ماموران شهرداری تهران به درخواست تعدادی از «بازاریان»، با اجرای طرح «ساماندهی» دستفروشان محدوده بازار بزرگ، مانع فعالیت دستفروشی در این منطقه شدند.
این طرح از صبح روز شنبه (هفتم آذرماه) با همکاری یگان امداد و حفاظت شهرداری تهران، نیروی انتظامی و شرکت شهربان آغاز شد.
عابد ملکی، شهردار منطقه ۱۲ تهران به خبرگزاری ایرنا گفته طرح «ساماندهی دستفروشان و بساط‌گستران» به درخواست «شهروندان و بازاریان» آغاز شده است.
وی افزوده این اقدام یکی از پروژه‌های شهرداری تهران در زمینه «انضباط شهری» است و به منظور برخورد با پدیده‌ای که با «بساط گستری در پیاده‌رو‌ها و اطراف محدوده بازار تهران و ایجاد تخلف سدمعبر، مشکلاتی را برای اهالی ایجاد می‌کند» اجرا شده است.
آن‌طور که خبرگزاری مهر خبر داده از نخستین ساعات روز شنبه، به جای دستفروشانی که در هفته‌های اخیر ناگهان «۱۰ برابر» شده بودند، «۲۰۰ مامور یگان ویژه سرتاسر مترو ۱۵ خرداد تا خیابان ناصر خسرو را قدم می‌زدند.»
حدفاصل مترو ۱۵ خرداد تا خیابان ناصر خسرو «پیاده راهی» است که در «قرق» دستفروش‌ها قرار داشت و بیش از ۱۰۰۰ نفر در این منطقه بساط پهن می‌کردند.
آن‌طور که مهر نوشته در دو سه هفته اخیر، تعداد دستفروشان محدوده بازار بزرگ تهران به حدی رسیده بود که حتی پارک‌های اطراف هم از حضور آن‌ها «بی‌نصیب» نمانده بود.
بازار «تهدید کرد»، شهرداری وارد عمل شد
بهزاد یعقوبی، عضو هیئت امنای بازار تهران اول آذرماه سال جاری از نارضایتی بازاریان از فعالیت گسترده دستفروشان خبر داده بود.
وی با اشاره به ایجاد «تنش‌هایی جزئی» بر سر این موضوع در بازار افزوده بود «حتی جمعی از بازاریان و اعضای هیئت امنا تصمیم داشتند در اعتراض به این مسئله حجره‌های خود را باز نکنند.»
یعقوبی همچنین نارضایتی بازاری‌های تهران از «اختلال» در وضعیت کسب و کارشان و بی‌نظمی محدوده بازار را «به حق» و وارد دانسته بود.
او همان روز از برگزاری دو نشست در دفتر معاون شهری شهرداری منطقه ۱۲ و شورای اسلامی شهر تهران در این زمینه و اجرای طرح «ساماندهی دستفروشان» در آینده‌ای نزدیک سخن گفته بود.
خبرگزاری مهر هم نوشته «بازار همچنان بسیار قدرتمند است؛ آنقدر اثرگذار که اگر تهدید به تعطیلی کند، برای حل مشکل، هم شهرداری به میان می‌آید، هم شورای شهر و هم...»
آن‌طور که این خبرگزاری نوشته انتشار «مطلبی در شبکه‌های اجتماعی که خبر از خاموشی برخی غرفه‌های بازار که از شراکت با این جماعت خرده فروش راضی نبودند»، می‌داد شهرداری و شورای شهر تهران را برای اجرای طرح ساماندهی دستفروشان مصمم کرد.
کسبه چه می‌گویند؟
دستفروشان می‌گویند «ناتوانی» ماموران شهرداری در کنترل بازار موجب هجوم دستفروشان از سایر نقاط تهران به این منطقه شده و بی‌نظمی ایجاد کرده است.
کسبه هم شهرداری و شورای شهر تهران را در ایجاد این وضعیت مقصر می‌دانند و می‌گویند در اعتراض به بی‌نظمی در بازار حتی به مجلس و سازمان بازرسی کل کشور هم نامه نوشته‌اند.
یکی از کسبه به خبرگزاری ایسنا گفته بار‌ها و بار‌ها به شورای شهر و شهرداری نامه نوشته‌ایم اما «تهران صاحب ندارد».
وی افزوده «ماموران شهرداری از صبح تا ساعت ۱۱ در خیابان‌های بازار تردد می‌کنند و گاهی مانع فعالیت دستفروشان می‌شوند اما پس از آن به این بهانه که بیمه ندارند و ممکن است دستفروشان آن‌ها را با چاقو و قمه زخمی کنند می‌روند و پس از آن دستفروشان در این مناطق جولان می‌دهند، به گونه‌ای که حتی ما کسبه نیز نمی‌توانیم وارد پاساژ و مغازه‌مان شویم.»
وی همچنین گفته مشتریان به ویژه زنان برای ورود به بازار و پاساژ‌ها باید از میان دستفروش‌ها عبور کنند و احساس ناامنی می‌کنند.
حرف دستفروشان چیست؟
دستفروشانی که روز شنبه اجازه بساط کردن پیدا نکردند، نسبت به ممانعت ماموران شهرداری و نیروی انتظامی از فعالیت آن‌ها معترض هستند.
شماری از آن‌ها به خبرگزاری‌های ایسنا و مهر گفته‌اند «برای هر قطعه فضایی که در آن دستفروشی می‌کنیم باید روزانه از ۳۰ تا ۵۰ هزار تومان به برخی از ماموران شهرداری بدهیم.»
