فراز و نشيب های بازار جهانی طلای سياه، آن هم در کوتاه مدت، همچنان ادامه دارد. از ۱۱ ژوئيه به اين سو، طی مدت ۱۸ روز، بهای هر بشکه نفت خام در بازار نيويورک با ۲۵ دلار کاهش، به ۱۲۲ دلار رسيد که پايين ترين سطح بهای اين کالا در سه ماه گذشته است.
بدين سان از اوايل ماه مه گذشته تا کنون، بهای هر بشکه نفت حدود پانزده در صد کم تر شده است.
دو عامل کاهش بهای نفت
آيا گرايش غالب بر بازار نفت واژگون شده و واقعيت های اقتصاد جهانی، تب طلای سياه را فرو نشانده است؟
پيچيدگی حاکم بر بازار نفت و به ويژه تنش های ژئوپلتیک راه را بر پيش بينی های قاطعانه می بندند. ولی تحول تازه بهای نفت را در راستای کاهش، که سه شنبه ۳۰ ژوئيه با سه دلار کاهش ادامه يافت، دست کم با تکيه بر دو عامل سياسی و اقتصادی می توان توضيح داد.
عامل نخست، کاهش قیمت نفت پيدايش نشانه های آرامش در روابط ميان تهران و واشينگتن است. اين آرامشی است شکننده، ولی به هر حال شبح يک بحران بالقوه خطرناک را از منطقه خليج فارس دور کرده و طبعا ترس معامله گران را فعلا کاهش داده است.
و اما عامل دوم، تاثيری است که بحران اقتصادی آمريکا، و گسترش آن به اروپا و ژاپن، بر آينده نفت دارد.
مصرف نفت در پيوند نزديک با فعاليت های اقتصادی در جهان است که حرکت آن به گونه ای محسوس کند شده و در نتيجه به انرژی کم تری نياز دارد.
به بيان ديگر بازار نفت به رکود فعاليت در آمريکا و اروپا حساسيت نشان می دهد، هر چند که چرخ دستگاه های توليدی در قدرت های نو ظهور به ويژه چين و هند کم و بيش به روال سابق می چرخد.
بر پايه آمار انتشار يافته در واشينگتن، شمار کيلومتر هايی که اتومبيل سواران آمريکايی طی پنج ماه نخست سال جاری ميلادی طی کرده اند، به پايين ترين رقم در پنج سال گذشته رسيده است.
در آمريکا بهای هر گالن بنزين نسبت به زمان مشابه سال گذشته ۳۶ درصد افزايش يافته است.
در بسياری ديگر از کشورها نيز، پا به پای افزايش بهای بنزين، استفاده از خودروهای شخصی محدود مي شود.
تجربه صادر کنندگان نفت
کشورهای صادر کننده نفت از اوج گيری بی سابقه بهای اين کالا سود فراوان برده اند، ولی با تکيه بر تجربه چند دهه گذشته مي دانند که اين اوج گيری، اگر به رشد اقتصاد جهانی ضربه وارد آورد، منافع دراز مدت صادر کنندگان نفت را به خطر خواهد انداخت.
با توجه به همين تجربه، رهبران «اوپک» تلاش مي کنند ترس کشورهای مصرف کننده را از امکان اوج گيری باز هم بيشتر بهای نفت، کاهش دهند.
شکيب خليل، رييس سازمان «اوپک»، سه شنبه ۳۰ ژوييه در جاکارتا، بهای کنونی نفت را غير عادی توصيف کرد و گفت: «اگر دلار تقويت شود و تنش های ژئوپلتيک در خاورميانه فرو بنشينند، بهای اين کالا پيرامون ۷۸ دلار نوسان خواهد کرد.»
طی يک سال گذشته بهای نفت از رکوردی به رکوردی تازه رسيد و در حال حاضر نيز، به رغم کاهش ۲۵ دلاری بهای هر بشکه نفت در سه ماه اخير، هنوز ۶۵ در صد بيش از بهای ۱۲ ماه پيش آن است.
