لینک‌های قابلیت دسترسی

خبر فوری
یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳ تهران ۱۵:۲۲

فریدون عباسی کیست و چه اهدافی برای برنامه هسته ای ایران دارد؟


فریدون عباسی دوانی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران
فریدون عباسی دوانی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران
موسسه علوم و امنیت بین المللی در گزارشی به پیشنیه فریدون عباسی دوانی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران پرداخته و برنامه های احتمالی او در حوزه فعالیت های هسته ای تهران را بررسی کرده است.

فريدون عباسی دوانی، رییس جدید سازمان انرژی اتمی ايران و معاون رییس جمهور در جريان کنفرانس ويژه امنيت هسته ای که روز سه شنبه هفته گذشته در وین برگزار شد، در يک کنفرانس خبری اعلام کرد که ايران آمادگی دارد که با نظارت آژانس و برپايه مقررات آن برای کشورهای ديگر مراکز غنی سازی اورانيوم بسازد و يا اورانيوم با غلظت کم بفروشد و آنها را در پيوند با قراردادهای ساخت مراکز هسته ای مشورت دهد.

با توجه به تحريم های سازمان ملل متحد و درخواست آن از ايران برای تعليق برنامه های غنی سازی خود، اين اظهارات بيش از آنکه نشانه توانايی ايران برای صدور اورانيوم با غلظت پایين يا سانتريفوژهای گازی برای اهداف غيرنظامی باشد، نوعی رويارويی بود.

پيشينه عباس دوانی و طرح های او برای برنامه هسته ای ايران چيست؟ اين نکته که او در ترور نافرجام نوامبر سال ۲۰۱۰ در تهران زخمی شد، نقش او را در هدايت سکان برنامه هسته ای ايران برجسته می سازد. آيا او با دستيبابی ايران به جنگ افزار هسته ای موافق است؟

عباسی دوانی تاکنون نشانه ای بروز نداده است که به عنوان رییس جدید برنامه هسته ای ايران در برخورد با آژانس از اسلاف خود سازشکارتر است. او از همان آغاز با اعلام اينکه ايران می خواهد فاصله زمانی دستيابی به اورانيوم با غلظت بالاتر را کوتاه تر کند، در برابر آژانس موضع گرفته است.
عباسی دوانی تاکنون نشانه ای بروز نداده است که به عنوان رییس جدید برنامه هسته ای ايران در برخورد با آژانس از اسلاف خود سازشکارتر است. او از همان آغاز با اعلام اينکه ايران می خواهد فاصله زمانی دستيابی به اورانيوم با غلظت بالاتر را کوتاه تر کند، در برابر آژانس موضع گرفته است.

در واکنش به نامه يوکيا آمانو، مديرکل آژانس که در آن نگرانی های آژانس در پيوند با احتمال ابعاد نظامی برنامه های هسته ای ايران طرح شده بود، عباسی دوانی به رسانه ها گفت: «ما با بالاتر بردن توان فناوری خود در اين راه به آژانس پاسخ مناسب می دهيم... ما فرآورده های بيست درصد غنی سازی خود را با نظارت آژانس به تاسيسات هسته ای فردو منتقل می کنيم و در سال جاری ميزان غنی سازی خود را به سه برابر ۱۹.۷۵ درصد افزايش خواهيم داد.»

ايران يک سال پس از آغاز توليد خود در تاسيسات فرردو به اندازه کافی صاحب اورانيوم با غلظت ۱۹.۷۵ درصد خواهد بود که بتواند با غنی تر کردن آن برای ساخت جنگ افزار هسته ای مواد اوليه لازم داشته باشد. ايران با ۱۲۰۰ سانتريفوژ می تواند اورانيوم غنی شده تا ۱۹.۷۵ درصد را برای توليد بمب هسته ای در عرض سه ماه آماده سازد.

نام عباسی دوانی همواره با تلاش های ايران برای ساخت جنگ افزار هسته ای گره خورده است. به گفته يک متخصص نزديک به آژانس او يکی از دانشمندان هسته ای مهم ايران در برنامه پنهان ساخت جنگ افزار هسته ای است.

