روابط ژئوپلتیک، اقتصادی و اسرتاتژیک میان تهران و مسکو، به ویژه پس از بحران کریمه و شرکت حسن روحانی در اجلاس «سازمان همکاری شانگهای»، افزایش یافته است.
انعقاد چندین قرارداد انرژی چند میلیارد دلاری میان ایران و روسیه موجب نگرانی ایالات متحده و غرب شده است. روسیه و جمهوری اسلامی موفق به بی اثر کردن تحریم های غرب علیه تهران از طریق یافتن شیوه‌های معامله‌ای خارج از نظام معامله با دلار شده‌اند تا بتوانند از این طریق معاملاتشان را تسهیل کنند.
قرارداد هایی که اخیرا موضوع مذاکره قرار گرفته‌اند شامل قرارداد نفت در برایر کالا به ارزش ۵/ ۱ میلیارد دلار در ماه می‌شود. این قرارداد به تهران امکان می‌دهد صادرات نفت خود را جهت تقویت نظام اقتصادی اش تا ۵۰ درصد افزایش دهد. به گزارش خبرگزاری رویترز، ایران حدودا ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز را به روسیه صادر خواهد کرد. در مقابل روسیه به ایران کالا و تجهیزات خواهد فرستاد.
ارزش کل قرارداد برابر ۲۰ میلیارد دلار است. یکی از مسئولان ایرانی به رویترز گفته است «مقامات ما در حال رایزنی با مقامات روسیه هستند و امید می‌رود این قرارداد، جدا از اینکه توافقی در ژنو حاصل گردد یا نگردد، به زودی امضا شود.»
قرارداد اقتصادی مهم دیگر میان تهران و مسکو، قرارداد انرژی به ارزش ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار است و بر اساس این قرارداد مسکو ۵۰۰ مگاوات برق به ایران صادر خواهد کرد، نیروگاه‌های ایران را به روز خواهد کرد، چند نیروگاه آبی و حرارتی برای ایران خواهد ساخت، و همچنین در قبال نفت تهران ترتیب ساخت خطوط انتقال برق را خواهد داد.
قرارداد دوجانبه سوم که مرحله مذاکران را از سر می‌گذراند برنامه روسیه برای ساخت ۸ رآکتور هسته‌ای برای جمهوری اسلامی ایران است. از این میان دو رآکتور در سایت هسته‌ای بوشهر واقع خواهند شد. به گزارش رویترز به نقل از یکی از مقامات روسیه و ایران ممکن است در سال جاری توافقی را برای ساخت ۴ تا ۸ رآکتور امضا کنند و طی آن قراردادی برای ساخت ۲ رآکتور تازه در بوشهر به امضا برسانند.
در این قراردادها، سازمان هسته‌ای روسیه روس‌اتم مدیریت ساخت رآکتورهای هسته‌ای را در دست می‌گیرد. روسیه پیشتر رآکتور هسته‌ای بوشهر را برای ایران ساخته است.
در حالیکه برخی از متحصصین علت افزایش همکاری میان ایران و رسویه را اقتصادی قلمداد می‌کنند، توجه کردند که این روابط وابسته به مجموعه‌ای از عوامل استراتژیک، ژئوپلتیک و اقتصادی هستند.
درحالیکه این قراردادهای اقتصادی و انرژی به تقویت اقتصاد از هم گسیخته ایران کمک می‌کنند، ارزش استراتژیک آنها برای روسیه از ارزش اقتصادیشان بیشتر است.
روحانی و پوتین هر دو افزایش روابط دوجانبه را مانعی برای افزایش نفوذ غرب و ایالات متحده در منطقه می‌دانند. این افزایش همکاری احتمالا حضور روسیه در منطقه و نیز قدرت چانه‌زنی سیاسی مسکو را تقویت خواهد کرد. به‌علاوه تهران، مسکو را مهره‌ای قدرتمند در قبال موضع آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، اهداف واشینگتن و حضور آن در خلیح فارس می‌داند.
از سوی دیگر، باید اشاره کرد که گرچه برخی متخصصین افزایش رابطه میان ایران و روسیه را برای آنها سودآور تلقی کرده و مسکو و تهران را همپیمانان ذاتی دانسته‌اند، میان روسیه و ایران تنش‌هایی وجود دارد که احتمالا به زودی عیان خواهند شد.
