هم اکنون جنگنده اف ۲۲ آمریکا سلطان آسمان است و هیچ جنگنده‌ای توان مبارزه با این هواپیما را ندارد اما مدتی است روسیه با جنگنده سوخو تی ۵۰ و چینی‌های با جنگنده جی ۲۰ سعی دارند کمی خود را به اف ۲۲ برسانند. گویا پس از چندین سال حالا جنگنده چینی جی ۲۰ به عملیاتی شدن نزدیک تر می شود. دو جت جِی-۲۰ در بزرگترین گردهمایی تولیدکنندگان و خریداران هواپیما در چین واقع در شهر جوهای استان گوانگ دونگ تنها به مدت ۶۰ ثانیه در برابر دیدگان حاضران به پرواز در آمدند.
جنگنده رادارگریز جی-۲۰، ساخت گروه صنایع هواپیمایی چنگدو، نشان از عزم چین برای نوسازی و مدرنیزه کردن توانایی‌هایی نظامی و دفاعی اش دارد.
اما این جنگنده چگونه هواپیمایی است؟
برای اینکه این هواپیما را بهتر بشناسیم بهتر است به رقیب اصلی این هواپیما اف ۲۲ و تاریخچه اینگونه هواپیماهای نگاهی بیندازیم.
هواپیماهای نظامی دارای ماموریت‌های فروانی هستند و برخی برای یک فعالیت خاص توسعه می‌یابند به عنوان نمونه جنگنده اف ۱۴ که مدت دو دهه سلطان آسمان بود یک رهگیر است. رهگیر‌ها وظیفه نبرد‌های هوایی را دارند اینگونه هواپیماها بیشتر حالت دفاعی دارند و سعی می‌کنند از آسمان یک کشور در برابر حملات هوایی کشوری دیگر محافظت کنند.
اف ۱۴ هم در جنگ ایران و عراق همین ماموریت را انجام داد و ستون اصلی ایران برای جلوگیری از حمله عراق به تاسیسات نظامی و غیر نظامی در ایران بود. شاید این هواپیما اصلی ترین عامل نجات جان غیر نظامیان در حملات هوایی عراق به مناطق مسکونی ایران بوده باشد. البته معمولا چنین جنگنده‌هایی بسیار گران هستند و به دلیل تک ماموریتی بودن زیاد صرفه اقتصادی ندارند چرا که کشورها معمولا دنبال جنگنده‌هایی هستند که چندین ماموریت را بتوانند انجام دهند به عنوان نمونه اف ۱۵ هم قدرت رهگیری بالایی دارد هم توانایی حمله به تاسیسات زمینی یا دریایی را داراست.
اف ۱۴ نسل چهارم هواپیماهای نظامی بود حال آنکه اف ۲۲ نسل پنچم هواپیماهای نظامی در جهان است. هواپیمایی که قدرتمندترین در این زمینه در جهان محسوب می‌شود.
این جنگنده نسل پنجم ساخت شرکت‌های لاکهید و بوئینگ است. ایالات متحده تنها کشوری است که این هواپیمای پنهانکار دوموتوره را در اختیار دارد. اف-۲۲ در ابتدا نخست به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شده اما دارای قابلیت‌های ثانویه‌ای برای مأموریت‌های حمله به زمین، جنگ الکترونیکی و تجسس سیگنال است.
اف-۲۲ از قاعدهٔ دید اول، شلیک اول ( همانند اف ۱۴ ) پیروی میکند، یعنی این جنگنده قبل از اینکه هواپیمای دشمن او را بر روی صفحه رادار خود تشخیص دهد، شناسایی کرده، به سمت او شلیک کرده و زودتر هم از منطقه جنگ دور می‌شود.
برای اینکه بازتاب راداری موشکها و بمب‌ها موقعیت هواپیما را افشا نکند، تسلیحات اف-۲۲ در محفظهٔ داخل هواپیما حمل می‌شوند. در زمان شلیک در محفظه باز و بلافاصله پس از شلیک بسته می‌شود.
اف-۲۲ با توجه به حساسیت تکنولوژی آن به هیچ کشور دیگری فروخته نشده و درخواست‌های ژاپن، استرالیا و اسرائیل برای خرید آن رد شده است. موتورهای بکار رفته در این هواپیما قابلیت کنترل دمای گاز خروجی برای کاهش شناسایی اثر حرارتی را دارند که مشابه این تکنولوژی در بمب افکن رادارگریز بی-۲ بکار رفته است.
اف ۲۲ یکی از معدود هواپیماهایی است که از قابلیت ابرپیمایش (سوپر کروز) برخوردار است یعنی می‌تواند بدون روشن کردن پسسوز موتور در سرعت‌های مافوق صوت پرواز کند. مانورپذیری بسیار بالا، پنهانکاری و حسگرهای یکپارچه و اویونیک بسیار پیشرفته این هواپیما را از جنگندههای دیگر متمایز میکند.
بدنه اف ۲۲ از آلیاژی سری تیتانیوم و کِولار- کربن و نوعی آلومینیوم تشکیل شده است که این آلیاژ بسیار سخت و در عین حال سبک است. نزدیکترین رقیب این سوپر جنگنده، سوخو تی ۵۰ ساخت روسیه است که هنوز به طور رسمی وارد ارتش روسیه نشده و به صورت آزمایشی مورد استفاده قرار گرفته است.
اما با وجود چنین خصوصیاتی جی ۲۰ چینی‌ها چه قابلیت‌هایی دارد.
یکی از اصلی ترین سازنده‌های هواپیماهای نظامی در چین گروه صنعت هوانوردی چنگدو است. این شرکت توسط دولت این کشور ماموریت توسعه هواپیمایی را مشابه اف ۲۲ بر عهده دارد که با نام جی ۲۰ نام گذاری شده است.