به گفته همين متخصص، وی شخصا تيمی را برای محاسبه ساخت سلاح هسته ای و کار روی منابع انرژی نوترونی هدايت کرده است. نام او همچنين در تحريم های سازمان ملل و قطعنامه ۱۷۴۷ شورای امنيت در سال ۲۰۰۷ آمده است. اتحاديه اروپا نيز او را در فهرست تحريم های خود گذاشته است.

وی پيش از انتصاب به رياست سازمان انرژی هسته ای ايران رئيس دپارتمان فيزيک دانشگاه امام حسين بود که پيوند نزديکی با سپاه پاسداران و تلاش های ساخت جنگ افزار هسته ای دارد. او همچنين با دانشگاه شهيد بهشتی که در فهرست تحريم های اتحاديه اروپا در پيوند با برنامه های هسته ای و موشکی ايران قرار دارد، همکاری نزديک داشته است.

وی همچنين معاون جامعه هسته ای ايران بود که پيش از اين «کميته هماهنگی متخصصان هسته ای ايران» نام داشت، و توسط وزارت دفاع ايران برای استخدام استادان و دانشمندان در پروژه های دفاعی تاسيس شده است.

به گزارش آژانس، عباسی دوانی رئيس موسسه فيزيک کاربردی، يک سازمان زير نظر مرکز پژوهش های فيزيکی بود. هر دو سازمان در خط مقدم تلاش های احتمالی ايران برای دستيابی به جنگ افزار هسته ای فعاليت کرده اند.

بنا به اطلاعات يکی از کشورهای عضو آژانس، کار موسسه فيزيک کاربردی پژوهش های پيشرفته درباره توليد نوترون برای مرحله مقدماتی جنگ افزار هسته ای است. گفته می شود بيش از يک موسسه فيزيک کاربردی در ايران فعال بود، ولی اين که عباسی دوانی رئيس همين موسسه بود يا نه، موسسه علوم و امنيت بين المللی نمی تواند آن را تاييد کند.

يک سند داخلی سال ۲۰۰۷ متعلق به گروهی از دانشمندان ايرانی که زير نظر فخری زاده کار می کردند، حاکی از اين است که هدف آنها طی يک برنامه چهار ساله دستيابی به يک آتشزنه نوترونی بود. برای بخشی از کار غيرحساس اين پروژه گروهی از دانشگاه شهيد بهشتی به همکاری فراخوانده شدند.

عباسی دوانی همچنين از شرکت کنندگان در پروژه آژانس به نام سسامی Synchrotronlight for Experimental Science and Applications in the Middle East بود که مرکز آن در اردن بود. اين مرکز در سال ۲۰۰۸ به عنوان مرکزی برای گسترش صلح از طريق همکاری های بين المللی دانشمندان آغاز به کار کرد.

همچنين گفته می شود پژوهش های منتشر شده عباسی دوانی پيوند نزديکی با عبدالقدير خان و ماجرای هسته ای پاکستان دارد. يکی از رساله های او در سال ۲۰۰۱ در سمپوزيوم عبدالقديرخان ارائه شد.

سرانجام اين که عباسی دوانی يک گزينه مديريتی سنتی نيست. زمينه علمی گسترده او بيشتر در زمينه پژوهش برای ساخت جنگ افزار هسته ای است تا ساخت راکتورهای هسته ای و تاسيسات غنی سازی اورانيوم به منظور اهداف غير نظامی.

آنچه او به تجربه های ايران در زمينه هسته ای خواهد افزود همچنان ناشناخته مانده است. گرچه زمينه های کاری او اين شک را بر می انگيزد که انتصاب او توسط محمود احمدی نژاد رئيس جمهور ايران هدفی در راستای دستيابی به توان ساخت جنگ افزارهای هسته ای دارد. همچنان که در مورد آفريقای جنوبی، پاکستان و کره شمالی ديديم، ايران نيز احتمالا دستيابی به مواد لازم برای ساخت جنگ افزار هسته ای را بررسی خواهد کرد.

مسئله قرار دادن يک کلاهک هسته ای بر روی موشک موضوعی است که ايران شتابی برای آن ندارد و آن را در گام بعدی به دست خواهد آورد. عباسی دوانی هم اکنون ايران را در اين راستا هدايت می کند. چنين دستاوردی به اندازه کافی وسوسه انگيز است که کشوری مثل ايران را به فکر ساخت جنگ افزار هسته ای بياندازد.
XS
SM
MD
LG