یکی از دستفروشان به خبرنگار ایسنا گفته «قطعه فضاهای بازار ۱۵ خرداد قیمت‌گذاری مختلفی دارد، به گونه‌ای که برای دستفروشی در حوالی مترو و سبزه میدان باید مبالغ بیشتری از ۷۰ تا ۱۰۰ هزار تومان بپردازیم و جای سوال است که با وجود آنکه پول می‌دهیم آیا باز هم باید از این منطقه برویم؟»
دستفروش دیگری هم گفته «اگر جنازه‌ام نیز از اینجا برود خودم از اینجا نمی‌روم. به ما می‌گویند در جاهای دیگر دستفروشی کنید اما آیا فضاهای دیگر، رونق بازار را همراه دارد؟»
یکی از دستفروشان زن نیز گفته «اینجا برای دستفروشان مناسب بود و تنها تعدادی دستفروش داشت اما مدتی است به دلیل کساد شدن بازار خود مغازه داران نیز اجناسشان را به شاگرد‌هایشان می‌دهند تا در خیابان دستفروشی کنند و حالا همه چیز بر سر دستفروشان شکسته شده است و خوب است که برویم به جای نان حلال، دزدی و مواد فروشی کنیم؟»
زن دستفروش دیگری نیز گفته «اگر شهرداری جای دیگری هم برای ما تهیه کند باز هم از اینجا تکان نمی‌خورم. مغازه‌دارهای این بازار هزینه زیادی بابت اجناس خود دریافت می‌کنند ولی ما اجناس را با قیمت کمتری می‌فروشیم و طبیعی است که مردم از ما خرید می‌کنند.»
تکلیف دستفروش‌ها چه می‌شود؟
عابد ملکی، شهردار منطقه ۱۲ تهران یکی از فازهای طرح «ساماندهی دستفروشان» را اجرای دو «شب بازار» برای معابر اطراف بازار و «روز بازار» در سطح مناطق مختلف شهر تهران عنوان کرده است.
به گفته وی دستفروشان متقاضی باید با مراجعه به ناحیه دو شهرداری منطقه ۱۲ تهران در میدان «امام خمینی» برای این طرح ثبت‌نام کنند تا بتوانند در مکان‌هایی که با زمانبندی مشخص برای کار دستفروشان در نظر گرفته شده برای کسب معیشیت خود فعالیت کنند.
ملکی افزوده «دستفروشی باید در مکان و زمان مشخصی انجام شود» و به همین دلیل اماکنی در خیابان صوراسرافیل برای ایجاد بازار روز و پارکینگ پروانه واقع در خیابان جمهوری برای فعالیت روزهای جمعه دستفروشان در نظر گرفته شده است.
رضا قدیمی، مدیرعامل شرکت ساماندهی مشاغل شهر تهران نیز به خبرگزاری صدا و سیما گفته «۳۹ روز بازار هفتگی برای بساط‌فروشان داریم که در طرح جدید ۱۱ روز بازار دیگر و همچنین دو شب بازار دیگر که از ساعت ۱۷ تا ۲۳ شب فعالیت خواهند کرد دایر می‌شود.»
وی افزوده «۶۰۰ دستفروش در منطقه بازار فعالیت می‌کردند که از عصر دوشنبه در شب‌بازار‌ها در باب همایون و پیاده‌راه ۱۷ شهریور فعالیت خواهند کرد.»
اظهارات ضد و نقیض قالیباف و ملکی
ادعای دستفروشان مبنی بر پرداخت پول به ماموران شهرداری برای دستفروشی با واکنش متفاوت محمدباقر قالیباف و عابد ملکی، شهردار منطقه ۱۲ شهرداری تهران مواجه شده است.
در حالی که ملکی با تائید ضمنی سخنان دستفروشان از «تخلف و مسامحه» برخی ماموران شهرداری تهران سخن گفته، قالیباف هر گونه دریافت پول از دستفروشان را رد کرده است.
شهردار تهران گفته «ظاهرا خود این دستفروشان در طول زمان تشکلی را به وجود آوردند و مابین خود پولی رد و بدل می‌کردند.»
قالیباف با این حال افزوده «ممکن است یک پیمانکار و یا حتی افرادی که اصلا هم پیمانکار نبودند جریانی را به وجود آورند تا بتوانند از دستفروشان پولی را دریافت کنند که با شناسایی دقیقی که در محل بازار انجام داده‌ایم این کار به صورت قطعی با همکاری نیروی انتظامی کنترل خواهد شد.»
این در حالی است که ملکی در پاسخ به برخی انتقادات دستفروشان مبنی بر پرداخت «باج» به ماموران شهرداری گفته «تعدادی از ماموران تخلفاتی داشتند و با دستفروشان برخورد نمی‌کردند که با مأموران خاطی برخورد و برخی از آنان فسخ قرارداد شدند.»
وی در پاسخ به این سوال که چرا تعداد دستفروشان طی چند هفته اخیر افزایش یافته هم اظهار کرده «به دلیل فسخ قرارداد با پیمانکار قبلی بدنبال تخلفات مامورا‌نشان، متاسفانه در انتخاب پیمانکار جدید وقفه‌ای ایجاد شد که دستفروشان نیز از این وقفه استفاده کردند.»
شهردار تهران سخنان دستفروشان را تکذیب می‌کند. از سوی دیگر گزارشگر خبرگزاری مهر در واکنش به اظهارات او نوشته است: «کتمان صحبت تمامی دستفروشان و شهردار منطقه قطعا نمی‌تواند موجب کتمان حقیقت شود».
