محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، گفته که حمله به سفارت عربستان در تهران نه تنها «حماقت» بلکه به نظر او «خیانت تاریخی» بود. این داوری وزیر خارجه ایران نسبت به تعرض به ساختمان‌های یک سفارت بی‌تردید داوری درست و دقیقی است از رویدادی که به قول او اگر «رخ نداده بود امروز شرایط [ایران و منطقه] به شکل دیگری بود.»
از اینکه ظریف چنان اقدامی را اولا حماقت و ثانیا خیانت دانسته ریشه در این واقعیت دارد که حمله به یک سفارت، از یک سو نقض مصونیت اماکن دیپلماتیک (موضوع کنوانسیون وین ۱۹۶۱) و از سوی دیگر آسیب به منافع کشور میزبان است.
به رغم داوری درست ظریف در «احمقانه» و «خائنانه» دانستن حمله به سفارت عربستان، این ارزیابی او با دو پرسش مهم رو به روست. نخست اینکه آیا فقط حمله به سفارت عربستان حماقت و خیانت تاریخی تلقی می شود یا یورش به دیگر سفارتخانه ها نیز مشمول این ارزیابی می شوند؟ و پرسش دوم اینکه آیا تضمینی وجود دارد که این گونه حماقت و خیانت تاریخی بار دیگر روی ندهد؟
جمهوری اسلامی «رکوردار» یورش به سفارتخانه ها
سال‌های بعد که تاریخ نگاران بخواهند تاریخ جمهوری اسلامی را نگارش کنند، از این نظام به عنوان رکورد دار یورش به سفارتخانه‌های خارجی مقیم نام برده خواهد شد.
یورش و حتی منفجر ساختن ساختمان یک سفارتخانه در جای جای دنیا رخ داده است اما، پرشمار بودن این این حریم شکنی از یک سو و دولتی بودن آن از سوی دیگر فقط منحصر به جمهوری اسلامی است. یورش به سفارت مصر، مراکش، امریکا (به اضافه گروگانگیری کارکنان آنان)، دانمارک، بریتانیا و عربستان همه در کارنامه جمهوری اسلامی نوشته شده است.
اما، چگونه است که از میان این تعداد پرشمار، تنها مورد اخیر یعنی یورش به سفارت عربستان، از نظر ظریف حماقت و خیانت تاریخی شمرده شده است؟ مگر این آموزه جمهوری اسلامی نبود که در اعتراض به کشوری می توان سفارت آن کشور را مورد حمله قرار داد، کارمندانش را برای ۴۴۴ روز گروگان گرفت و در عین حال رهبر نظام آن را «انقلاب دوم» توصیف کند؟ یورش به سفارت عربستان چیزی غیر از نوع مشابه آن یعنی یورش به سفارت مصر و مراکش و امریکا و دانمارک و بریتانیاست؟
پرسش از دکتر ظریف به عنون دانش آموخته روابط بین الملل و اینک وزیر امور خارجه کشوری که بالغ بر ۱۰۰ ساختمان نمایندگی (سفارت و کنسولگری) در خارج از کشور دارد این است که آیا او حاضر است با همان صراحت که یورش به سفارت عربستان را حماقت و خیانت تاریخی خواند، یورش به سفارت امریکا را نیز نابخردانه، مغایر تعهدات بین المللی ایران و مخالف منافع ملی کشور ارزیابی کند؟
از این گذشته آیا تضمینی در کار است که اگر یورش به سفارت عربستان در سال ۱۳۹۴ و یورش به سفارت بریتانیا در سال ۱۳۹۰ یعنی در دهه سوم عمر جمهوری اسلامی رخ داد، رویداد مشابه بار دیگر رخ ندهد؟ این پرسش از آن رو پرسش بجایی است که اگر در بیشتر این حملات به اماکن دیپلماتیک به ویژه حمله به سفارت امریکا که آشکارا مورد تأیید رهبر انقلاب آیت الله خمینی قرا گرفت، اراده حاکمیتی قرار دارد، چه تضمینی در کار است که این اقدام بار دیگر رخ ندهد؟