در درجه اول هم ایران و هم روسیه صادرکننده‌های اصلی انرژی به شمار می‌آیند. بر اساس آخرین آمارها در زمینه منابع گاز جهان، حجم ذخایر ایران از ذخایر روسیه هم گذر کرده و در حال حاضر مقام نخست را دارد. به گفته تلویزیون دولتی ایران، ذخیره ۳/ ۱۸۷ تریلیون متر مکعبی گاز جهان برای ۵۶ سال کافی است. روسیه در حال حاضر موقعیت خود به عنوان کشوری با بیشترین میزان ذخایر گازی در جهان را از دست داده است. تخمین‌ها نشان می دهد که ذخایر گازی روسیه از ۴۴ ترلیون متر مکعب به ۳۳ کاهش یافته است و ایران با ۶/ ۳۳ ترلیون سوخت آبی در حال حاضر مقام اول را دارد. برتیش پترولیوم هم ایران را در راس فهرست کشورهای دارای بیشترین ذخیره گاز طبیعی قرار داده است.
این مسئله از زمان آغاز بحران اوکراین حساسیت بیشتری به خود گرفته است. تنش میان پوتین و رهبران اروپا در خصوص شبه‌جزیره کریمه و نیز تهدیدات مسکو بر قطع گاز، موجب شده است کشورهای اروپایی به دنبال بازار جایگزینی برای تامین گاز وارداتی و کاهش وابستگی شان به مسکو باشند. به گزارش بلومبرگ اتحادیه اروپا حدود ۳۰ درصد از نیاز گاز طبیعی خود را از طریق روسیه تامین می‌کند. بعضی از کشورهای اروپایی ۶۰ درصد از گاز مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کنند.
کشورهای اروپایی به طور روز افزون به تهران به چشم منبعی برای رها ساختن خود از روسیه می‌نگردند. به‌علاوه، روسیه نیز از تمایل ایران به صادرات گاز طبیعی به اتحادیه اروپا آگاه است.
برخی از سیاستمداران ایران، به ویژه اصلاح طلبان و میانه‌روها به روسیه به عنوان همپیمانان ژئوپلتیک، استراتژیک و لقتصادی در مناسبات منطقه‌ای و جهانی اعتماد ندارد. روسیه در چهار دوره از تحریم‌ها علیه ایران با دیگر اعضای شورای امنیت همراه شده است.
از دید ایران، روسیه نقشی دوگانه را در قبال ایران بازی کرده است.
گاه در هنگام نیاز به حمایت از ایران در عرصه بین‌المللی نپرداخته است و گاه نیز تهران را به بهای منافع اقتصادی‌اش در ارتباط با غرب و ایالات متحده آمریکا فروخته است. این مسئله تمایل دولت روحانی به اصلاح روابط با غرب برای کاهش وابستگی به روسیه را توضیح می‌دهد.
---------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسنده آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.
انعقاد چندین قرارداد انرژی چند میلیارد دلاری میان ایران و روسیه موجب نگرانی ایالات متحده و غرب شده است. روسیه و جمهوری اسلامی موفق به بی اثر کردن تحریم های غرب علیه تهران از طریق یافتن شیوه‌های معامله‌ای خارج از نظام معامله با دلار شده‌اند تا بتوانند از این طریق معاملاتشان را تسهیل کنند.
قرارداد هایی که اخیرا موضوع مذاکره قرار گرفته‌اند شامل قرارداد نفت در برایر کالا به ارزش ۵/ ۱ میلیارد دلار در ماه می‌شود. این قرارداد به تهران امکان می‌دهد صادرات نفت خود را جهت تقویت نظام اقتصادی اش تا ۵۰ درصد افزایش دهد. به گزارش خبرگزاری رویترز، ایران حدودا ۵۰۰ هزار بشکه نفت در روز را به روسیه صادر خواهد کرد. در مقابل روسیه به ایران کالا و تجهیزات خواهد فرستاد.
ارزش کل قرارداد برابر ۲۰ میلیارد دلار است. یکی از مسئولان ایرانی به رویترز گفته است «مقامات ما در حال رایزنی با مقامات روسیه هستند و امید می‌رود این قرارداد، جدا از اینکه توافقی در ژنو حاصل گردد یا نگردد، به زودی امضا شود.»
قرارداد اقتصادی مهم دیگر میان تهران و مسکو، قرارداد انرژی به ارزش ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار است و بر اساس این قرارداد مسکو ۵۰۰ مگاوات برق به ایران صادر خواهد کرد، نیروگاه‌های ایران را به روز خواهد کرد، چند نیروگاه آبی و حرارتی برای ایران خواهد ساخت، و همچنین در قبال نفت تهران ترتیب ساخت خطوط انتقال برق را خواهد داد.
قرارداد دوجانبه سوم که مرحله مذاکران را از سر می‌گذراند برنامه روسیه برای ساخت ۸ رآکتور هسته‌ای برای جمهوری اسلامی ایران است. از این میان دو رآکتور در سایت هسته‌ای بوشهر واقع خواهند شد. به گزارش رویترز به نقل از یکی از مقامات روسیه و ایران ممکن است در سال جاری توافقی را برای ساخت ۴ تا ۸ رآکتور امضا کنند و طی آن قراردادی برای ساخت ۲ رآکتور تازه در بوشهر به امضا برسانند.