جی ۲۰ هواپیمای جنگنده نسل پنجمی، پنهانکار و دو موتوره است که نخستین پروازش را در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۱ انجام داده و تا سال ۲۰۱۴ چهار پیشنمونه از آن ساخته شده و بر اساس اعلام نیروی هوایی چین بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ عملیاتی خواهد شد.
جی-۲۰ از همتاهای آمریکایی اف-۲۲ و روسی سوخو تی ۵۰ ، بزرگتر است و بدنه‌ای کشیده‌ای دارد. که البته می تواند این عامل یک نقطه صعف برای این هواپیما چه از نظر مانور‌های سریع هوایی و چه از نظر پنهان شدن از دید رادار باشد. ویژگی عجیب این هواپیما وجود کاناردهای تمام متحرک است که پنهانکاری هواپیما را به طور کامل زیر سؤال بردهاست.
برخی سایت‌های خبری توسعه و طراحی این هواپیما را با حملات نرم افزاری چین به شرکت‌های هواپیما ساز در آمریکا و اروپا و سرقت اطلاعات هواپیماهایی مانند اف ۳۵ و یورو فایتر در ارتباط می‌دانند.
از زمان جنگ کره که جنگندههای میگ ۱۵ روسی به چین تحویل شده و سپس در این کشور تولید شدند بحث صنعت هواپیمایی و ساخت جنگنده در چین آغاز شد. به طور سنتی چینی‌ها جنگندههای روسی مثل سری میگ و یا سوخو را در کشور خود تولید می کردند.
با تیره شدن روابط دو کشور در زمان جنگ سرد و به عبارتی شکاف افتادن بین دو ابرقدرت جهان کمونیسم، صنعت نوپای هوایی چین ضربه شدیدی را متحمل شد. این کشور از این پس با ترکیبی از توان داخلی و البته استفاده از بحثی به عنوان جاسوسی صنعتی سعی در بدست آوردن دانش مورد نیاز خود کرد.
در سالهای اخیر کشور چین سه دستاورد عمده در بحث هوانوردی نظامی داشته است که به ترتیب جنگندههای جی ۱۰ ( همتای اف ۱۶ )، جی ۲۰ ( همتای اف ۲۲ )و جی ۳۱ ( همتای اف ۳۵ ) است. دستاورد اولی یک جنگنده نسل ۴.۵ است که پس از سال‌ها با سرمایه گذاری گسترده و کمک‌های متعدد خارجی به تولید انبوه رسیده و در حال حاضر به عنوان یکی از ارکان اصلی نیروی هوایی چین به حساب می‌آید.
جنگنده جی ۲۰ در حقیقت به عنوان اولین جنگنده نسل پنجم چین به جهان معرفی شد. از همان ابتدای پخش تصاویر مربوط به این جنگنده گمانه‌زنی‌ها در مورد ریشه‌های این هواپیما آغاز شد.
پس از رونمایی از این هواپیما منابعی در بالکان اعلام کردهاند که چین توانسته است به بخش‌هایی از هواپیمای تهاجمی پنهانکار اف ۱۱۷ ساخت آمریکا که در جریان عملیات این کشور بر فراز یوگوسلاوی سابق در سال ۱۹۹۹ ساقط شده بود دست پیدا کنند.
جی ۲۰ با طول ۲۳ و عرض ۱۵ متر، وزن کلی ۳۵ تن ، برد عملیاتی بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر و سرعت ۲۱۰۰ کیلومتر بر ساعت دارد.
شش ماه پس از رونمایی از جنگنده چندمنظوره پنهانکار نسل ۵ چینی جی ۲۰ در سال ۲۰۱۱، دفتر طراحی میکویان (میگ) اعلام کرد: روسیه هیچگونه کمکی در زمینه تکنولوژی پنهانکاری به چین در ساخت جی ۲۰ نکرده و هیچ گونه تجهیزاتی به چین نداده و نمی‌دهد.
البته برخی کارشناسان این هواپیما را بسیار شبیه میگ ۱.۴۴ می دانند هواپیمای که رقیب سوخو تی ۵۰ بود و در رقابت با این هواپیما شکست خورد و کنار گذاشته شد. احتمالا چینی‌ها با خرید اطلاعات اصلی این مدل میگ و با توجه به اطلاعات بدست آمده از جنگنده اف ۱۱۷ و حملات سایبری برای دزدی اطلاعات جنگندههای اف ۳۵ و یورو فایتر سعی کردهاند این جنگنده را توسعه دهند.
البته موتور استفاده شده در این جنگنده یک رده ضعیف‌تر از موتور استفاده شده در میگ ۱.۴۴ و سوخو تی ۵۰ است. موتور این دو هواپیما روس از نوع آل ۴۱ است در حالی که موتور جی ۲۰ یک موتور چینی توسعه یافته بر اساس موتور آل ۳۱ است. موتوری که هم اکنون در جنگنده سوخو ۳۰ استفاده می‌شود.
درحال حاضر ساخت موتور یکی از بزرگترین مشکلات چین است و موتورهای ساخت این کشور فاقد قابلیت ابرپیمایشی (سوپر کروز) یا همان پرواز با سرعت فراصوت بدون پسسوز هستند.
با وجود بزرگتر بودن هواپیما و موتور ضعیف تر نسبت به مدل سوخو تی ۵۰ این هواپیما از سوخو تی ۵۰ ضعیف تر است و شاید پس از اف ۲۲ و سوخو تی ۵۰ این هواپیما را بتوان قرار داد ولی به زودی این هواپیما چین را از کشورهای اروپایی مانند آلمان و فرانسه قوی‌تری خواهد کرد و ارتش چین را پس از آمریکا و روسیه در این زمینه قرار می‌دهد.
