تغییر در شیوه برخورد با معترضان در ایران

موج موضعگیری تشکل ها و چهره های شاخص سیاسی و روحانی منتقد دولت در محکوم کردن چند شب پیاپی حمله لباس شخصی ها به خانه مهدی کروبی و واکنش ها به حمله همین عناصر به تجمع کنندگان منتقد دولت در مسجد قبای شیراز ادامه دارد. آگاهان سیاسی ایران مخاطبان خود را متوجه تغییر شیوه برخورد لباس شخصی ها و دیگر ماموران حکومتی به معترضان کرده اند: یعنی پیش گیری هرگونه تجمع و اعتراض خیابانی، جلسه یا سخنرانی به جای مقابله با آن بعد از واقعه.



آیا حمله های هفته گذشته و جلوگیری از بروز هرگونه تظاهر علنی در روز قدس را باید نقطه عطف دیگری دانست یا نه؟ رهبران اصلاح طلب در پی رویدادهای اخیر به دعوت از معترضان برای شرکت در تظاهرات خیابانی در روزهای رسمی به افشاگری و صدور بیانیه ادامه خواهند داد یا اقدام های جدیدی در دستور کار قرار خواهد گرفت؟ این پرسش ها را با محمدصادق جوادی حصار، مسئول اطلاع رسانی ستاد مهدی کروبی در انتخابات سال پیش در مشهد، داریوش همایون، رایزن حزب مشروطه ایران در ژنو و بابک امیرخسروی، عضو شورای مرکزی حزب دموکراتیک مردم ایران و عضو اتحاد جمهوری خواهان ایران در پاریس در میان گذاشتیم.

محمدصادق جوادی حصار: آنها فکر می کردند بعد از یک مدت کوتاهی مسئله جنبش سبز را به فراموشی می سپارند. ولی پیگیری های مداوم سران جنبش سبز و حمایت های معنوی و فضای مجازی و اینترنتی که از جنبش سبز شد، نشان داد که این جنبش زنده است و این تصور که با سرکوب چند ماه می شود مسئله را به فراموشی سپرد، تحقق پیدا نکرد. اینها الان به این مرحله رسیده اند که آن رفتار گذشته نتیجه نداده و به تعبیر خودشان مشی مسالمت آمیز و یا به تعبیری دیگر جذب حداکثری که آنها حرفش را زده اند عملی نشده و به نحوی که نه به حسابش نوشته شود متعرض افرادی بودند که به زعم آنها در این عرصه پایشان را از گلیمشان بیشتر دراز می کنند و آقای کروبی از جمله این افراد است که به تعبیر آنها وارد حوزه ممنوعه شده و روی عده زیادی را به سران راست باز می کند و باعث می شود که آنها نقدشان را متوجه مقامهای اصلی کشور کنند. نامه اخیر آقای کروبی و نامه خانم کروبی خطاب به رهبری طرفداران نظام را خیلی عصبانی کرده و آنها را متوجه کرده که دیالوگ از احمدی نژاد خواهد گذشت و متوجه شخص رهبری خواهد بود و ایشان باید جوابگو باشد.

داریوش همایون: ما وارد یک مرحله دیگری از یک فرآیند شده ایم که از خود جمهوری اسلامی شروع می شود و از انتخابات ۲۲ خرداد شاهد شکل گیری منظم آن هستیم. رژیم های دیکتاتوری همه یک فرآیند را طی می کنند. همه یک مسیر را طی می کنند. به تدریج فشارها زیاد می شود و محدودیت های بیشتر می شود تا جامعه به زعم آنها یک دست شود. جمهوری اسلامی به این مرحله خیال دارد برسد. طرح اینست که با جلب نیروهای عقب مانده اجتماعی، به اصطلاح لمپن ها و اوباش شهری و پول دادن به اینها یک عده زیادی را اجیر کرده اند برای مقاصدی بر ضد مردم از آنها استفاده می کنند. ولی فشار آوردن بیش از اندازه روی جامعه زنده ای مثل ایران نتایج معکوس خواهد داشت. امکان ندارد که بشود با آن شیوه ها به آن مقاصد رسید. منابع مالی رژیم هم نامحدود نیست و نمی شود به ضرب چاپ اسکناس رژیم را سر پا نگاه داشت. جنبش سبز مطلقا نباید احساس نومیدی کند. من خوشحالم که سران جنبش سبز محکم ایستاده اند و از منافع ملی ایران دفاع می کنند و آنطور که آقای جوادی حصار گفتند بحث را از احمدی نژاد بالاتر برده اند. احمدی نژاد آدم سپاه است و فرمانده نیست.