در این قراردادها، سازمان هسته‌ای روسیه روس‌اتم مدیریت ساخت رآکتورهای هسته‌ای را در دست می‌گیرد. روسیه پیشتر رآکتور هسته‌ای بوشهر را برای ایران ساخته است.
در حالیکه برخی از متحصصین علت افزایش همکاری میان ایران و رسویه را اقتصادی قلمداد می‌کنند، توجه کردند که این روابط وابسته به مجموعه‌ای از عوامل استراتژیک، ژئوپلتیک و اقتصادی هستند.
درحالیکه این قراردادهای اقتصادی و انرژی به تقویت اقتصاد از هم گسیخته ایران کمک می‌کنند، ارزش استراتژیک آنها برای روسیه از ارزش اقتصادیشان بیشتر است.
روحانی و پوتین هر دو افزایش روابط دوجانبه را مانعی برای افزایش نفوذ غرب و ایالات متحده در منطقه می‌دانند. این افزایش همکاری احتمالا حضور روسیه در منطقه و نیز قدرت چانه‌زنی سیاسی مسکو را تقویت خواهد کرد. به‌علاوه تهران، مسکو را مهره‌ای قدرتمند در قبال موضع آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران، اهداف واشینگتن و حضور آن در خلیح فارس می‌داند.
از سوی دیگر، باید اشاره کرد که گرچه برخی متخصصین افزایش رابطه میان ایران و روسیه را برای آنها سودآور تلقی کرده و مسکو و تهران را همپیمانان ذاتی دانسته‌اند، میان روسیه و ایران تنش‌هایی وجود دارد که احتمالا به زودی عیان خواهند شد.
در درجه اول هم ایران و هم روسیه صادرکننده‌های اصلی انرژی به شمار می‌آیند. بر اساس آخرین آمارها در زمینه منابع گاز جهان، حجم ذخایر ایران از ذخایر روسیه هم گذر کرده و در حال حاضر مقام نخست را دارد. به گفته تلویزیون دولتی ایران، ذخیره ۳/ ۱۸۷ تریلیون متر مکعبی گاز جهان برای ۵۶ سال کافی است. روسیه در حال حاضر موقعیت خود به عنوان کشوری با بیشترین میزان ذخایر گازی در جهان را از دست داده است. تخمین‌ها نشان می دهد که ذخایر گازی روسیه از ۴۴ ترلیون متر مکعب به ۳۳ کاهش یافته است و ایران با ۶/ ۳۳ ترلیون سوخت آبی در حال حاضر مقام اول را دارد. برتیش پترولیوم هم ایران را در راس فهرست کشورهای دارای بیشترین ذخیره گاز طبیعی قرار داده است.
این مسئله از زمان آغاز بحران اوکراین حساسیت بیشتری به خود گرفته است. تنش میان پوتین و رهبران اروپا در خصوص شبه‌جزیره کریمه و نیز تهدیدات مسکو بر قطع گاز، موجب شده است کشورهای اروپایی به دنبال بازار جایگزینی برای تامین گاز وارداتی و کاهش وابستگی شان به مسکو باشند. به گزارش بلومبرگ اتحادیه اروپا حدود ۳۰ درصد از نیاز گاز طبیعی خود را از طریق روسیه تامین می‌کند. بعضی از کشورهای اروپایی ۶۰ درصد از گاز مورد نیاز خود را از روسیه وارد می‌کنند.
کشورهای اروپایی به طور روز افزون به تهران به چشم منبعی برای رها ساختن خود از روسیه می‌نگردند. به‌علاوه، روسیه نیز از تمایل ایران به صادرات گاز طبیعی به اتحادیه اروپا آگاه است.
برخی از سیاستمداران ایران، به ویژه اصلاح طلبان و میانه‌روها به روسیه به عنوان همپیمانان ژئوپلتیک، استراتژیک و لقتصادی در مناسبات منطقه‌ای و جهانی اعتماد ندارد. روسیه در چهار دوره از تحریم‌ها علیه ایران با دیگر اعضای شورای امنیت همراه شده است.
از دید ایران، روسیه نقشی دوگانه را در قبال ایران بازی کرده است.
گاه در هنگام نیاز به حمایت از ایران در عرصه بین‌المللی نپرداخته است و گاه نیز تهران را به بهای منافع اقتصادی‌اش در ارتباط با غرب و ایالات متحده آمریکا فروخته است. این مسئله تمایل دولت روحانی به اصلاح روابط با غرب برای کاهش وابستگی به روسیه را توضیح می‌دهد.
---------------
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسنده آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.
