وزیری بریتانیا می‌رسد.
پس از اشغال فرانسه و همکاری دولت ویشی و مارشال پِتَن با آلمان، ژنرال دوگُل به هنگام تبعیدش در لندن، از بی‌بی‌سی فراخوان به تشکیل جبهه مقاومت فرانسه در برابر آلمان اشغال‌گر را صادر می‌کند.
در همان حال ایتالیا از جنوب شرقی به فرانسه حمله می‌برد. پس از تسلیم فرانسه دربرابر ایتالیا و آلمان، انگلستان به ناوگان فرانسه اشغالی حمله می‌برد، و عملیات نبرد انگلستان در ۱۳ اوت سال ۱۹۴۰ آغاز می‌شود.
در برابر ۲۵۰۰ فروند هواپیمای بمب‌افکن و جنگنده آلمانی، نیروی هوایی بریتانیا با ۱۶۰۰ فروند جنگنده و بمب‌افکن با نام‌های طوفان و آتشبار به پیکار هوایی با آلمان می‌پردازد. لندن و برلین هدف بمباران متقابل یکدیگر قرار می‌گیرند.
۱۵ سپتامبر، روزی که آلمان و بریتانیا هر یک مدعی وارد آوردن بیشترین شمار تلفات به دشمن شدند، به عنوان روز نبرد بریتانیا نامیده شد.
نبرد انگستان که تا بهار سال ۱۹۴۱ ادامه داشت، ۳۰ هزار کشته بر جای گذاشت و دو میلیون ساختمان مسکونی طی آن نابود شد.
۹۰۰ هواپیمای بریتانیایی و ۱۷۰۰ هواپیمای آلمانی در این عملیات از بین رفت.
در ۱۹۴۱، آلمان شهرهای مهم شوروی را در محاصره قرار می‌دهد. در دسامبر ناوگان دریایی آمریکا در «پرل هاربر» متحمل خسارات بسیاری در جریان حمله غافل‌گیرانه ژاپن به این بندر می‌شود، و با ورود آمریکا و ژاپن در نبردها، جنگ ابعادی جهانی به خود می‌گیرد.
در ۱۹۴۲، نخستین نبرد دریایی با شرکت ناوهای هواپیمابر به نام نبرد دریای کورای روی می‌دهد.
برمه به طور کامل به اشغال ژاپن درمی‌آید.
نبرد «العلمین» درمی‌گیرد.
در ۱۲ اوت ۱۹۴۲، چرچیل و استالین با یکدیگر دیدار می‌کنند.
در ژانویه ۱۹۴۳، ارتش شوروی یورش گسترده‌ای را علیه نیروهای آلمان در استالین‌گراد آغاز می‌کند.
نیروهای آلمان در استالین‌گراد، توبرُک، و کورسک شکست می‌خورند.
نبردها در شمال آفریقا پایان می‌گیرد.
موسولینی دستگیر و بازداشت خانگی می‌شود.
از ۱۲ تا ۱۷ اوت ۱۹۴۳، نیروهای آلمان از ایتالیا خارج می‌شوند، و در سپتامبر همان سال، نیروهای متفقین از سیسیل وارد خاک ایتالیا می‌شوند.
در نوامبر ۱۹۴۳ کنفرانس تهران با شرکت روزولت، استالین و چرچیل، رهبران متفقین برگزار می‌شود.
در ژانویه ۱۹۴۴، نیروهای شوروی وارد لهستان می‌شوند.
در چهارم ژوئن رُم فتح می‌شود.
ششم ژوئن ۱۹۴۴، روز موعود پیاده شدن نیروهای انگلیسی، آمریکایی، استرالیایی، و کانادایی به سواحل نورماندی در فرانسه است.
در ژوئیه، در عملیلاتی به نام «والکیری»، شماری از افسران آلمانی در یک سوء‌قصد نافرجام، تلاش می‌کنند هیتلر را به قتل برسانند.
در ۲۵ اوت، پاریس از زیر چکمه سربازان ارتش آلمان نازی رهایی می‌یابد. پس از آن، نوبت به آزادی آتن می‌رسد. بوخارست در جریان یورش شوروی به رومانی از چنگ ارتش آلمان خارج می‌شود.
شاه مایکل، پادشاه پیشین رومانی، یکی از سه رهبر کشور باقی‌مانده زمان جنگ، که امروز ۸۹ سال دارد، در گفت‌وگو با اوژن تامیوک، گزارشگر رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی در سوئیس، درباره این که چرا رومانی این خطر را پذیرفت که در نبرد استالین‌گراد در کنار ارتش آلمان نازی با نیروهای شوروی بجنگد می‌گوید:
شاه مایکل: بسیاری از کشورهای غربی تاریخ این بخش اروپا که ما در آن هستیم، یا نمی‌دانستند، و یا برایشان اهمیتی نداشت. این که اگر استقلال‌مان را از دست می‌دادیم، کشورمان به تمامی اشغال می‌شد برایشان چندان مهم نبود.
در اکتبر ۱۹۴۴، برای نخستین بار نیروهای آمریکایی وارد آلمان می‌شوند.
در ژانویه ۱۹۴۵، بوداپست، پایتخت مجارستان، به دست نیروهای متفقین می‌افتد. به دنبال آن، ورشو، آشویتس، داخائو، مانیل و بلگراد آزاد می‌شوند.
نیروهای شوروی نیز وارد آلمان می‌شوند.
در ۲۸ آوریل ۱۹۴۵، موسولینی به همراهی همسرش توسط نیروهای پارتیزان ایتالیا تیرباران می‌شود.
در ۳۰ آوریل، هیتلر در سنگرش در برلین با گلوله خودکشی می‌کند. در حالی که همسرش اِوا براون با زهر به زندگی خود پایان می‌دهد.
در ۸ مه ۱۹۴۵، آلمان و متحدانش به طور رسمی تسلیم نیروهای متفقین می‌شوند، و پس از پایان جنگ دستگیری و محاکمه سران آلمان از جمله گورینگ آغاز می‌شود.
۷۰ سال پس از آغاز جنگ جهانگیر دوم، امروز آن چه که بیشتر در خاطره‌ها مانده تخریب شماری از شهرهای اروپا، کشته شدن بیش از ۶۰ میلیون نفر، و شکست آلمان و ژاپن دو قدرت بزرگ آن زمان است. برلین و ورشو بیش از دیگر شهرها در این جنگ آسیب دیدند.
از میان بیش از ۶۰ میلیون کشته، ۴۵ میلیون در جریان نبردها، و بمباران‌ها جان باختند، و ۱۵ میلیون نیز در جریان نسل‌کشی و تیرباران‌ها.
بیشترین شمار کشته‌شدگان غیرنظامی را چین متحمل شد، و بیشترین تلفات نظامی در صفوف نظامیان ارتش شوروی جان باختند.
آلمان با تحمل تلفات بیش از سه میلیون نظامی و نزدیک به چهار میلیون غیرنظامی از حیث تلفات در ردیف سوم قرار دارد.
در لهستان، پنج و نیم میلیون غیرنظامی کشته شدند.
در جنگ دوم جهانی مجموعأ ۶۱ کشور شرکت داشتند، و یکی از جنایات آن نسل‌کشی در اردوگاه‌های اسیران یهودی، اسلاو و کولی‌ها بود.
هر ساله کشورهای عضو متفقین فرارسیدن سالگرد پایان این جنگ را گرامی می‌دارند.