بابک امیرخسروی: من فکر نمی کنم نقطه عطفی صورت گرفته. اگر قرار باشد صفتی به آن چه که در ایران می گذرد مثلاً همین مراسم قدس که مردم رفتند با دیگران شرکت کردند، اعتراضات و غیره را بیشتر یک اصلاح سبک و واقع بینی تشبیه می کنم. بیش از این نمی شد جریان را به خیابان ها کشاند. اساساً من روی تجربه می گویم تصور اینکه می شود سرنوشت یک ملت را به دست مردم عصبانی و شورشی خیابان ها داد، غلط است و به نتیجه خوب هم نمی رسد. کمااینکه در انقلاب بهمن نرسید. رهبران جنبش سبز متوجه این موضوع شده اند که کشاندن مردم به خیابان ها مردم را خسته می کند. به نظر من در بیست و هشت مرداد ما دچار این خطا شدیم و آخرش به اضمحلال کامل حزب توده ایران رسید. فکر می کنم رهبران امروز جنبش از رهبران طیف چپ آن روز آگاه تر و پخته ترند. من این را یک واقع بینی تلقی می کنم تا یک نقطه عطف. باید منتظر بود و با حوصله و صبر با حوادث ایران مقابله نمود.

آقای جوادی حصار در پاسخ به این که چه اقداماتی در برابر شرایط کنونی از سران جنبش سبز انتظار می رود، می گوید: «با توجه به جغرافیای سیاسی ایران تصور رفتارهای خلاف قاعده را نباید داشت. آقای کروبی و آقای موسوی و بقیه این شرایط را کاملاً درک می کنند و همه شان در پی این هستند که جنبش سبز به بخشی از زندگی مردم تبدیل شود و بتواند دوام بیاورد. رفتار های هیجانی و انفعالی و برخوردهای تند هزینه های سنگینی را به مردم تحمیل می کند. اما رفتار فکورانه و دراز مدت به نحوی که جنبش انتقادی را در کشور نهادینه کند، ولو اینکه چهار سال دیگر طول بکشد، ثمر خواهد داد.» آقای جوادی حصار بر این نکته تاکید می کند که دامنه اطلاع رسانی باید گسترش یابد.

• گشایش سیاسی بدون آشوب و هرج و مرج چگونه ممکن بود در شرایط مشابه؟

داریوش همایون با نگاه به انقلاب مشروطه می گوید جامعه ایران به حدی از بلوغ رسیده است که ترسی نباید داشته باشد. تاکنون در تاریخ ایران و در منطقه چنین توده آگاهی ظهور نکرده است. نگاه این مردم، گفتمان و خویشتن داری شان ما را مطمئن می کند که کار از دست خارج نخواهد شد. وی می افزاید: «جنبش سبز باید بیشتر روی این گرایش صدام حسینی شدن ایران تکیه کند. به نظر من جمهوری اسلامی دقیقاً در آن مسیر دارد پیش می رود. یک صدام حسین دیگر دارند می سازند. خود روحانیت نخستین قربانی خواهد بود.»

بابک امیرخسروی تغییر تمرکز مبارزات به سوی شخص رهبری را یک اشتباه تاکتیکی می داند: «اگر زوم کنیم روی خامنه ای در حقیقت کل نظام را زیر سئوال می بریم. این نمی تواند نیروهای گسترده سیاسی را به دنبال خود بکشاند.»

محمد صادق جوادی حصار در همین زمینه می گوید: در مجموع با انتصاب انتقاد ها به رهبری می خواهند یک چتر امنیتی برای خودشان درست کنند که خطا و لغزش های آنها دیده نشود. به نظر من کسانی که با سنجاق کردن همه عملیات دولت به رهبری این کار را می کنند بیش از بقیه اصلاح طلبان در پی تضعیف جایگاه رهبری هستند. آنها بیشتر سود می برند از این ماجرا.

داریوش همایون در همین زمینه معتقد است ضرورت دارد که میان احمدی نژاد و بقیه نظام یک فاصله ایجاد شود. وی از ساختارشکنی یا براندازی در این مرحله حمایت نمی کند و آنها را در این مرحله زیان آور می داند ولی تاکید می کند هدف کوتاه مدت باید شکست دادن احمدی نژاد باشد.