در پی درگذشت ملک عبدالله پادشاه عربستان، جانشين سالخورده او ملک سلمان، همراه با تخت شاهی، مجموعه ای از چالش های بزرگ و کوچک را به ارث برده است.
اصلاحات ناتمام در عربستان و ناآرامی های منطقه ای بويژه در ارتباط با رقابت های قديمی و کنونی اش با ايران و بحرانهای پايدار و بی امان در مرزهای خاوری و جنوبی عربستان از جمله مسايلی است که ظاهرا چشم اندازی برای پايان آنها ديده نمی شود.
برای پاسخ هايی موجز به اين مسايل، راديو فردا با خانم ماريانا اوتاوی، از پژوهشگران و کارشناسان ارشد بخش خاورميانه انديشکده وودرو ويلسون در واشينگتن به گفتگو نشست.
خانم اوتاوی در آغاز می گويد: «همچنانکه که شما هم به اختصار گفتيد، در حال حاضر اوضاع بسيار آشفته ای در منطقه [خليج فارس] حاکم است. فکر می کنم که پادشاه جديد [عربستان] به سياست های سلف خود ادامه خواهد داد. به سخن ديگر، عربستان سعودی علاقمند به دگرگونيهای ناگهانی و شتاب آلود که لازمه آن تصميم گيريهای فوری باشد، نيست. به باور من رهبری جديد اين کشور به مشارکت خود در ائتلاف جهانی عليه داعش، در سطح پايينی ادامه خواهد داد و فراتر از شرکت در عمليات هوايی و برخی آموزش ها [برای تعدادی از مخالفان ميانه رو رژيم بشار اسد] گامی برنخواهد برداشت».
تنش با ايران...
ماريانا اوتاوی در ارتباط با ايران چنين اظهارنظر می کند: « مساله ايران، موضوع حساسی است. سعوديها از يکسو ايران را برای خود تهديدی می دانند و آشکارا عليه آن موضع می گيرند و از طرفی با ايران در تماس هستند. سعوديها در نهايت می دانند که بايد با ايران به نوعی تفاهم کاری برسند چرا که ايران همواره در منطقه خواهد بود و مشکلی نيست که بجای ديگری منتقل شود. بنابراين در حاليکه بی ترديد با هرآنچه که دولت ايران در بحرين انجام دهد مخالفت و مقابله خواهند کرد و به روابط ايرانی ها با حوثی ها در شمال يمن هم بدگمانی عميقی خواهند داشت؛ ولی در هرحال گفتگوهای محتاطانه ای نيز با تهران دارند تا راهی برای همزيستی پيدا کنند».
به نظر می رسد که چالش کنونی، اوضاع آشفته يمن باشد.
فکر می کنم که سعوديها از تجزيه يمن پشتيبانی خواهند کرد. طی دو ماه گذشته نشانه هايی ديده شده که سعوديهای چنين امکانی را مورد بررسی قرار داده اند. اگر حوثی ها کنترل شمال [ يمن] را در اختيار داشته باشند، و ادامه عمليات پهپادها از جانب عربستان [در مناطقی از يمن] امکان پذير نباشد، به باور من ، سعوديها موضوع تجزيه يمن را پی گيری خواهند کرد و منطقه جنوب يمن، کشور جداگانه ای خواهد شد همچنان که در گذشته بوده است. بنابراين، جوانب چنين احتمالی مورد بررسی قرار می گيرد و اگرچه فعلا تصميمی اتخاذ نشده، ولی اين بررسی‌ها را می توان پاسخ احتمالی سعوديها به مساله يمن تلقی کرد.
آيا در چشم انداز روابط دو کشور ايران و عربستان، نشانه هايی از بهبود مناسبات می بينيد، يا اينکه رقابت های تهران - رياض به عنوان دو قدرت منطقه ای ابعاد تازه ای پيدا خواهد کرد؟
فکر می کنم که بسياری از تنش ها به سرنوشت گفتگوهای [ايران] با ايالات متحده بستگی دارد. به سخن ديگر، اگر توافق [اتمی] حاصل شود، تهديد و هراس از سلاح اتمی ايران برطرف خواهد شد و در چنين صورتی، سعوديها به بهبود روابط با تهران تمايل نشان خواهند داد.
البته رقابت بين اين دو کشور همواره باقی خواهد ماند به اين دليل که هر دو دولت عربستان سعودی و ايران خود را قدرت بزرگی تصور می کنند و مايلند که نيروی چيره و برتر خليج فارس باشند ولی در نهايت هر دو می دانند که بايد با ديگری به نوعی کنار بيآيد. به دليل جغرافيايی سرنوشت روابط منطقه ای آنها به يکديگر پيوند خورده است و به باور من آنها در گفتگوهای خصوصی به اين واقعيت معترفند.