آیا این استدلال، استدلالی نادرست است که کسی بگوید تا زمانی که اشغال سفارت امریکا تقبیح نشود، می توان انتظار داشت همان اتفاق بار دیگر روی دهد؟ آیا به راستی اگر یورش به سفارت امریکا یک بار و برای همیشه توسط نهادهای حاکمیتی جمهوری اسلامی محکوم می شد، شاهد این تعداد پرشمار حمله به سفارتخانه‌های مقیم در ایران بودیم؟
از یاد نباید برد که در رسوایی حمله به سفارت بریتانیا افزون بر یورش به ساختمان سفارت، ساختمان مسکونی دیپلمات‌های بریتانیایی یعنی ساختمان هایی که محل اسکان خانواده و فرزندان آنان نیز بود مورد یورش قرار گرفت؟
حیرت انگیز اینکه این همه نقض تعهدات بین المللی و آبرو ریزی برای همین نظام در حالی رخ داده که به استناد تصاویر، پلیس از انجام وظیفه خود کوتاهی کرده بود؟ هیچ گواهی بهتر از این نمی توان یافت که یورش به سفارت عربستان و بریتانیا بدون رضایت حاکمیت صورت گرفته باشد وقتی می بینیم پلیس (که تحت امر آیت الله خامنه‌ای است نه رییس جمهور) در کنار معترضان آسوده ایستاده تا آنان اقدام خرابکارانه خود را کامل کنند.
با این توصیف مخاطب کلام ظریف کیست وقتی می دانیم که پلیس به عنوان بازوی انتظامی رهبر جمهوری اسلامی عامداً از وظیفه خود کوتاهی کرد تا یورش به سفارت عربستان رخ دهد؟ آیا آن حماقت و خیانت تاریخی که تا اینجا زیان‌های بیشماری بر گرده کشور تحمیل کرده جز با رضایت خاطر آیت الله خامنه‌ای صورت گرفته تا اندکی خشم خود را از اعدام شیخ نمرتسکین دهد؟
از یاد نبریم در سرتاسر جهان حتی یک کشور را نمی توان یافت که از یورش به سفارت عربستان در اعتراض به اعدام شیخ نمر حمایت کرده باشد. برعکس از دبیرکل سازمان ملل گرفته تا بیشتر کشورها و سازمان‌ها و نهادهای بین المللی این اقدام را نکوهش کرده اند. از جمله سازمان همکاری اسلامی به عنوان برجسته‌ترین نهاد اسلامی، حمله به سفارت عربستان را محکوم کرد. به این ترتیب، اقدامی در ایران رخ داد که هم نقض مصونیت دیپلماتیک بود هم موجب محکومیت ایران حتی در میان کشورهای مسلمان شد.
از این بدتر اینکه بنابر اقاریر متهمان آنان از طریق نشریه‌های مرتبط با سپاه پاسداران در جریان اعتراض و تظاهرات علیه سفارت عربستان قرار گرفتند. از این اقاریر دانسته می شود که «آمران» یورش به سفارت غیر عاملان هستند. حسن روحانی نیز در مقام رییس جمهور خواستار محاکمه آمران و عاملان شده است. اما چگونه است که هیچ نامی از آمران برده نمی شود؟
انتظار روحانی از محاکمه آمران حمله به سفارت عربستان تنها در صورتی برآمده می شود که آمران حمله به سفارت امریکا نیز مورد محاکمه قرار گیرند نه اینکه در کابینه او پست و منزلت داشته باشند.
-----------------------------------------------------------
یادداشت‌ها و مقالات، آرای نویسندگان خود را بازتاب می‌دهند و بیانگر دیدگاهی از سوی رادیو فردا نیستند
