نخستین کنفرانس مطبوعاتی سخنگوی کاخ سفید آمریکا، در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، با هشدار به دولت چین در مورد فعالیت‌هایش در دریای «جنوب چین» و لزوم دسترسی بازرگانان آمریکایی به گستره بیشتری از بازار داخلی آن، همراه بود.
شان اسپایسر، چهارم بهمن ماه به یکی از مهم‌ترین موضوعات مورد اختلاف میان متحدان عمده آمریکا در شرق و جنوب‌شرقی آسیا، و چین، پرداخته‌است؛ اراضی دریایی مورد اختلاف که کشورهای مختلفی بر سر آن ادعای مالکیتی دارند. چین برخی از این اراضی دریایی را -متشکل از تپه‌‌های آبی یا جزایر کوچک- به کنترل خود درآورده و در آن‌ها ساخت‌وسازهای نظامی نیز انجام داده‌است.
آقای اسپایسر می‌گوید «اگر آن جزایر در آب‌های بین‌المللی هستند، و نه بخشی از خاک چین، بله، ما اطمینان می‌دهیم که [ایالات متحده] از منافع بین‌المللی دفاع کرده و اجازه نمی‌دهد یک کشور آن را در کنترل خود بگیرد». پیش از او رکس تیلرسون، وزیر خارجه فعلی، گفته بود به چین اجازه دسترسی به این جزایر داده نخواهد شد.
ادعاهای مالکیتی کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا به مناطقی برمی‌گردد که در مورد وضعیت آن‌ها، به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم و شکل‌گیری اطلس سیاسی سده بیستم، اختلاف نظر وجود دارد.
ادعای چین در مورد شماری از این مناطق، به یک مرزبندی باز می‌گردد که در زمان حکومت جمهوری چین -امروزه تایوان- ایجاد شد و جمهوری خلق چین نیز آن را به رسمیت می‌شناسد.
دولت آمریکا در زمان باراک اوباما، هرچند در مورد مسائل حقوقی این جریان اعلام سیاست «بی‌طرفانه» کرده بود، اما وقتی حکم دیوان لاهه اعلام شد، گشت دریایی به منطقه فرستاد.
در تیر ماه گذشته دیوان داوری بین المللی در لاهه، با صدور حکمی که تاریخی توصیف می‌شد، ادعای دولت چین در مورد مالکیت بخشی از دریای چین جنوبی و منابع موجود در آن را رد کرد و در واقع حق را به کشور فیلیپین، که شکایت را به لاهه برده بود، داد. چین رای لاهه را رد کرده‌است. ⇦بیشتر بخوانید
اما وضعیت منطقه تغییر دیگری نیز کرده‌است: دولت تازه در فیلیپین به ریاست‌جمهوری رودریگو دوترته، طی ماه‌های گذشته از آمریکا فاصله گرفته و به پکن نزدیک شده‌است. برای نمونه ساعاتی پیش از کنفرانس خبری شان اسپایسر، دولت فیلیپین از قراردادهای تازه‌ای به ارزش میلیاردها دلار با چین خبر داده بود.
البته اختلافات در منطقه تنها محدود به فیلیپین نیست و شماری از دیگر کشورها، از ویتنام تا کره جنوبی یا ژاپن بر سر این موضوع با پکن، یا میان خود، اختلافاتی دارند.
شان اسپایسر در کنفرانس خبری خود به موضوع بازرگانی و قراردادهای تجاری واشینگتن و پکن نیز اشاره کرده‌است؛ موضوعی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از منتقدان سرسخت آن است و شماری از معترضان به سیاست‌های اقتصادی چین را نیز در کابینه خود چیده‌است.
آقای اسپایسر روز دوشنبه گفت روابط اقتصادی دو کشور «جاده‌ای دوطرفه نیست». به گفته آقای اسپایسر بسیاری از بازرگانان چینی دسترسی آسانی به بازار آمریکا دارند در حالی‌که بازرگانان آمریکایی با محدودیت‌های بانکی و مالی روبه‌رو هستند.
سخنگوی وزارت خارجه چین روز دوشنبه اعلام کرد دولت آمریکا نباید در مسائل مربوط به تمامیت ارضی چین دخالت کند. او در عین حال افزوده است «تاریخ و هم واقعیت ثابت کرده که مناسبات خوب بین آمریکا و چین برای کل منطقه آسیا-اقیانوسیه مثبت است».
طی هفته‌های گذشته شماری از رسانه‌های دولتی چین، به‌ویژه روزنامه انگلیسی‌زبان «گلوبال‌تایمز» که در کنترل حکومت است، در واکنش به سیاست‌های اعلام‌شده از سوی ترامپ، مواضع تندتری در پیش گرفتند.
آمریکا و چین گسترده‌ترین اقتصادهای جهان هستند. آغاز روابط معمول تجاری میان دو کشور به سال‌های آغازین دهه هفتاد سده بیستم، و عادی‌سازی روابط، باز می‌گردد.
